Жаңа индустриалды елдер (ЖИЕ): Сингапур, Тайланд, Корея Республикасы.

Жаңа индустриялды елдердің бірінші толқынына жататындар: Сингапур, Тайвань, Корея Республикасы.

Жапония төмендегі өнімдердің ең ірі экспорттаушы болып табылады: Радиоэлектроникалық бұйымдар, Робот жасау техникасы өнімі, Автокөлік және теңіз кемелері.

Жасанды және синтетикалық талшықтан жасалған мата өнд. мем.р: АҚШ,Үндістан,Жапония, Корея Республикасы, Тайвань, Қытай,Германия

Жасыл революцияның негізгі компоненттері:ирригацияны ұлғайту түрлері,жаңа сортты дақылдар шығару,техниканы,химикаттарды көп пайдалану

Жаһанданудың көріністері: геосаяси,техника салалары,әлеуметтік экономика

Жеке қызмет көрсету түрлері:тұрмыстық қызмет,мейманхана жұмысы,қоғамдық тамақтандыру

Жеңіл автомобиль көліктерін шығарудан көш. елдер:Жапония,Германия,Қытай,АҚШ,Корея, Франция, Испания, Бразилия,Үндістан,Ұлыбритания

Жеңіл өнеркәсіп құрамындағы алдыңғы қатарлы салалар: Тоқыма, Аяқ-киім, Тігін.

Жеңіл өнеркәсіптің сатылы құрылымы: Шикізат өңдеу,Жартылай дайын өнім,Дайын өнім шығаруды

Жеңіл түсті металдар: титан, магний,аллюминий

Жер көлемі жөнінен Батыс Европадағы үлкені: Франция, Германия.

Жоғарғы тауарлы ауыл шаруашылығы:жоғарғы табысты шаруашылық жүргізу,ауыл шаруашылығын индустриаландыру,интенсивті мал шаруашылығын дамыту.

Жұмыртқа өнд.ірі мем.р:Қытай,АҚШ,Жапония,Ресей,Үндістан, Бразилия, Мексика, Франция, Германия,Ұлыбритания

Жүгері өндіруші мем.р:АҚШ,Қытай, Бразилия,Мексика,Аргентина,Үндіст ан,Франция,Индонезия, ОАР, Украина, Канада

Жүк айналым көрсеткіші бойында ірі әлем порттары: Шанхай, Сингапур, Гонконг.

Жүк тасымалдаудан «арзан жалау» астындағы жетекші елдер: Панама; Мальта; Либерия

Жүн өнд.мем.р:Аустралия,Жаңа Зеландия,Қытай,Ресей,Аргентина

ЖІӨ көлемі жөнінен жетекші елдер: АҚШ, Қытай, Бразилия.

ЖІӨ құрылымында ауыл шаруашылығы үлесі төмен елдер: Ұлыбритания, ГФР, Швейцария.

ЖЭС – да электр энергиясын өндіру көлемі бойынша жетекші елдер тобы: АҚШ, Қытай, Канада.

ЖЭС жұмыс істейтін отын:газ,мазут,кқмір

ЖЭС энергиясы беру бағыттары:Конденсатты отынмен жұмыс істеу станциялары,ЖЭО жылу электр орталықтары арқылы,аралас отынмен жұмыс істеу станциялары

ЗЗЗЗ Зәйтүн өнд. мем.р:Испания,Италия, Греция, Түркия,Сириян,Марокко, Португалия,Египет,Алжир, Иордания Зығыр өнд. мем.р: Ресей,Белорусь, Польша,Франция

ИИИИ

Индияның мемлекеттік тілдері: Қытай, Ағылшын.

Интеграцияның негізгі кезеңдері: Еркін сауда зонасы, Кедендік одақ, Валюталық одақ.

КККК

Какао өнд.мем.р: Кот-д-Ивуар,Индоезия,Гана,Нигерия,Бразилия,Камерун, Эквадор,Того,Папуа-Жаңа Гвинея,Колумбия

Капиталдың таза экспорты бойынша абсолюттік жетекші үш ел: Қытай, Германия, Жапония.

Картоп өндіруші мем.р: Қытай, Үндістан, Ресей,Украина,АҚШ, Германия, Польша,Белорусь, Нидерланд,Франция Кен орындарынан көмірді ашық әдіспен өндіретін елдер: Канада, Мозамбик, Венесуэла.

Коммерциялық энергетикалық ресурстар:мұнай,газ,көмір

Кофе,шай, картоп отаны:Перу,Қытай,Эфиопия

Кофе өнд. мем.р: Бразилия,Вьетнам,Колумбия,Индонезия,Эфиопия,Мексика, Үндістан,Гватемала, Перу,Гондурас

Кофе өндіру бойынша алдыңғы қатардағы Африка елдері: Эфиопия.

Көмір өндірістік алаптары:Рур, Аппалач, Қарағанды

Көмір тиеуге маманданған теңіз порттары:Ньюкасл Ричардс-Бей, Хеиптон-Роудз

Көмірді экспорттаушы елдер:Қытай, Австралия,Индонезия

Көмірмен істейтін электр станцияларға: ЖЭС, ГРЭС. Күкірт,фосфорит, апатит,тұз өндіру жатады: Тау-кен химиясына.

Күнбағыс өнд. мем. р: Ресей, Украина, АҚШ,Аргентина,Қытай,Франция,Үндістан,Румыния, Испания, Венгрия

Күріш өндіруші мем.р: Қытай, Үндістан, Индонезия,Бангладеш, Вьетнам,Мяьнма,Тайланд, Франция, Бразилия,Жапония

Күрішті басты экспорттаушы елдер: Тайланд, Индия, Қытай.

Кілем тоқыма негізгі шикізаты: Джут,Жүн,Химия талшықтары

 

ҚҚҚҚ

Қағаз және картон шығарудан көш. елдер:АҚШ,Қытай,Жапония,Канада, ГФР,Финляндия,Швеция, Корея, Франция,Италия

Қазіргі замандағы әлемді астық шаруашылығының дамытудағы басты бағытттар:тұтыну географиялық ұлғайту,астық дақылдарының сапасын арттыру,халықаралық сауданы дамыту

Қазіргі кезде меринос жүні өндірілетін елдер: Қырғызстан, Қазақстан, Тәжікстан.

Қазіргі таңда көмірдің барлық түрлерін өндіретін елдер: Қытай, АҚШ, Аустралия.

Қалайы белдеулері: Африка; Оңтүстік Америка; Оңтүстік-Шығыс Азия елдері

Қалайы өнд мем.р: Қытай,Индонезия, Перу,Боливия,Бразилия, Ресей,Малайзия

Қант құрағын өндіруші елдер: Бразилия, Үндістан,Қытай,Мексика, Куба,АҚШ,Пәкістан,Индонезия, Аустралия,Колумбия

Қант қызылшасын өнд. мем.р: Франция, АҚШ,Германия,Қытай, Ресей, Украина, Польша, Италия,Түркия

Қант өнд. мем.р:Бразилия,Үндістан, Қытай,АҚШ, Тайланд,Мексика, Аустралия,Пәкістан,Франция, Германия

Қара металлургия өндірісіндегі технологиялық үрдіс:ферроқорытпа өндіріс, кен өндіру,байыту,балқыту және дайын прокаттар

Қара металлургияны орналастыру факторы: Шикізат көздеріне жақын, Отын шикізат қорына жақын.

Қой басының саны бойынша ірі мем.р:Қытай,Аустралия,Үндістан,Иран,Судан,Жаңа Зеландия, Нигерия, Ұлыбритания,Ауғанстан,ОАР,Эфиопия

Қой еті және жүнін басты өндіруші елдер: Австралия, Жаңа Зеландия, Қытай

Қолайлы белдеулер:Африка,Оңтүстік Америка,Оңтүстік-шығыс Азия елдері

Қорғасыды импорттаушы елдер: АҚШ,Үндістан,Ұлыбритания,Оңтүстік Корея,Қытай,Германия, Испания,Тайвань,Тайланд,Италия,Чехия,Түркия,Индонезия

Қорғасын кені өнд. мем.р: Қытай, Аустралия,АҚШ,Перу, Мексика, Канада,Боливия,Үндістан, Швеция, Польша,Ресей,Ирландия,ОАР.

Қорғасынды экспорттаушы елдер: Аустралия,Германия,Ұлыбритания, Канада,Мексика,АҚШ, Бельгия, Оңтүстік Корея,Жапония, Болгария,Қытай,Қазақстан

Құрлық көліктері: темір жол; автомобиль, құбыр көлігі

Құрлықтағы шекаралары ең ұзын мемлекеттер: Ресей, Қазақстан, Индия.

Құрлықтық шекаралары жоқ мемлекеттер: Австралия, Антигуа және Барбуда, Мадагаскар.

Қызмет көрсетудің жіктелуі: іскерлік қызмет көрсету,әлеуметтік қызмет көрсету,қаржылық қызмет көрсету

Қызмет көрсету саласы:сауда, несие,қаржылық,көлік,байланыс

ЛЛЛЛ

Латын Америка елдері тарихи-географиялық жағынан тоқталады не топтасады: Орта және Мезо Америка,Анд елдері,Латын Америка елдері

Латын Америкасы елдерінің бірігу салдарынан пайда болған аймақтық ұйымдар: МЕРКОСУР, ЛАЭС, ОАГ.

Литосфера ресурстарына жататындар: Жер ресурсы, Топырақ ресурстары, Пайдалы қазбалар.

ММММ

Майлы ауыл шаруашылық дақылдары: Зәйтүн, Рапс, Соя.

Майлы дақылдар:соя,зәйтүн,жер жаңғақ

Мақта жасау үдерісінің бастысы: Жүн жуу,Зығыр өңдеу,Мақта тазалау

Мақта талшығын өнд. мем.р:Қытай,Үндістан,АҚШ,Пәкістан, Өзбекстан,Бразилия,Түркия, Аустралия,Түркмения,Грекия

Мақта, мата өнімдерін экспорттайтын жетекші елдер: Египет, Пакістан, Үндістан

Мақта-мата өнд мем.р: Қытай, Үндістан, Индоезия,АҚШ,Бразилия, Жапония,Италия,Германия, Тайвань, Түркия

Мақтаны өндірудегі жетекші елдер: КХР, АҚШ, Индия.

Мал шаруашылының басты салалары:шошқа,қой-ешкі,мүйәздә ірі қара

Маргарин өнімін алатын жасайтын заттар: Мал майы,Өсімдік май,Қош иісті қоспалар

Машина жасау өнеркәсібі жақсы дамыған дамушы елдер: Корея Республикасы, Бразилия.

Машина жасау өнеркәсібі өнімі экспортынан алдынғы орында: Жапония, АҚШ.

Машина жасау өнеркәсібінен жетекші елдер: АҚШ, Жапония.

Мәдени өімдіктер орталықтары:Абиссина,Үнді-Малай,Жерорта теңізі

Мемелекетті жекелей бір адамның басқару формасы қалай аталады: Монархия.

Мемлекетаралық бірігу достастықтары: Британ достастығы, Француз ұйымы, ТМД.

Мемлекеттер арасындағы ҒТ ынтымақтастық жобалары: кадрлық дайындық,өнеркәсіп мамандану,ҒТ қарым-қатынас

Мемлекеттердің тәуелсіздік мағынасы: Жалпы қабылданған мемлекеттер теңдігі, Мемлекет тәуелсіздігін өзара құрметтеу, Елдердің бір бірінің ішкі істеріне араласпау.

Минералды тыңайтқыштар: азот, калий,фосфор

Монархиялық басқару формасындағы елдер: Марокко, Свазиленд.

Мұнай өнд.мем.р: Сауд Арабиясы,Ресей,АҚШ,Иран,Қытай,Мексика,Канада,Венесуэла,БАӘ,Кувейт

Мұнай өңдеу өнеркәсібінен ТМД-да жетекші: Ресей.

Мұнай тасмалдау бағытттары: Парсы шығанағы-АҚШ, Парсы шығанағы-Батыс Еуропа, Парсы шығанағы-Жапония,Корея Республикасы

Мұнай экспорттаушы елдер ұйымына кіретін (ОПЕК) елдері:Иран,Габон, Алжир

Мұнайды көп тұтынатын елдер: Қытай,Жапония,Германия

Мұнайдың қасиеттері: Жердің шөгінді қабатында кездеседі,Қара және қоңыр түсті болады,Жанатын майлы сұйықтық.

Мұхитқа тікелей шыға алмайтын мемлекеттер: Беларусь, Қазақстан, Өзбекстан.

Мүйізді ірі қара өсіруден жетекші елдер: Қытай,Үндістан,Бразилия

Мырыш өндіруден алдыңғы орындағы елдер: Қытай, Австралия.

Мырышты импорттаушы елдер:Қытай,АҚШ,Германия,Бельгия,Нидерланд,Франция, Тайвань, Италия,Сянган(ҚХР),Түркия

Мырышты қорыту б/ша көш.елдер: Қытай,Канада,Оңт.Корея,Жапония, Үндістан, Аустралия, Испания, Қазақстан,Мексика, Финляндия, Германия, АҚШ, Ресей,Бразилия, Нидерланд,Бельгия, Перу,Норвегия, Намибия, Польша, Франция,Иран,Тайланд,Италия,Болгария

Мырышты экспорттаушы елдер:Канада,Нидерланд,Аустралия,Оңт. Корея,Германия,Испания, Финляндия, Мексика,Қазақстан, Франция

Мыс таулы белдеу және онда мыс өндіретін елдер: Анд,Чили,Перу

Мыс кені қоры жөнінен алдыңғы орындарда: Чили, Замбия.

Мыс кені өнд.көш:Чили,Перу,Қытай, Аустралия,Ресей,Идонезия,Канада,Замбия,Польша, Қазақстан, Иран, Конго(Киншаса),Бразилия

Мысты қандай металмен қосқанда қола латунь,мельхиор алынады: никель,қалайы,мырыш

Мыстың ерекше қасиеті:тотығуға төзімді,жеңіл майысқақтығы,жылу және электр өткізгіштігі

НННН

«НАТО» мүшелері: АҚШ, ГФР, Бельгия

Н.Н.Баранский көрсеткен ЭГӘ елдерге аудандары қалаларға байланысты болатын басты факторлар: орташа жағдай,көршілік жағдай,түпкірдегі жағдай(шеткі)

Негізгі химия салалары: Күкірт қышқылы өндірісі, Калий тыңайтқышы өндірісі, Минералды тыңайтқыштар өндірісі.

ОООО

Оңтүстік Америка құрамына енбейді. Мексика, Сальвадор, Куба.

Оңтүстік-Шығыс Азия мемлекеттерінің ассоциациясы аталады: АСЕАН.

ОПЕК-ке кіретін елдер: Венесуэла, Сауд Аравия, Ирак.

Орман ресурстары бай елдер:Канада,Суринам,Финляндия

Орталық Америка елдеріне жатады: Белиз, Сальвадор,Никарагуа.

Орталық және Шығыс Европа аймағы елдері: Польша, Венгрия, Чехия.

Отар дегеніміз: Саяси және экономикалық дербестік айырылған жер аумағы, Арнайы тәртіппен басқарылатын мемлекет, Шетелдік билік қарамағындағы мемлекет.ь

Отарлық империяның калдыктары көрінісіндегі аймактарға берілген дәрежелер: Теңіз ар жағындағы иеліктер, Теңіз ар жағындағы провинция, Теңіз ар жағындағы департамент.

Отын мен энергетика аз қажет ететін химиялық өнімдер:хлорлы калий,калий магнезия,калий сульфиты

Отын энергетикалық ресурстары кездеседі:шөгінділермен байланысты,ішкі және шеткі иіндерде,ежелгі платформа жамылғысы

ӨӨӨӨ

Өзбекстандағы газ кен орыны: Конанд.

Өзін өзі жариялаған мемлекеттер: Өз аумағын қатаң бақылайтын ішінара мойындалған мемлекеттер, Өздері үміттеніп отырған аумақ бөлігін ғана бақылайтын мемлекеттер, Аумағының көп бөлігін бақылайтын мойындалмаған мемлекеттер.

Өзін-өзі басқара алмайтын аум ақтардағы иеліктері бар елдер:Франция,Нидерланд,Ұлыбритания

Өзін-өзі тәуелсіз деп жариялған елдер: Солтүстік Кипр, Приднестровье, Тайвань.

Өндірісті дамыту басты бағыттары:ғарыштандыру,кешенді автоматтар,биотехнология жедел дамуы

Өнеркәсіптік жас салалар: Робот жасау,Микроэлектроника,атом,аэроғарыш

Өнеркәсіптік салалары орналасу факторлары:шикізатқа бағдар, тұтынушы нарыққа бағдар,арзан отын және электр энергиясы көздеріне қарасты

Өңделген жерлердің деградацияға ұшырау үрдістері: Тұздану, Эрозия, Шөлге айналу.

 

ПППП

Пайдалану құрамы мен ерекшелігіне байланысты пайдалы қазбалар келесі түрлерге бөлінеді: Жанғыш, Металдық, Металдық емес.

Пайдалы қазбалар бөлінеді:Сарқылмайтын,пайдалану бағытына қарай, құрамы мен пайдалану бағытына қарай

Парламенттік республикаға жататын елдер: ГФР, Италия, Ұлыбритания.

Парсы шығанағында басты мұнай және газ өндіретін елдер: Сауд Арабиясы, Иран.

Полимер материалдарының негізгі органикалық синтезі: Синтетикалық каучук өндірісі, Химиялық талшық өндірісі, Синтетикалық шайыр және пластмасса өндірісі.

РРРР

Радиоактивті металдар: Радий, Уран, Торийн.

Рекреациялық ресурстар басты типтерге бөлінеді: емдеу,танымдық,сауықтыру

СССС

Сары май өнд. мем.р: Үндістан,АҚШ, Германия,Франция, Ресей,Пәкістан, Жаңа Зеландия,Польша, Ирландия,Аустралия

Саяси география зерттеуші ғалымдар:Рудольф Челлен,Фридрих Ратцель, Хельфору Маккиндер

Саяси география оқытады:шекара өзгерісін,саяси карта,топтар, одақтар, мемлекет құрылымы ерекшелігі

Cаяси үдерістердің территориялық ерекшеліктерін зерттейтін ғылым: Саяси география.

 

Сирек және титан,магний, аллюминий

Сиыр етін экспорттаудан басты экспортер елдер: Австралия, АҚШ.

Солтүстік Америкалық еркін сауда ассоцациясы: НАФТА.

Солтүстік теңізден өндірілетін пайдалы қазбалар түрлері: Мұнай, Газ.

Соя өнд. мем.р: АҚШ,Бразилия, Қытай,Аргентина,Үндістан

Су астындағы тоннель арқылы өтеттін теміржолдар:Чаннель, Сейкап,Дрогден

Су ресурстарымен қамтамасыз етілуінен бірінші орын алатын аймақ: Латын Америкасы.

Сұлы өндіруші мем.р: Ресей,Канада, Польша, АҚШ,Аустралия, Финляндия, Испания,Германия, Ұлыбритания,Швеция

Сүт өнд.ірі мем.р:АҚШ,Үндістан, Ресей,Германия, Франция,Бразилия, Украина, Ұлыбритания, Польша, Нидерланд

Сыр өндіруші мем.р: АҚШ,Франция, Германия,Италия,Нидерланд, Ресей, Аргентина,Ұлыбритания, Польша,Египет

СЭС қай елдерде басым: Канада, Бразилия.

ТТТТ

Табиғи газ өнд. көш. мем.р: Ресей, АҚШ, Канада,Иран,Норвегия,Алжир, Ұлыбритания, Индонезия, Сауд Арабиясы,Нидерланд

Табиғи газды импорттайтын басты елдер:Италия,Жапония,Германия

Табиғи газды ірі импорттаушы елдер: Тайвань, Жапония, Корея Республикасы.

Табиғи газды экспорттаушы ірі елдер: Индонезия, Алжир, Малайзия.

Табиғи жібек өндірісінен ерекшеленеді: Қытай, Индия.

Табиғи каучук өнд. мем.р: Тайлад,Индоезия,Үндістан,Малайзия,Қытай,Вьетнам,Кот-д-Ивуар, Нигерия,

Табиғи каучукты өндіруші негізгі елдер: Тайланд, Индонезия, Малайзия.