Генетикалық код. Ақуыздар биосинтезі

Молекулалық биология және медициналық генетика» пәні бойынша № 1 рубеждік бақылауға арналған сұрақтардың тізімі

Мамандығы – жалпы медицина (2010-2011 оқу жылы)

Белоктардың құрылысы мен қызметі

1. Амин қышқылдарының жалпы қасиеті қандай?

2. Гликопротеиндардың простетиттік тобын атаңыз:

3. «Аса құнды» амин қышқылдары дегеніміз не?

4. Фибриллярлы белоктарды көрсетіңіз:

5. Белок құрамының кеңістіктегі ұйымдасу деңгейлерін көрсетіңіз:

6. Хромопротеиндердің простетиттік тобын атаңыз:

7. Белоктар құрамы бойынша қандай кластарға бөлінеді?

8. Гемоглобин белогының қызметі қандай?

9. Адам организмінде қанша амин қышқылдары бар?

10. Төмендегі келтірілгендердің қайсысы гемоглобинге аралық - байланыс (лиганда) болып саналады?

11. Глобулиндер тобындағы қарапайымды белокқа мысал келтіріңіз:

12. Күрделі белок молекуласының белоктан басқа құрамы қалай аталады?

13. Төмендегілердің қайсысы құрылымдық белоктарға жатады?

14. Ұзын таяқша тәрізді және суда жақсы еритін белоктар қандай топқа жатады?

15. Цитохром күрделі белоктардың қандай тобына жатады?

16. Гемоцианин белогының қызметі қандай?

17. Белоктар қандай қызмет атқарады?

18. Белоктың бірінші реттік құрылымы дегеніміз не?

19. Трипсин белогі қандай қызмет атқарады?

20. Төменде келтірілген белоктардың қайсысы қанның ұю процесіне қатысады?

21. Белоктардың кеңістікте бірінші реттік ұйымдасуы қандай байланыспен бекітілген?

22. Альбуминдер тобындағы қарапайымды белокқа мысал келтіріңіз:

23. Төмендегі белоктардың қайсысы тасымалдаушыларға жатады?

24. Поипептидтік тізбектері ұзын талшық немесе қабат түзейтін, суда ерімейтін және тұрақты белоктар қандай топқа жатады?

25. Құрылымдық ұйымдасу деңгейіне қарай белоктар қандай класстарға бөлінеді?

26. Инсулиннің қызметі қандай?

27. Белоктың екінші реттік құрылымы дегеніміз не?

28. Белоктардың ерекшілігі немен байланысты?

29. Төмендегі келтірілген белоктардың қайсысы дәнекер ұлпаның, сүйектің, сіңірдің және шеміршектің құрамына кіреді?

30. Фибриллярлы белоктарды көрсетіңіз:

ДНҚ-ның құрылысы мен қызметі

1. ДНК дегеніміз не? Ол-:

2. ДНК молекуласының құрылысы қандай?

3. ДНК-ның қызметтері қандай?

4. ДНК-ның құрамына кіретін азот негіздерін атаңыз?

5. ДНК-ның құрамына кірмейтін азот негізін атаңыз?

6. ДНК-ның құрамына кіретін құрылымдар қандай?

7. ДНК жіпшелерінің бағыты қандай?

8. РНК-ның ДНК-дан айырмашылығы неде?

9. ДНҚ-ның полинуклеотидті тізбегіні қандай байланыс арқылы қалыптасады?

10. ДНК-ның құрамына қандай қышқылдың қалдығы кіреді?

11. Нуклеин қышқылдардың құрылымдық бірлігін атаңыз:

12. ДНК-ның құрамындағы пуриндік қатарының азоттық негізін атаңыз:

13. Репликация дегеніміз не? Ол-:

14. ДНК-ның құрамындағы пиримидиндік қатарының азоттық негізін атаңыз:

15. Нуклеин қышқылдардың мономерлері не болып табылады?

16. ДНК-ның құрамына келесі көмірсу кіреді

17. Нуклеин қышқылдарды кім ашты?

18. ДНК молекуасында азоттық негіздердің комплементарлық принцип бойынша орналасуын және адениннің саны тиминге тең, ал цитозиннің саны гуанинге тең деген құбылысын кім ашты?

19. ДНК қай жолымен түзіледі:

20. 5¢-3^′ фосфодиэфирлы байланыс арқылы не түзіледі?

21. Нуклеотидтің құрамына не кіреді?

22. ДНК-ның полинуклеотидтті тізбегінің қандай байланыс арқылы қалыптасады?

23. Екі тізбекті ДНК-ның екінші реттік құрамында азоттық негіздер қандай принцип бойынша орналасады?

24. ДНҚа молекуласындағы комплементарлық азоттық негіздердің дұрыс жұптарын талдаңыз:

25. ДНК-ның құрамына кіретін азоттық негіздері қандай?

26. Э. Чаргафф қандай құбылысты ашты?

27. ДНК молекуласының құрылысын кім ашты?

28. Үшінші реттік құрылым немен сипатталанады?

29. Комплементарлық принцип қандай мағынаны білдіреді?

30. ДНК тізбегінің азоттық негіздердің арасында қандай байланыстар қалыптасады?

ДНҚ репликациясы

 

1. ДНҚ молекуласының ажыратылған, бөлігі қалай аталады және ол келесі синтезделетін ДНҚ-ға матрица қызметін атқаратын бөлігі қалай аталады?

2. Полимеризация ферменттерін көрсетіңіз.

3. ДНҚ теломерлі бөліктерінің репликация жағдайын алғашқы рет қалыптастырған кім?

4. Митоздан кейін ядродағы ДНҚ-ның саны қанша?

5. ДНҚ биосинтезінің негізінде қандай принцип жатыр?

6. α және δДНҚ полимеразаның қызметтері қандай?

7. Оказаки фрагменттері дегеніміз не?

8. Қандай фрагмент шиыршықты екі тізбектің ажырауын тоқтатып, құрылымдық қысымды алып тастайды (тежейді)?

9. Бірінен-бірі ұзынырақ болатын ДНҚ-ның ұштары қалай аталады?

10. ДНҚ-ның репликациясы неден басталады?

11. Репликация дегеніміз не?

12. Диплоидты жиынтықта ДНҚ-ның саны қанша?

13. ДНҚ репликациясы қай кезеңде жүреді?

14. Бір нүктеден келесі нүктеге дейін жүретін репликациядағы ДНҚ молекуласының бөлігі қалай аталады?

15. Аналық ДНҚ-ны репликацияға дайындайтын белоктарды көрсетіңіз:

16. Репликациядан кейін ядрода ДНҚ-ның саны қанша?

17. Жаңа ДНҚ жіпшелері синтезделетін субстраттарды (негіздерді) атаңыз:

18. ДНҚ тізбегінің ұзаруы қандай бағытта жүреді?

19. ДНҚ полимераза ферментін кім ашты?

20. ДНҚ репликациясын аяқтайтын ферментті атаңыз:

21. γ-ДНҚ полимеразаның қызметтері қандай?

22. Аналық ДНҚ шиыршығын екі жіпшеге қандай фермент тарқатып ажыратады?

23. Топоизомераза ферментінің қызметі қандай?

24. Қандай тізбек бастаушы деп аталады?

25. ДНҚ репликациясының аяқталуында көрші фрагменттер қандай ферменттің әсерінен тігіледі?

26. SSB-белоктарының ерекшелігі неде?

27. Репликация және репарация кезіндегі ДНҚ синтезіне жауапты фермент қалай аталады?

28. Репликация кезінде бірінен кейін бірі шағын синтезделетін сіңілілі тізбек қалай аталады?

29. Мейоздан кейінгі ядрода ДНҚ саны қанша?

30. Теломеразаның қызметі қандай?

РНҚ түрлерін атаңыз:

 

1. РНҚ дегеніміз не?

2. РНҚ құрамындығы пиримидинді азот негіздерін көрсетіңіз:

3. Нуклеин қышқылдарының құрылымдық бірлігі қандай?

4. РНҚ қышқылы қай компоненттерден тұрады?

5. Қандай азот негіздері РНҚ құрамына кірмейді?

6. РНҚ түрлерін атаңыз:

7. РНҚ құрамындағы пуринді азот негіздерін көрсетіңіз:

8. Қандай азот негіздері РНҚ құрамына кіреді?

9. РНҚ молекулаларының құрамын қандай көмірсутек компоненті кіреді?

10. Мононуклеотидтер РНҚ-ның біріншілік құрылымында қандай байланыстар арқылы жүреді?

11. РНҚ молекуласы қандай қалыпта болады?

12. РНҚ құрамына кіретін минорлық азоттың негіздері және нуклеозидтерді атаңыз?

13. мРНҚ құрылымын қандай бөлшектер бөледі?

14. тРНҚ қандай құрылымдық сипатқа ие?

15. Эукариоттық рибосомалардың құрамдарын көрсетіңіз:

16. Амин қышқылымен байланысатын тРНҚ-ң 3'- соңындағы аймақ қалай аталады?

17. Кіші суббірліктер құрамына рРНҚ-ң қанша молекуласы кіреді?

18. РНҚ құрамына қандай қышқылдың қалдығы кіреді?

19. Репликация дегеніміз не?

20. Үлкен суббірліктер құрамына құрамына рРНҚ-ң қанша молекуласы кіреді?

21. тРНҚ молекуласы қандай ұйымдасу деңгейлерін бөледі?

22. Матрицалық РНҚ-ң ақуызбен комплексі қалай аталады?

23. Үшіншілік құрылымда тРНҚ қандай мәліметтер береді?

24. Эукариоттық жасушаларда қанша кодондар тіршілік етеді?

25. РНҚ-ның ілмекшелері қандай әрекеттесумен тұрақтанады?

26. мРНҚ-ң тізбегіндегі кодонмен сәйкес келетін комплементарлы әрекеттесетін тРНҚ-ң аймағы қалай аталады?

27. рРНҚ қандай негізгі құрамында қандай азоттық негіздер көп мөлшерде кездеседі?

28. Антикодонның қайда орналасқанын көрсетіңіз:

 

Транскрипция

 

1. РНҚ синтезі мен ДНҚ синтезі арасындағы айырмашылықтарды атаңыз

2. пре- РНҚ синтезін катализдеуші фермент:

3. пре- РНҚ тізбегінің қалыпты ұзарып, оның соңғы қалыпқа келуі қай сатыда жүреді?

4. Транскрипцияның аяқталу аймағы.

5. Процессинг дегеніміз не?

6. «Түйреуіш» түзуші РНҚ-ның екі тізбекті бөлігі қандай арақатынаспен тұрақтанады?

7. Транскрипция нәтижесінде қандай өнім түзіледі:

8. РНҚ нуклеотидтерінің модификациясы мен бірігуінің жойылу процесі қалай аталады?

9. РНҚ –бұл

10. РНҚ синтезінің субстраттары қалай аталады?

11. РНҚ қышқылы қай компоненттерден тұрады?

12. Транскрипция деңгейін көрсетіңіз?

13. РНҚ түрлерін атаңыз:

14. РНҚ құрамына қандай азоттық негіздер кіреді?

15. РНҚ синтезіне қандай фермент қатысады?

16. РНҚ-ның алғашқы құрылымында мононуклеотидтер қандай байланыспен байланысқан?

17. РНҚ-ның құрама тізбегі қай бағытта синтезделеді?

18. Репликация дегеніміз не?

19. Алғашқы мРНҚ-н синтезін катализдеуші ферментті атаңыз?

20. РНҚ құрамына кіретін минорлы азоттық негіздер мен нуклеозидтерді атаңыз

21. Транскрипциясының қай кезеңінде РНҚ-полимеразасы промотормен байланысып алғашқы нуклеотид аралық байланысын түзейді?

22. РНҚ синтезі мен фермент қозғалысының жылдамдығы қандай?

23. Транскрипцияның аяқталу сатысы қалай аталады?

24. Транскрипцияның ингибиторын атаңыз?

 

Генетикалық код. Ақуыздар биосинтезі

1. тРНҚ аминоацил синтетаза ненің белсенділігін катализдейді?

2. Кодон мен антикодон қай жерде әрекеттеседі?

3. Генетикалық кодтың келесі қасиеті қалай аталады - «Бір аминқышқылы бірнеше триплетпен кодталуы мүмкін»?

4. Генетикалық кодтың келесі қасиеті қалай аталады - «Нуклеин қышқылдарындағы нуклеотидтер бірізділігі полипептид молекуласындағы аминқышқылдар бірізділігіне сәйкес болады»?

5. Транслокация дегеніміз не?

6. Фолдинг факторларын атаңыз:

7. Трансляция инициациясы немен аяқталады?

8. Трансляция элонгациясы дегеніміз не?

9. Фолдингке қатысатын молекулалық ұғымды атаңыз?

10. Пептидтік тізбектің дұрыс үшмерлік құрылымға спиралдануы қалай аталады (бірнеше бірліктердің қосылуы)?

11. Генетикалық кодтың келесі қасиеті қалай аталады «Барлық тірі денелерде кез келген триплеттің мағынасы бір»

12. Рибосома жалғасқан мРНҚ молекуласының комплексі қалай аталады?

13. Транскрипция кезеңдерін атаңыз?

14. Ақуыздар рибосомаларымен әрекеттесетін антибиотиктер ингибирлейтін процессті атаңыз:

15. Генетикалық кодтың келесі қасиеті қалай аталады «ДНҚ үшөрімдерінің арасында ешқандай тыныс белгілері болмайды»?

16. Трансляция кезінде аминқышқылының тРНҚ мен байланысын қандай фермент катализдейді?

17. Эукариоттық рибосомалардың құрамдарын көрсетіңіз:

18. «Әрбір аминқышқылына ретімен орналасқан үш нуклеотид сәйкес келеді» деген қағидаға генетикалық кодтың қандай қасиеті сипатталады?

19. Трансляция процесінде мРНК тізбегіне байланысқан және біртіндеп оның 3'- соңына дейін жылжитын рибосоманың жиынтығы қалай аталады?

20. Трансляцияның аяқталуы қалай хабарланады?

21. Эукариоттық жасушаларда қанша кодондар тіршілік етеді?

22. Антикодон қайда орналасады?

23. Генетикалық кодтың қасиеттерін атаңыз

24. Ақуыздар синтезіне қатысатын субстраттарды атаңыз

25. ДНҚ құрылымындағы неше үшөрім мағыналы болып табылады?

26. Ақуыздар қайда синтезделеді?

27. ДНК құрылымындағы неше үшөрім мағынасыз болып табылады?

28. Жасушаның қандай құрылымда транскрипция құбылысы өтеді?

29. Транскрипцияның аяқталу сатысы қалай аталады?

30. Шаперондар қандай қызмет атқарады?