Бизнес-жоспар және оны дайындау тәртібі

Бизнес-жоспар – бұл бизнестің жаңа түрін құруға, фирма қызметінің жаңа сферасын қамтуға қажетті кәсіпорынның даму жоспары.

Бизнес-жоспарды жаңадан құрылған кәсіпорындар, сонымен қатар экономикасы дамыған ұйымдар жасауы мүмкін.

Бизнес-жоспар келесі маңызды мәселелерді шешеді:

· кәсіпорынның болашақта тұрақтылығын және тіршілікке икемділік дәрежесін анықтайды, кәсіпкерлік қызметтің тәуелділігін төмендетеді;

· дамудың сандық және сапалық көрсеткіштер түріндегі бизнестің болашағын анықтайды;

· фирманың потенциалды инвесторлар жағынан көмекті қамтамасыз ете отырып, олардың ықыласын және қызығушылығын тартады;

· жоспарлаудың бағалы тәжірибесін алуға көмектеседі, мекемеге және оның жұмыс ортасына деген болашақта көзқарасын дамытады.

Бизнес-жоспар инвесторлар және кәсіпкерлер арасындағы келіссөздерді бастаудың бастапқы тармағы болып табылады. Көбінесе бизнес-жоспар шетелдік фирмалармен келіссөздер жүргізу үшін қажет.

Бизнес-жоспар кәсіпкерлік жобаны дәлелдеудің формасы ретінде бизнестің жоспарлық қызметінің саласына техникалық-экономикалық дәлелдеуді бірте-бірте ығыстырады. Онда фирма қызметінің өндірістік және нарықтық, қаржылық және техникалық, ішкі және сыртқы аспектілеріне сәйкес келетін артықшылықтар қарастырылады.

Ең алдымен бизнес-жоспарды құрастыруға кірісу үшін қажетті ақпараттың барлық жиынтығын алуымыз керек. Бизнес-жоспардың құрамы мен мазмұны шектелмеген. Ол 6, 8, 10, 18 және тағы басқа бөлімдерден түруы мүмкін. Бизнес-жоспар қаржы-экономикалық іс-әрекетте тиімді көрсеткіштерге жетуге бағытталған жоспардың бір түрі.

1 бөлім – Кәсіпкерлік іс-әрекеттің алға қойған мақсаты. Кәсіпкерліктің негізгі мақсаты – пайда табу. Болашақтағы жұмысты белгілей отырып, қанша, қандай көлемде пайда табуға болатындығын есептеп шығару қажет. Сонымен бірге, бұл бөлімде басқа да мақсаттар көзделеді: әлеуметтік мақсаттар – тауарлармен атқарылатын қызметтерді көбейту, экономикалық жағдайларды жақсарту, жаңа мәдени мұралар қалыптастыру, ғылыми-техникалық, ағартушылық потенциалды үлғайту; іскерлік және халықаралық қарым-қатынасты нығайту; кәсіпкердің статусын көтеру, кәсіпкердің экономикалық потенциалын дамытып, нығайту; басқа да арнайы мақсаттар – шетелдермен қарым-қатынас жасау; әр түрлі ассоциацияларға мүше болып кіру; кәсіпкерліктің ерекше мақсаты – әр түрлі қайырымдылық жұмыстар көрсету.

II бөлім - Бизнес-жоспардың негізгі көрсеткіштері. Түйіндеме. Бұл негізгі бөлім болып есептеледі және мынадай бөліктерден тұрады:

· басты мақсат

· өнімнің қысқаша мінездемесі, айрықша ерекшеліктері

· қойылған мақсатқа жетудің жолдары мен әдістері

· жобаны орындау мерзімі

· шығындар көлемі

· болжаулы тиімділік пен соңғы нәтижелер

· нәтижелерді қолдану аясы

Негізгі жалпы көрсеткіштер:

· өндіріс пен шығарған өнімді сату көлемі

· пайда түсім көлемі

· өзіндік құнды азайту және қарызға алған қаражат

· рентабельділік

Арнайы көрсеткіштер:

· сатылған тауарлар мен атқарылған қызметтің сапасы, саны және ерекшеліктері

· салымдардың қайтарымдылық уақыты

· жоспарланған нәтижелерге жетудің кепілділігі

III бөлім – Тұтынушыларға жеткізілетін өнімдер мен атқарылатын қызметтердің мінездемесі. Бұл бөлімнің көрсеткіштері:

· өнімнің сыртқы түрі, сипаттамасы, суреті, безендірілуі және т.б.;

· кәсіпкерлік тауардың тұтынушылары туралы түсініктемелер (тауарға сұраныс, аймақ, ұйым туралы хабарлар);

· кәсіпкерлік өнімді сату бағасының болжамы

IV бөлім – Сату нарығын, сату көлемін талдап, бағалау. Бұл бөлімде өндіріс көлемі, сату көлемі анықталады. Маркетингтік зерттеулер жүргізіліп, бәсекелестер мен баға саясаты және олардың мүмкіншіліктері зерттеледі.

V бөлім – Ұйымдық шаралар мен жұмыс жасау жоспары.Кәсіпкерлік бағдарламаға – маркетинг, өнім шығару, өнімді сатып алу, сақтау, тасымалдау, сатып алушыға әртүрлі деңгейдегі қызмет көрсету жатады. Ұйымдық шараларға – бизнес-жоспардыорындауды басқару, жобаны басқарудың ұйымдық құрылымы, орындаушылардың іс-әрекетін қадағалау, еңбекақының арнайы формаларын ұйымдастыру шаралары, кадрларды дайындау, есептеу және бақылау жатады.

VI бөлім – Ресурстармен қамтамасыз ету. Бұл бөлімде ресурстардың түрлері және көлемі жайында және ресурстарды қолдану әдістері жайлы анықтама беріледі. Ресурспен қамтамасыз етуге – материалдық ресурстар, еңбек ресурстары, қаржы ресурстары, ақпарат ресурстары жатады.

VII бөлім – Жобаның тиімділігі. Бұл бизнес-жоспардың соңғы бөлімі, мұнда кәсіпкерліктен алынған тиімділік есептелінеді. Тиімділіктің негізгі көрсеткіштеріне – пайда және рентабельділік көрсеткіш жатады. Сонымен қатар әлеуметтік және ғылыми-техникалық тиімділік есептелінеді.