Тақырып. Тұлғаның психологиялық теорияларындағы әлеуметтік-когнитивті бағыт: А.Бандура және Д. Роттер

Жоспар:

1.Альберт Бандура: тұлғаның әлеуметтік-когнитивті теориясы

2.Джулиан Роттер: әлеуметтік оқытудың теориясы

1. Альберт Бандура: Тұлғаның әлеуметтік–когнитивті теориясы

Альберт Бандура Мандела, Канада солтүстігіндешағынауылында 4 желтоқсан, 1925 дүниегекелген.

Альберт Бандураның әлеуметтік когнитивтік теориясы. Ол жеке тұлғаның және әрбір адамның қоршаған ортамен қарым-қатынасы кезіндегі мінезіндегі өзгерістің ауытқу ерекшеліктерін көрсетеді. Оның дәлелденуіне «адамдар концепциясы, яғни мінезі мен қоршаған ортаға өзара бейімделеді. Бұл ретте жеке тұлға дәрменсіз обьект емес, ортаны бақылайтын сананы әрі күш қуаты бар адам ретінде танылады және ол ойланған жетесіне жетіп, оны іске асырады. Бұл теория бойынша мінез құлық реакциясы менайналадағылардың дамуы, ортамен сыпайы түрде қарым-қатынас жасауға негізделген.

Әлеуметтік оқыту теориясы

1969 жылы Альберт Бандура (1925) - канадалық психолог тұлғаның өз теориясын алға салып, әлеуметтік оқытудың теориясы деп аталатын енбегін жазды

.А. Бандура ішкі танымдық процестерді туындайтын адамның мінез-құлық детерминанты жоққа түбегейлі Бихевиоризм, сынға алды. Олар оқиғалардың пайда болуын болжау және олардың күнделікті өмірін әсер етеді не бақылауды жүзеге асыру құралдарын орнатуға мүмкіндік береді жоғары қабілеті бар - бандура үшін жеке тұлғалар қоршаған ортаны әсер шаттандырады де автономды жүйелер, немесе қарапайым механикалық таратқыштар, болып табылады. Мінез-құлық теориясы дәстүрлі дұрыс болуы мүмкін екенін ескере отырып, ол адамның мінез-құлық дәл түсіндіру астам толық берді.

А. бандуры тұрғысынан, адам интрапсихической күшімен басқарылатын емес, және қоршаған ортаға жауап бермейді. Адам жұмыс істеуі себептері мінез-құлық үздіксіз өзара іс-қимыл, танымдық саласындағы және қоршаған ортаны тұрғысынан түсінген жөн. Бандура өзара детерминизм болып тағайындалған мінез-құлық себептерін талдау, Бұл тәсіл бейімделетін факторлар мен жағдайлық факторлар мінез-құлық өзара себептері бар екенін білдіреді.

Адам жұмыс істеуі бір мінез-құлық реакциясы өнім, жеке факторлар мен қоршаған ортаның әсерінен болып табылады.

Мұндай сенім күту ретінде мінез-құлық қысқа, ішкі детерминанты жылы

және осындай наградалар мен жазаларды сияқты сыртқы анықтауыштар мінез-құлық, сонымен қатар жүйенің әр түрлі бөліктерінде ғана емес әсер өзара іс-қимыл жүйесін бөлігі болып табылады.

дамыған моделі Бандура үштігі өзара детерминизм мінез-құлық қоршаған ортаға әсер ететін болса да, ол ішінара, сондай-ақ адам қызметінің өнімі болып табылады, бұл көрсетеді, бұл адамдар өз мінез-құлқы бойынша кейбір әсер етуі мүмкін болып табылады. Мысалы, бір кеште жалпы адам мінез-құлық адамдардың саны оған жаза гөрі насихаттау қалармын ұсынуға әрекеттерге әкеп соғуы мүмкін. Кез келген жағдайда, мінез-құлық қоршаған ортаға өзгертеді. Сондай-ақ, Бандура, яғни, олар үнемі ашық қолданысқа арқылы көрінеді танымдық процестердің қабілетті, себебі, адамдар ойлауы мүмкін таңбаларды пайдалануға жасау және жоспар оның кезектен тыс қабілеті деп мәлімдеді.

Басқа айнымалыны әсер ете өзара детерминизм моделін үш айнымалы Әрбір

. Айнымалы әрбір беріктігін байланысты немесе басқа бір, одан кейін үштен басым. Кейде, кейде ішкі күштердің басым сыртқы ортаның ең қуатты әсер, ал кейде күту, сенім, мақсаттар мен ниеттер мінез-құрылады және жіберілді. Сайып келгенде, алайда, Бандура, өйткені ашық және қоршаған жағдайларға мінез-құлқы мен адамдар арасындағы қос бағытты өзара іс-қимыл өнім өндіруші және оның қоршаған орта болып табылады деп санайды. Осылайша, әлеуметтік-танымдық теориясы танымдық, аффективті және жеке факторлар және өзара детерминанты ретінде жұмысын қоршаған басқа да шараларға, өзара себебі моделін сипаттайды.

Салдарын үмітпен

. Зерттеушілер сатып алуға, сақтауға және мінез-құлық өзгерістер үшін қажетті шарты ретінде күшейту оқыту бағытталды. Мәселен, Скиннер сыртқы нығайту оқыту үшін қажет деп санайды.

А. Бас, бірақ Бандура?? Сыртқы нығайту Джин маңыздылығын, бірақ сатып алынған, оның ғана тәсілі ретінде оны бағалаймыз емес, бөлінбеген немесе біздің мінез-құлқын өзгертті. Адамдар көріп немесе оқу немесе басқа адамдардың мінез-құлқы туралы есту үйрене алады. Жағымсыз нәтиже, ал үшінші - деп - тиімсіз болады алдыңғы тәжірибе адамдардың нәтижесінде белгілі бір мінез-құлықтың, олар көп бағалайды салдары болады деп күтуге болады. Біздің мінез-құлық, сондықтан салдарын негізінен күтетін реттеледі. Әрбір жағдайда, біз іс-жеткіліксіз дайындық салдарын елестету және қажетті сақтық шараларын қабылдау үшін алға мүмкіндігі бар. Символикалық болашақ салдарын нақты нәтижесін білдіретін біздің қабілеті арқылы әлеуетті салдарын сол сияқты мінезге асер ететін қысқа мерзімді ынталандыру факторлардың аударуға болады. Біздің жоғары психикалық процестер бізге болжап мүмкіндік береді.

Әлеуметтік-танымдық теориясы орталығында

мінез-құлық жаңа нысандары сыртқы нығайту болмаған алуға болады, бұл ұсыныстар негізделген. Бандура біз көрсетіп мінез-құлық көп, мысалы арқылы сатып алынған деп атап: біз жай ғана не істеп жатқандарын басқалары сақтауға, содан кейін олардың іс-әрекеттерін қайталау. Бақылау арқылы немесе, мысалы арқылы емес, тікелей нығайту бойынша білім Бұл назар, Бандура теориясы ең тән ерекшелігі болып табылады.