Nemo nostrum idem est in senectute, qui fuit iuvĕnis, nemo est mane, qui fuit pridie; quidquid vides, currit cum tempŏre, nihil ex his, quae videmus, manet; hoc est, quod ait Heraclitus: in idem flumen bis non descendĭmus; manet idem flumĭnis nomen, aqua transmissa est.
(Senĕca)
36. , : vincemĭni, videbo, audientur, erimus, accusabit, credent.
37. :
Trado, didi, ditum, ĕre ; servo, āvi, ātum, āre ; libero, āvi, ātum, āre .
38. :
1. Sine iustitia nihil valebit prudentia. 2. In hoc signo vinces. 3. Verum amicum pecunia non parabis. 4. Ait praetor: si non habēbunt advocatum, ego dabo. 5. Ait praetor: pacta conventa, quae neque dolo malo neque adversus lēges, plebiscīta, senates consulta, decrēta, edicta princĭpum fiunt, servabo. 6. Nullum crimen vinum est, sed culpa bibentis. 7. Qui semĭnat mala, metet mala. 8. In hoc signo vinces. 9. Qui fodit foveam alteri, incĭdet in eam. 10. Verum amīcum pecuniā non parabĭtis. 11. Si necessarium erit pro patriā nostra pugnāre, nullum hostem timebĭmus et belli pericŭla et labores constanter tolerabĭmus: salus enim patriae nostrae summa lex est.
39. :
1. . 2. , . 3. . 4. . 5. , . 5. .
40. :
1. Manus manum lavat. 2. Lapsus linguae. 3. E fructu arbor cognoscĭtur. 4. Exercĭtus Romanus de equitatu et pediatu, id est de manĭbus equestrĭbus et pedestrĭbus constabat. 5. Nihil semper suo statu manet. 6. Locus regit actum. 7. Stultissĭmus est, qui homĭnem e veste aut habĭtu aestĭmat. 8. In vetĕrum Romanōrum exercitĭbus omnium ordĭnum cives militabānt. 9. Abyssus abyssum invŏcat. 10. Quot capĭta, tot sensus. 11. Natūra non facit saltus. 12. Locus regit actum. 13. Sine duce exercĭtus corpus est sine spirĭtu.
41. :
1. . 2. , . 3. , . 4. , .
42.
De domo Romāna
Domus Romāna alĭter aedificabātur atque nostra. Utīque ei non erant fenestrae, nisi perpaucae et exiguae. In media parte domus erat atrium, quod foramĭne tecti illustrabātur. In solo atrii cisterna erat, quae aquam imbrium, per forāmen de tecto manantem colligēbat. In atrio olim focus erat, quo familia conviniēbat et ubi parva simulacra penatium erant. Praeterea pater familias in atrio mane amīcos et clientes salutābat. Atrium circumdabātur cubicŭlis aliisque cellis parvis et angustis. Alia pars praecipua domus tablīnum erat, ubi familia cenābat et unde adĭtus in hortum patēbat. Postea domus nobilium Romanōrum erant amplae et magnifĭcae. Velut de domo Caesăris unus ex poētis Romanōrum scribit: Una domus urbs est.
|
|
|
43. :
in rebus advers, rerum public, leges vari, poētarum veter, pac aequam, eădem principi.
44. :
1. Consŭles, censōres, praetōres, aedīles summi erant rei publĭcae Romanōrum magistrātus. 2. Publĭcum ius est quod ad statum reī Romānae spectat, privātum, quod ad singulōrum utilitātem (Ullpiānus). 3. Nihil agenti dies est longus. 4. Est modus in rebus. 5. In multis rebus mediocrĭtas optĭma est. 6. Nulla dies sine lineā. 7. Carpe diem. 8. Salus rei publĭcae nostrae suprēma lex. 9. Amīcus verus cognoscĭtur amōre, more, ore, re. 10. Felix qui potuit rerum cognoscĕre causas. 11. Rem tene, verba sequentur. 12. Optĭmus omnium rerum magister est usus. 13. Fatum est series causārum. 14. Dies diem docet.
45. :
1. In legiōne Romāna decem erant cohortes, in cohorte tres manipŭli, in manipŭlo duae centuriae: primo centuria centum milĭtes habēbat (unde centuria apellabātur), deinde modo quinquaginta. 2. Anno ab Urbe condĭta CCCIII leges XII tabulārum edĭtae sunt, quae nunc quoque fons omnis publĭci privatīque sunt iuris. 3. Condĭta est Carthāgo LXXII annis ante quam Roma. 4. Alexander Magnus anno CCCXXIII decessit, postquam tredĕcim annos regnāvit. 5. Roma condĭta est in anno DCCLIII ante aeram nostrum. 6. Tres faciunt collēgium. 7. Ulpiānus librō quadragesĭmo quinto de testament scribit. 8. Senātor post sexagesĭmum et quantum annum in cūriam venīre non cogĭtur nec vetātur (Senĕca). 9. Duo lītĭgant, tertius gaudet. 10. Tribus rebus vita nenētur: cibo, potiōne, spirĭtu. 11.Unum castigābis centum emendābis. 12. Amīcus est unus anĭmus in duōbus corporĭbus. 13. Nemo potest domĭnus parĭter servīre duōbus.
46.
De decemvĭris
Anno ante aeram nostrum CCCCLIII Romāni tres viros legum cognoscendārum causā in Graeciam misērunt. Hi primum Athēnas ad Solōnis leges describendas venērunt. Tum in alias Graeciae civitātes ad leges, mores, institūta cognoscenda iter facērunt. Post legatōrum redĭtum proxĭmo anno decemvĭri legĭbus scribendis creāti sunt. In his fuit Appius Claudius, vir magnae auctoritātis et probitātis. Leges in XII tabŭlis inscriptae sunt. Anno CCCL itĕrum decemvĭri ad rem absolvendam creāti sunt. Proxĭmo anno decemvĭris munus abrogātum est, quod in legĭbus scribendis severiōres fuĕrant.
|
|
|
47. :
1. Modus vivendi. 2. Ars scribendi. 3. Docendo discĭmus. 4. Pacta sunt servanda. 5. Verba dicendi, sentiendi et declarandi. 6. Mens discendo et legendo alĭtur. 7. Dicendo dicĕre, scribendo scribĕre discĭmus. 8. Omnia homĭni, dum vivit, speranda sunt. 9. Homo ad intellegendum et ad agendum natus est. 10. Ius praetorium est, quod praetōres introduxērunt adiuvandi vel supplendi vel corrigenda iuris civilis gratiā propter utilitātem publĭcam (Papiniānus). 11. Nunquam scelus scelĕre vincendum est. 12. Et altĕra pars audienda est. 13. Carthagĭnem delendam esse. 14. De gustĭbus et colorĭbus non est disputandum. 15. Deliberandum est diu, statuendum semel. 16. Et post malum segĕtem serendum. 17. Laudandi est montes, sed a planitie non recedendum est. 18. In omnĭbus rebus nobis modus adhibendus est. 19. Nihil sine ratiōne faciendum est. 20. Libertas est potestas faciendi id, quod iure licet. 21. In disputando verĭtas gignĭtur.
48. :
1. Legem brevem esse oportet. 2. Tradĭtum est Homērum caecum fuisse. 3. Talēs aquam dixit esse initium rerum. 4. Nego ius tibi esse fumum aut aquam in fundum meum immittĕre. 5. Constat ad salūtem civium inventas esse leges (Cicĕro). 6. Scio me nihil scīre. 7. Lex (homines) recte facĕre iubet, vetat delinquĕre. 8. Thales, ille philosŏphus Milesius, aquam esse initium putābat. 9. Socrătes: Scio, - inquit, - me multa nescīre, ităque multo sapientior sum, quam homĭnes, qui putant se omnia scire. 10. Scio te non sponte tua erravisse, sed amōrem tibi mentem obscuravisse. 11. Comoediam esse dicit Cicĕro imitatiōne specŭlum consuetudĭnum, imagĭnem veritātis. 12. Totīus mundi se incŏlam et civem putābat Socrătes. 13. Omnes cives legĭbus parāre aequum est. 14. Mendācem memŏrem oportet. 15. Qui tacet, consentīre vidētur. 16. Consuetūdo et mos interdum vim legis videntur habēre. 17. Romŭlus et Remus, Romae conditōres, a pastōre region Faustŭlo educāti esse dicuntur. 18. Dareus, rex persārum, sperābat a se Graecōs facĭle victum iri.. 19. Vidēmur iam minĭme de legĭbus Romānis scīre.
49. , 6 :
, ;
, ;
, .
50. :
1. , . 2. , , . 3. , . 4. , . 5. , . 6. , . 7. , . 8. , .
51. .
A.
accuso, avi, atum, āre (3 ., ..); (2 ., ..); (1 ., ..); (1 ., ..).
clarus, a, um .
B.
scribo, psi, ptum, ĕre (1 ., ..); (. ., . .); (2 ., ..); (2 ., . .).
|
|
|
gravis, e .
C.
amo, avi, atum, are (3 ., ..); (2 ., ..); (1 ., ..); (1 ., ..).
albus, a, um .
D.
Scribo, psi, itum, ere (3 ., ..); (2 ., ..); (1 ., ..); (1 ., ..).
salus, a, um .
E.
Audio, ivi, itum, ire (3 ., ..); (2 ., ..); (1 ., ..); (1 ., ..).
primus, a, um .
52. :
) praesens indicatīvi actīvi et passīvi,
b) imperfectum indicatīvi actīvi,
c) futurūm I passīvi,
d) ,
g) .
lavo, lavi, lautum, āre ; tondeo, totondi, tonsum, ēre ; desĕro, serui, sertum, ĕre , ; sepelio, pelīvi, pultum, īre .
53. :
1. 8 , 58 . 50 . .. 2. 17 , 218 . 201 . .. 3. 12 . 4. 10 6 . 5. 37 .
:
, , . .
:
1. . . . . . .: , 2010.
2. : : . / . . . . . .: , 2009.
3. . ., . . : . . ., 2009.
4. (8.)
:
1. .
2. .
3. , .
4. .
5. blatīvus absolūtus, .
6. ( ).
7. ccusatīvus cum infinitīvo, .Ablatīvus auctōris. Ablatīvus instrumenti.
8. , .
:
- .
:
1. :
1. . 2. , . 3. .
2.
pud arbitrum
Arbĭter noster Marcus Tullius est vir laboriōsus et iustus. Hodie apud arbĭtrum multae causae privātae sunt: de debĭtis pecuniariis; de testamentis et de mandātis. Primus reus iam in iudiciō est, cetĕri rei etiam in iudiciō sunt. In numĕro causārum prima est causa mea de mandāto et debĭto pecuniario. Adversarius meus est Gaius Sempronius.
|
|
|
3. .
De bello cum Pyrrho gesto
Pyrrhus, rex Epirotārum, cum in Italiam belli causā vēnit, sperābat se non solum Italiam, verum etiam Siciliam et Afrĭcam in potestātem suam redactūrum esse. Romānos autem facĭle victum iri. Sed post pugnam, ad Heracleam factam, quā etsi Romānos vicit, ipse tamen magnum detrimentum accēpit, exclamavisse dicĭtur post aliam simĭlem victoriam se sine milĭte in Epīrum reversūrum esse. Talis fuit Pyrrhi victoria.
4. :
1. Cicerōne consŭle coniuratio Catilīnae delecta est. 2. Hannibăle vivo copiae Carthaginiensium magnum timōrem imperatorĭbus Romānis inicērunt. 3. Caesare necāto triumviri rem publĭcam obtinuērunt. 4. Sublātā causā orbus tollĭtur. 5. Turbāto melius capiuntur flumĭne pisces. 6. Mutāto nomĭne de te fabŭla narrātur. 7. Terra mutāta non mutat mores. 8. In fraudem lēgis facit qui, salvis verbis lēgis, sententiam eius circumvĕnit. 9. Duo ex tribus iudicĭbus, uno absente, iudicāre non possunt.10. Causā in iudicio victā, advocātus gaudet. 11. Lex, nemĭne contradicente, probāta est. 12. Causā cognĭtā, praetor actiōnem dat aut denĕgat. 13. Lege latā in senātum, senatōres dissensērunt. 14. Alexandro duce nulli hostes militĭbus terribĭles erant. 15. Troia delēta Aenēas in Italiam vēnit.
5. :
1. , . 2. , . 3. , . 4. . 5. . 6. , . 7. , . 8. , .
6.
De Alexandro, rege Macedŏnum
Philippo, rege Macedŏnum, occīso, Alexander regnum occupāvit, gentĭbus finitĭmis domĭtis a rege exercĭtus adversus Persas parātus est. Alexandro bellum gerente Graeci bellum movērunt. Hellesponto traiecto Persas ad Gracīnum flumen vicit; plurĭma oppĭda maritĭma portas Alexandro aperuērunt. Rex urbĭbus maritĭmis captis magnam partem Asiae occupāvit.
7. .
A.
Ne redeant gravia bellorum civilium tempora. Romani, postquam luxuriam adamaverunt, magnificas domos sibi aedificaverunt. Multae gentes Gallorum a Caesare victae sunt.
Valeant cives mei, sint incolumes, sint florentes, sint beati; stet haec urbs praeclara mihique patria carissima.
B.
Socrates docet bonos esse beatos, improbus miseros. Senatores Romani Ciceronem consulem, postquam civitatem Romanam servavit, patrem patriae nominaverunt.
Roma condita est in Latio, in sinistra ripa Tiberis. Daedalum diu in exilio vixisse fama est.
C.
Socrates, ut fama est, Euripidem in tragoedias scribendo adiuvabat.
Scimus Ciceronem oratorem clarum fuisse.
Vesta, Iovis soror, foci domestic idea, multo, a Romanis colebatur. Vesta sola dearum in templo suo nullam statuam habebat, pro stmulacro autem ignis sacer erat, quem virgins Vestales, sacerdotes eius, sustentare debebant.
D.
Cicero omnes oratores Romanos eloquentia superavisse dicitur.
Dareus, rex persarum, sperabat Graecos facile victurum esse.
Pyrrhus, rex Epirotarum, cum in Italiam belli causa venit, sperabat se non solum Italiam, verum etiam Siciliam et Africam in potestatem suam redacturum esse, Romanos autem facile victum iri.
E.
Caesar dixit in Britanniam brevi navigaturum esse.
Homo, verum non dictns, mendax apellatur.
Herodotus dicendi causa in terras remotissimas profectus est, multas enim res nulla alia ratione nisi peregrinando cognosci posse putabat. Itaque in Aegyptum venit diuque ibi cum sacerdotibus versatus est, multaque didicit.
8. .
A.
. . , , . .
B.
. . . .
|
|
|
C.
.
.
D.
.
, .
E.
.
V .
:
, .
:
1. : : . / . . . . . ., 2009. .9295.
2. . ., . . : . 3- ., . ., 2007. . 129 150.
5. (12.)
:
1. .
2. .
3. .
4. .
5. .
6. .
:
1. , .
2. () - .
3. - Gaudeamus; 1, 4 ( ).
4. 50 (25 25 ).
5. 100 , .
:
1. , :
a) , , , , , , , , , ( ), , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , a, , , , ;
b) , , , , , , , , , , , , , , , , , ;
c) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , .
2. :
actor, ōris m ; animus, i m , ; ; antīquus, a, um ; argumentum, i n , ; civīlis, e ; debitum, i n ; dominus, i m , , ; epistǔla, ae f ; factum, i n , , ; familia, ae f ; fictio, ōnis f ; fundus, i m , ; ius, iūris, n ; lingua, ae f ; littĕra, ae f ; Pl. 1) , ; 2) , , ; mandātum, i n ; manifestus, a, um , , , ; mens, mentis f , ; minimus, a, um ; multus, a, um , , ; mutuus, a, um , , () ; naturālis, e , ; nego, āvi, ātum, āre ; notarius, ii n , , , ; obligatio, ōnis f ; pax, pacis f , ; planta, ae f ; postulo, āvi, ātum, āre , ; privātus, a, um ; ratio, ōnis f , , , , , ; studeo, ui, , ēre 1) , ; titulus, i m , , , ; varius, a, um , ; vita, ae f .
:
, , , .
:
1. Bona dicta et proverbial Latina. , 1994;
2. .., .. . ., 1999.
3. / . .. , .. . /:- "", 2000.
4. : : . / . . .. . .: , 2009.
5. .., .. . . .: -, 2000 . 230 236 ( ).
6. .., .. : . . ., 2009.
7. .. - . . ., 1992.
-:
1. http://e-college.ru/xbooks/xbook025/book/index/index.html?go=part 003*page.htm;
2. http://www.yaskazal.ru/
3. http://ancientrome.ru/
4. http://ancientrome.ru/
5. http://www.dm.uvm.ru/
6. http://www.lik-bez.ru/archive/zine_number2512/zine_clever2517/publication2536
7. http://super-teacher.narod.ru/latin.html .
