лемдік көші-қон процестерін реттеу тәжірибесін талдау

Әлемдік практикада көші-қон саясатын әзірлеуде және іске асыруда ырықтандырылған және консервативті тәсілдер бөліп көрсетіледі. БҰҰ деректеріне сәйкес әлем елдерінің 80 %-ның көшіп кету саясаты ырықтандырылған тәсілмен сипатталады. Көшіп-қонушылардан ірі ақша аударымдарын алушылар (Қытай, Үндістан, Филиппин) көшіп кетуге аса бейтарап болып табылады. Мексикада көшіп кетуге қатысты қатаң реттеу саясаты жарияланған.
Көшіп келу саясатын қалыптастыруда мынадай тәсілдерді бөліп көрсетеді:

Халықаралық көші-қон саясатында мынадай трендтер қалыптасты:
1) жұмыс күшін экспорттаушы-елдердің көші-қон саясаты алуан түрлілігімен ғана емес, сонымен бірге түрлі өрісті тәсілмен сипатталады, бұл ретте көшіп кету объективті процесс ретінде қаралады;
2) көшіп кету саласындағы ырықтандырылған көтермелеу саясатын көшіп-қонушылардың ақша аударымдарына экономикалық тәуелді елдер жүргізеді;
3) жұмыс күшін ірі импорттаушы елдердегі көшіп келуге қатысты консервативті тәсілдер мен тыйым салу саясатын күшейту.
Халықтың ішкі көші-қонын реттеу шеңберінде Қытайдың тәжірибесі қызығушылық тудырады. Қытайдың экономикалық табысын ішкі көші-қонның жеңілдеуімен байланыстыруға болады. Үй шаруашылықтарын тіркеу жүйесіндегі жақын арада өткен реформа (Hukou - хуку) неғұрлым икемді еңбек нарығын дамытуға ықпал етті.
«Hukou» – үй шаруашылығын тіркеу жүйесі немесе Қытай елінің заңы бойынша талап етілетін тіркелу. Тіркелу отбасына беріледі және әдетте, тууды, өлімді, неке қиюды, ажырасуларды және отбасының барлық мүшелерінің қозғалыстарын қамтиды.
«Хуку» жүйесі урбанизациялау процесін басқаруда маңызды рөл атқарады. Қытай қалаларында 2008 жылы урбанизация деңгейі – 45,7 %, 2011 жылы – 51,3 %, 2012 жылы – 52,6 % құрады.
Орташа қалаларға көшу үшін жаңа жергілікті «хукуға» қойылатын ең төменгі талаптар тұрақты табыс көзінің болуын және осы аумақта болуын тіркеуді қамтыды.
Көшіп-қонушыларды ірі қалаларға тарту үшін бакалавр дәрежесінің болуы және кемінде 100 м² тұрғын алаңының болуы сияқты қатаң іріктеу критерийлері енгізілді.
Урбанизацияның күшеюі шеңберінде миллиондаған жаңа азаматтарды денсаулық сақтау, әлеуметтік қамсыздандыру және білім беру қызметтерімен қамтамасыз ету шығыстарын ескере отырып, тиісті инфрақұрылым құру проблемасы шешіледі. 260 миллион адамның көші-қонына жалпы шығындар 2012 жылдың салық түсімдерінен 53 %-бен бағаланады.
Бұл ретте, көшіп-қонған ауыл халқының үдемелі интеграциясы мен оларды бейімдеу бойынша жұмыстар жүргізілуде.
Алайда, қала инфрақұрылымы мен ресурстары дамуының ауылдық елді мекеннен қалаға көшіп-қонудың өсу қарқынынан артта қалу проблемасы әлеуметтік шиеленісті туғызады. Сондықтан, Қытай үкіметі тіркеу жүйесін жоюға ниетті емес, себебі онсыз ел халқының қозғалысын бақылай алмайды.
Үндістанда «Үндістанның барлық аумағында еркін жүріп-тұру; Үндістанның кез келген аумағында тұруға және қоныстану» құқығы бар. Бұл ретте, бейресми жұмыспен қамтылуы, ретсіз урбанизация, ішкі көшіп-қонушылардың тыныс-тіршілігі мен еңбек жағдайының проблемасы өткір болып отыр. Көшіп-қонушылардың басым бөлігі – бұл әдетте бейресми секторда жұмыс істейтін, біліктілігі аз жұмысшылар.
Қазіргі проблемаларды шешу шеңберінде ауылдық еңбек ресурстары жөніндегі ұлттық комиссия (NCRL) еңбектің ең төмен стандарттарын, бейресми жұмысшыларға қолдау көрсету бағдарламасын қамтитын заңнаманы әзірледі.
Үндістан Үкіметі көшіп-қонушылар санының өсу мәселесіне қатысты екі жақты тәсілді – қазіргі қалаларда инфрақұрылымды жаңғыртуды және адамдардың қалаға ағымын шоғырландыру үшін қала маңындағы жаңа кенттерді дамытуды болжап отыр. Оның үстіне, жоспарда ауылдық елді мекенде белгілі жұмыс орындарын құру стратегиясын қамтылған, мысалы, тағам өңдеу және ауыл шаруашылығы сияқты шағын және орта салаларды дамыту.
Кореяда ұзақ уақыт бойы ішкі көші-қонның белсенді процесі байқалған болатын. Өңірлер инфрақұрылымының жақсаруына, әлеуметтік қамсыздандырудың артуына және жалақыдағы айырмашылықтың азаюына байланысты, бұл процесс баяулады. 2011 жылы кері көші-қоны пайда болды: астаналық өңірлерден басқа провинцияларға көшіп-қонушылар көп болды.
Кореяның ішкі көші-қонын реттеу тәжірибесі шеңберінде мынадай заңдылық белгіленді: «әлеуметтік қамсыздандыруға арналған мемлекеттік шығыстардың ұлғаюы және провинциялардың инфрақұрылымының жақсаруы ішкі көші-қон ағынын баяулатуға оң ықпал етеді».
Латын Америкасы мен Кариб бассейндері елдерінде урбанизациялау нәтижесінде тұрғындардың өздері тұрғын үйлерді жөндеген және аудандарды абаттандырған кезде қала инфрақұрылымына жүктемені төмендету үшін микробригадаларды пайдалану ауқымы өсе түсті.
Көшіп-қонушылардың ішкі және сыртқы ағындарын есепке алу мақсатында шетелдерде түрлі тәсілдер қолданылады.
Ұлыбританияда азаматтарды тұрғылықты жерлері бойынша тіркеу институты жоқ, бұл жергілікті өзін-өзі басқарудың тарихи тұрғыдан жоғары рөліне негізделген; азаматтардың жеке басын растайтын бірыңғай құжат жоқ. Сонымен қатар, барлық британдықтардың Денсаулық сақтау министрлігінің деректер базасында жеке сәйкестендіру нөмірі (ЖСН) бар. Денсаулық сақтау мекемелеріне жүгінулерге сәйкес ішкі көші-қон бойынша ақпарат жинау жүзеге асырылады.
Норвегия халықтың орталықтандырылған тіркемесі қолданылатын ел болып табылады және ол көші-қонды есепке алуды ұйымдастырудың мінсіз моделін білдіреді. Халықтың орталықтандырылған тіркемесі (CPR) ел резидентінің 6 айдан артық мерзімде, оның ішінде көшіп кету мен муниципалитет ішінде бір муниципалитеттен екіншісіне көшуді қоса алғанда, кез келген тұрғылықты жерін ауыстыруын тіркеуге мүмкіндік береді. Тіркелім Салық пен алымдар жөніндегі директораттың қарамағында. Дербес деректер (тіркелімнің көшірмесі) Орталық статистикалық басқармаға беріледі.
Бұдан басқа, Норвегияда Шетелдіктердің деректер базасы жұмыс істейді. Бұл ретте, Норвегияның барлық аудандарында 3200 жуық пайдаланушының осы Шетелдіктердің деректер базасындағы ақпаратты қарауға рұқсаты бар және орталық және жергілікті полиция басқармаларының қызметкерлері ғана Деректерді өңдеу жүйесін қолдана отырып (DUF), өзгерістер енгізе алады. Норвегияның консульдықтарда виза алу үшін өтініштерді өңдеуге арналған NORVIS жүйесі пайдаланылады; SESAM жүйесінің пайдаланушылары баспана беру туралы өтінішхат ұсынатын жүзге жуық тұлғаларды қабылдау орталықтары болып табылады.
ЕО елдері үшін сыртқы көші-қон процестері туралы негізгі ақпарат көздері Орталық тіркелімдер болып табылады. Шетелдік жұмыс күші туралы ақпарат «Жұмыс жасауға рұқсаттан немесе тұруға ықтиярхаттан» келіп түседі. Швейцария мен Германияда ең көп ақпарат «Шетелдіктер тіркелімінен» келіп түседі.
АҚШ, Канада, Австралия және Жаңа Зеландия сияқты елдерде ақпарат жинау жүйесі ұқсас деуге болады. Оның себебі есепке алудағы бірдей тәсілдер және көші-қон ағындары сипатының ұқсастығы болып табылады. Әдетте, бұл жерде кейін көрсетілген елдерден азаматтық алуға ниетті еңбекші көшіп-қонушылары туралы сөз болып отыр.
АҚШ-та көші-қон процестері туралы деректерді жинауды халық санақтары және алуан түрлі әлеуметтік-демографиялық зерттеулердің негізінде Сауда министрлігінің Ценз бюросы жүзеге асырады. Бұл әдістің екеуі де көші-қон ағындарының көлемін бағалауға қана емес, сондай-ақ көшіп-қонушылардың түрлі сипаттамаларының кеңейтілген спектрін алуға мүмкіндік береді.
Әлемдік практикада көшіп-қонушыларды бейімдеу мен интеграциялау тетіктері әзірленеді және қолданылады.
ЕО дамуының объективті демографиялық, экономикалық және әлеуметтік үрдістері нәтижесінде көшіп келушілерді интеграциялау бойынша шаралар кешенін әзірлеу қажет болды, ол бірнеше кезеңді қамтиды:
1) кемсітушілікке қарсы практика мен заңнаманы дамыту;
2) қоғам өміріне қатысудың негізі ретінде жұмысқа орналастыру;
3) үшінші елде туылғандардың кәсіби білімі туралы дипломы мен біліктілігін, жұмыс тәжірибесін мойындау рәсімін оңайлатуға арналған шаралар;
4) кәсіби қайта оқыту және біліктілікті арттыру;
5) білім беру жүйесі арқылы интеграциялау мүмкіндіктерін арттыру;
6) тұрғын үй саясаты;
7) әлеуметтік қамсыздандыру.
ЕО елдерінде көшіп-қонушыларға қызмет көрсетуді ұсынуды жұмысқа орналастыруға, білім мен қайта мамандануға, тілдік курстардан өтуге, әлеуметтік көмек алуға жәрдемдесетін мемлекеттік және мемлекеттік емес құрылымдар жүзеге асырады.
Көшіп-қонушылардың бейімделуі мен интеграциялануын арттыру шеңберінде ЕО-да заңсыз көші-қонның алдын алу (деректер базасымен, ақша аударымдары статистикасымен жұмыс, зерттеулер); консультация беру мен тренингтер өткізу; заңды көші-қонға жәрдемдесу; көшіп-қонушыларды қорғау, қаржылық көмек ұсыну бойынша жұмысты жүзеге асыратын ақпараттық орталықтарға ерекше рөл бөлінеді.
ЕО-да көшіп-қонушыларды интеграциялау мен бейімдеу бағдарламаларын қаржыландыруды әлеуметтік қорлар жүзеге асырады.
Бұдан басқа, ЕО елдерінде көшіп-қонушыларды бейімдеудің мынадай қолданыстағы тетіктері бар:
1) шағын бизнесті қолдау орталықтары: оқыту, шағын кредит беру, заңдық қолдау көрсету;
2) көшіп келу обсерваториясы: көші-қон ахуалын зерттеумен, бағалаумен және дамытумен айналысатын ғылыми-зерттеу және оқу орындарының зерттеу желілері;
3) көшіп келушілердің ұйымдарымен және бірлестіктерімен жұмыс: техникалық қолдау көрсету, жобалау қызметін қолдау, жобалардың нысаналы және желілік бағдарламалары, белсенді коммуникация.
«Білімдарлардың елден кетуі» феномені, сондай-ақ түрлі салалардан білікті жұмыс кадрларының көшіп кетуі күрделі әрі қиын шешілетін проблема болып отыр.
Көптеген елдерде білікті кадрлардың көшіп кетуінің алдын алу және мемлекет ішіндегі ахуалды тұрақтандыру үшін экономикалық және әлеуметтік жағдайды жақсарту жөніндегі стратегиялар қарастырылады.
Білікті кадрлардың кету индексінің нәтижелері бойынша (Foreign Policy), рейтингте: Қырғызстан (36-орын, индексі 7,4); Украина (40-орын, көрсеткіші 7,3 балл); Өзбекстан (45-орын); Ресей (72-орын); Қазақстан (138-орын). Адамдар көбіне АҚШ-тан, Норвегиядан, Австралиядан, Австриядан, Бельгиядан, Оман және Люксембургтен кеткілері келмейді.
«Білімдарлардың елден кетуі» процесіне қарсы іс-қимыл шеңберінде Корея мен Тайваньнің тәжірибесі қызықты.
Бұл елдер ғалымдар мен зерттеушілерді тарту үшін барлық мүмкіншіліктерді жасайды. Олар өз диаспораларының қайта оралуын көтермелеу жолын таңдады. Тайваньда қайта оралуды ынталандыру бойынша күштерді үйлестіретін арнайы мемлекеттік Агенттік – Жастар істері жөніндегі ұлттық комиссия құрылған. Комиссия жұмысқа орналасқысы келетін қайтып оралған ғалымдар мен әлеуетті жалға алушыларға қызмет көрсететін ақпараттық-үйлестіру орталығы ретінде әрекет етеді.
Корея қайта оралғандарға жақсартылған жағдай жасау үшін өзінің ғылыми-зерттеу институттарын жаңғыртуға көп көңіл бөледі. Кореяның ғылым және техника институтына (КҒТИ) жұмысқа тұрған зерттеушілер ғылыми-зерттеу және әкімшілік салада көп дербестік алады.
Тайваньда және Кореяда оларға шетелдегі табыспен салыстыруға келетін жоғары еңбекақы, үздік жұмыс жағдайын, тұрғын үй мен балаларын оқытуда көмек көрсетуді ұсына отырып, тәжірибелі мамандар мен ғалымдарды іздеп табатын қызметке тарту құрылымдары белсенді жұмыс істейді. Отанына оралғысы келмейтін мамандар мен оқытушылар үшін дәрістер курсын оқу үшін арнайы шақыру-бағдарламалары жасалған. Қазіргі уақытта екі ел де өздерінің жетекші мамандарының іс жүзінде оралуына қол жеткізу міндетімен шектеліп қана қоймай, өз диаспораларын трансұлттық желілерге жұмылдыруға тырысады. Бұл үшін олар шетелде тұратын мамандардың желісін ұйымдастырады және оларды отандағы мамандармен байланыстырады.
Білікті қызметкерлердің көші-қонының өз іріктеу критерийлері бар. Мәселен, Австрияда жоғары білікті мамандар үшін – «негізгі басқарушылар үшін тұруға рұқсат» арнайы рұқсаты көзделген. Бұл санат үшін негізгі критерий – австриялық компанияға басқарушы лауазымына тағайындалу болып табылады.
АҚШ заңнамасында көрнекті жетістіктері, ғылыми дәрежелері және т.б. бар жоғары білікті шетелдік мамандар үшін квоталар белгіленеді, бірақ көрсетілген санаттар үшін грин-карталарды күту кезеңдері айтарлықтай аз (үміткерлердің аз болуы есебінен).
Еуропалық көгілдір картаның мақсаты үшінші елдерден ЕО мүше-елдердің еңбек нарығына білікті кадрларды тарту болып табылады. Көгілдір карта келісімшартқа байланысты бір жылдан бастап төрт жылға дейін әрекет етеді. Карта оның иелеріне өз отбасы мүшелерін әкелуге де мүмкіндік береді.
Кейбір мамандықтардың тапшылығына байланысты дамыған елдер қандай да бір қызмет саласында мамандығы мен еңбек тәжірибесі бар шетел азаматтарын тартудың кадрлық саясатын жүргізеді.
Ақпараттық технологиялар саласындағы мамандардың тапшылығына байланысты Канадада тиісті біліктілігі бар қызметкерлердің келуін жеңілдететін және жұмыс берушілерге рұқсат алуды талап етпейтін арнайы бағдарлама енгізілген болатын.
Дәрігерлер мен медбикелерді тартудың арнайы бағдарламасы Ирландияда қолданылады. Лицензиясы бар медициналық персоналдың жұмыс істеуіне рұқсат беру еңбек нарығына тексеру өткізбестен беріледі. Берілетін рұқсат түрі жұмыс келісімшартында тіркелген еңбекақы деңгейіне байланысты болады.
Осылайша, әртүрлі елдерде жоғары білікті жұмыс күшін тарту мен еңбек нарығының тартымдылығын арттырудың өз тәсілдері бар.
Еңбек нарығында біліктілігі төмен шетелдік жұмыс күші дамыған елдерде де жоғары білікті жұмыс күші сияқты аса қажет. Әдетте, біліктілігі төмен көшіп-қонушылар заңсыз еңбек көші-қонының негізі болып табылады.
Біліктілігі төмен жұмыс күшіне деген сұраныс Германияның бірқатар салаларында маусымдық көші-қон, келісімшарт бойынша уақытша жұмысты және ЕО-ға кірмейтін елдерден тағылымдамадан өтушілерді тарту бағдарламаларын кеңейту қажеттігін айқындады.
Германияға біліктілігі төмен жұмыс күші ағынының қосымша арнасы «au pair» бағдарламасы болды, оның шарттарына сәйкес 25 жасқа дейінгі жастар балаларға күтім жасау және үй шаруашылығын жүргізу бойынша қызмет көрсете алады. Олардың елде тұру мен жұмыс мерзімі – 1 жылға дейін.
АҚШ-та біліктілігі төмен жұмыскерлер үшін ауыл шаруашылығы (H2-A) және ауыл шаруашылығы емес (H2-B) визалар бар. H2-A визасы үшін ең жоғарғы шек жоқ, бірақ жұмыс берушілер жұмысшыларды баспанамен қамтамасыз етуге, олардың ұшаққа билеттерінің ақысын төлеуге және жұмысқа дейінгі жол ақысын төлеуге міндетті. H2-A визасының ең жоғары ұзақтығы – ұзарту мүмкіндігі бар бір жыл немесе жалпы 3 жыл.
Біліктілігі төмен жұмыс күшін тұрғын үймен жайластыру шеңберінде дамыған елдерде тұрғын үйдің ақысын төлеу бойынша жеңілдік түрінде не жалға алу шығыстарына өтемақы түрінде қаржылай қолдау көрсетуді көздейтін бағдарламалар бар.
Италияда жұмыс берушілерден олар тартатын біліктілігі төмен мамандарға тұрғын үй беру, тиісті еңбек жағдайына кепілдік беру талап етіледі. Егер өңір шетелдік қызметкерлердің елеулі санына мұқтаж болса, бірақ оларға жеткілікті тұрғын үйі болмаса, мұндай өңірге аз квота беріледі.
Халықтың заңсыз көші-қонына қарсы іс-қимыл шеңберінде, дамыған елдерде көшіп келу заңнамасын қатайту тәжірибесі қолданылады.
Біріншіден, сапалы және сандық шектеулер негізінде шетел азаматтарының жекелеген санаттарына келуге шектеу салынған, екіншіден, жұмыс берушілердің заңсыз жұмыс күшін жалға алғандығы үшін жауапкершілігі күшейтілді, үшіншіден, көшіп келу істері жөніндегі арнайы қызметтердің өкілеттіктері кеңейтілді.
Еңбекші көшіп-қонушыларға аса қатыгездікпен қарау жағдайларында АҚШ заңнамасында заңсыз көшіп келушілердің еңбегін пайдаланатын жұмыс берушілерге және заңсыз көшіп келуін ұйымдастырушыларға қарсы айыппұл салу және бостандықтарынан айыру сияқты жазалау шаралары қолданылады.
Көші-қон процестерін реттеудің әлемдік тәжірибесін жалпылау Қазақстан Республикасында қолданылатын мынадай тетіктерді бөліп көрсетуге мүмкіндік береді:
1) урбанизациялаудың икемді саясатын әзірлеу мен жұмыс күшін мынадай бағытта: ауыл – шағын, орташа қала – ірі қала және агломерация етіп бөлуге;
2) сыртқы және ішкі көшіп-қонушыларды есепке алудың электронды жүйесін енгізу және дамыту;
3) еңбек нарығы, оның ішінде, төмен – және жоғары білікті кадрларға қажеттілікті мониторингілеу мен бағалаудың тұрақты жұмыс істейтін жүйесін құру, сондай-ақ елге қажетті мамандықтардың тізбесін жасау;
4) демографиялық жағдай мен еңбек нарығындағы сұранысқа, әлемдік озық тәжірибеге сәйкес көші-қон саясатын жетілдіру;
5) квота берудің шектеулі тетіктері мен жоғары білікті жұмыс күшін тартудың селективті әдістерін үйлестіруде теңгерімделген көші-қон саясатын әзірлеу;
6) персоналды жалға алу бойынша процесті қадағалауды жүзеге асыру;
7) шет елдерден жоғары білікті жұмыс күшін белсенді түрде тарту үшін преференциялар тізбесін қалыптастыру;
8) жоғары білікті кадрларды ұстап қалу үшін азаматтық алуға мүмкіндік беретін арналарды кеңейту;
9) Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын көшіп-қонушыларды бейімдеу мен интеграциялау бойынша әлемдік оң тәжірибені пайдалану;
10) білікті кадрлардың шамадан тыс кетуіне жол бермеу бойынша ұсынымдар мен тәсілдер әзірлеу.

Азақстан Республикасы үшін көші-қон саясатының моделін таңдау және қазіргі кездегі проблемаларды шешудің ұсынылатын жолдары

Қазақстан Республикасында халықтың көшіп кетуі мен көшіп келуіне қатысты ырықтандырылған көші-қон саясаты қалыптасты. Бұл ретте көптеген жылдар бойы мемлекеттік көші-қон саясаты көшіп келу процестерін сақтауға бағытталған болатын.
Экономикалық серпіліс жасаған әлем елдерінде (Сингапур, Канада, Австралия, БАӘ және тағы басқа елдер) көшіп келу саясаты өз уақытында күшейтілген болатын. Нәтижесінде, бұл экономиканың дамуын қосымша ынталандырды.
Қазақстан Республикасының көші-қон саясаты экономикалық саясаттың, оның ішінде құрылымдық және өңірлік саясаттың стратегиялық бағыттарының үйлесімді контексінде жүргізіледі.
Шетелдік жоғары білікті жұмыс күштерін тарту мақсатында Қазақстан Республикасының еңбек нарығында аса талап етілетін мамандықтарды, жұмыстардың түрлерін анықтау үшін ұлттық еңбек нарығындағы өзгерістер, кадрларға деген қажеттіліктің мониторингі мен болжамының нәтижелері ескерілетін болады.

Мақсаты: Сапалы және білікті жұмыс күші қажеттіліктерін қамтамасыз етуге бағытталған Қазақстан Республикасының тиімді көші-қон саясатын жүргізу, көшіп-қонушылардың құқықтарын, бостандықтары мен міндеттемелерін кедергісіз іске асыруға жағдайлар жасау.

Міндеттер:
Ішкі көші-қон
Ішкі көші-қон ағындарын есепке алу мен болжауды жетілдіру;
урбанизация процестерінің контексінде ішкі көші-қонды басқару тиімділігін арттыру, өңірлік және көші-қон саясатының өзара іс-қимылы;
ішкі көшіп-қонушылардың қалаларда бейімделу саясатын қалыптастыру.

Сыртқы көші-қон
Халықтың сыртқы көші-қон ағындарын елдің әлеуметтік-экономикалық дамуымен өзара байланыста есепке алу мен реттеуді жетілдіру;
елдің әлеуметтік-экономикалық және саяси өміріне репатрианттар мен көшіп келушілердің белсенді түрде интеграциялануы үшін жағдайлар жасау;
шетелдік жоғары білікті жұмыс күшін тарту тетігін жетілдіру;
білікті жұмыс күшінің кетуіне қарсы іс-қимыл және жоғары білікті мамандардың Қазақстан Республикасына қоныс аударуын ынталандыру мен оған жағдайлар жасау;
заңсыз көші-қонға жол бермеу және заңды еңбек көші-қонды кеңейту бойынша шараларды күшейту;
көші-қон саясатының құқықтық базасын жетілдіру.

Мемлекеттік көші-қон саясатының негізгі бағыттары

Ескерту. Кіші бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 05.02.2015 № 42 қаулысымен.

1. Ішкі көші-қон ағындарын есепке алу және болжауды жетілдіру.
Ішкі көшіп-қонушыларды есепке алу жүйесін жетілдіру мақсатында олардың ағындары зерделенетін болады.
Ішкі көші-қон процестерін реттеу мақсатында көшіп-қонушыларды тұрғылықты жері бойынша тіркеуді оңайлату жөнінде ұсыныстар әзірленетін болады; Астана қаласында Алматы қаласының азаматтарын тіркеу тәжірибесін қолдану орындылығына талдау жүргізілді.
Демографиялық факторды, елдің индустриялық-инновациялық даму міндеттері мен өңірлердің еңбек ресурстарына қажеттілігін ескере отырып, көші-қон ағындарының болжамды бағалаулары тұрақты әзірленетін болады.
2. Урбанизация процестерінің контексінде ішкі көші-қонды басқару тиімділігін арттыру және өңірлік және көші-қон саясатының өзара іс-қимылы.
Ірі қалалардың инфрақұрылымына жүктеменің өсуіне байланысты урбанизация процестерін басқаруды жетілдіру бойынша жұмыстар жүргізіледі.
Өңірлік және көші-қон саясатының өзара іс-қимылын жақсарту мақсатында ауылдық өңірлердің моноқалалармен, шағын қалалармен және ірі агломерациялармен олардың кешенді даму жоспарлары шеңберінде ішкі көші-қонның өзара экономикалық іс-қимылын қалыптастыру мен реттеу бойынша шаралар қабылданатын болады.
Экологиялық жағдайлары тұруға аса қолайсыз және даму әлеуеті төмен елді мекендердің тізбесін; әсіресе халық көші-қонының азаюы болжанатын жаңа өндірістер мен жұмыс орындарын құру жолымен еңбек ресурстарын бекіту тетіктерін қалыптастыруға қатысты шаралар әзірлеу қажет.
3. Қалаларда ішкі көшіп-қонушылардың бейімделу саясатын қалыптастыру.
Ішкі көшіп-қонушыларды бейімдеу саясатын қалыптастыру шеңберінде халықты қалаларға көшу кезінде жұмысқа орналасу мүмкіндіктері туралы хабардар етуді арттыруға бағытталған қосымша шаралар қабылдау; тұрғын үй-коммуналдық инфрақұрылым құру; мемлекеттік жұмыспен қамту орталықтарының жеке агенттіктермен өзара іс-қимылы бойынша шаралар әзірленетін болады.
Жеке жұмыспен қамту агенттіктері ауылдық аудандардан қоныс аударушыларды дайындау бағдарламаларын қолдау, олардың құқықтық консультация алуы мен әлеуметтік қорғалуы үшін жеке сектордың жұмыс берушілерімен әріптестіктер құру бойынша жұмысқа шоғырланатын болады.
4. Халықтың сыртқы көші-қон ағындарын елдің әлеуметтік-экономикалық дамуымен өзара байланыста есепке алу мен реттеуді жетілдіру.
Сыртқы көші-қон ағындарын реттеуді жетілдіру мақсатында ІІМ көші-қон полициясының ақпараттық жүйесін құру; көшіп келуші еңбекшіге рұқсат беру, оны ұзарту және қайтарып алу тәртібін, сондай-ақ көшіп келуші еңбекшілерге дакто-, фотоесептер жүргізу тәртібін бекіту болжанады.
Көші-қон ахуалын талдау және болжау, әртүрлі көші-қон бағдарламаларының тиімділігін мониторингілеу және бағалау үшін ғылыми-зерттеу әзірлемелерін жүргізуде үкіметтік емес ұйымдарды тарту (ХҚҰ, ХЕҰ және т.б.); Қазақстан Республикасында еңбек қызметін жүзеге асыратын көшіп-қонушы еңбекшілерге жыл сайынғы мониторинг жүргізу қажет.
5. Елдің әлеуметтік-экономикалық және саяси өміріне репатрианттар мен көшіп келушілердің белсенді интеграциясы үшін жағдайлар жасау.
Тиімді көші-қон саясатын құру шеңберінде оралмандарды орналастыру, оларға тұрғын үй проблемаларын шешуге жеңілдетілген кредиттік қарыз беру үшін өңірлердің критерийлері мен тізбесін айқындау; оралмандардың бейімделуі мен интеграциясына жәрдемдесуді қамтамасыз ететін орталықтар жұмысының тиімділігін арттыру; оралман мәртебесін беру қағидасын жетілдіру, оралмандар және олардың отбасы мүшелерінің ОБИО және ОУОО тұру тәртібі мен мерзімдерін жетілдіру арқылы репатрианттар және көшіп келушілердің белсенді интеграциясы бойынша жұмыс жүргізу қажет.
Оралмандар мен олардың отбасы мүшелерін орналастыру тәртібін жақсарту; бейімделу мен интеграция тетігін жетілдіру үшін ведомствоаралық жұмыс тобын құру; оралмандардың жұмыспен қамтылу және әлеуметтік жағдайын мониторингілеу бойынша жұмыс жүргізу қажет.
Көшіп-қонушылардың құқықтарын қорғау саласында Қазақстан Республикасының ұлттық құқық қорғау ұйымдарының жұмысын үйлестіру үшін қоғамдық институт ұйымдастыру қажет; Қазақстан Республикасының аумағына кіру және болу ережелері, көші-қон заңнамасы, жұмысқа орналастыру еліндегі еңбек және әлеуметтік құқықтар туралы репатрианттар мен көшіп келушілерді тиімді хабардар ету үшін мемлекеттік органдардың Интернет-ресурстарын өзектендіру.
6. Шетелдік жоғары білікті жұмыс күшін тарту тетігін жетілдіру.
Халықаралық еңбекті бөлуден болатын ықтимал пайдалар мен артықшылықтарды алу үшін Қазақстан жоғары білікті жұмыс күші үшін бәсекелестік күреске белсене қатысатын болады.
Осыған байланысты, экономика мен ұлттық еңбек нарығының даму перспективаларын ескере отырып, шетелдік жұмыс күшіне қажеттілікті бағалаудың тиімді тетіктерін құру қажет. Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді еңбек көші-қонын реттеу бойынша іріктеу, кіру, келу шарттарының және еңбек қызметін жүзеге асырудың әртүрлі тетіктерін пайдалануды көздейтін сараланған тәсілдерді енгізу қажет.
Еңбекші көшіп-қонушылардың санын бағалау үшін жыл сайын Қазақстан Республикасынан ақша аударымдары көлемдерінің серпініне талдау жүргізілетін болады. Шетелдік жұмыс күшін тартатын кәсіпорындардағы еңбекақы төлеу мәселелерін жүйелі бақылау жүзеге асырылады.
7. Білікті жұмыс күшінің кетуіне қарсы іс-қимыл және Қазақстан Республикасына жоғары білікті мамандарды қоныстандыру үшін жағдайлар жасау және ынталандыру.
Жоғары білікті жұмыс күшінің кетуіне қарсы іс-қимыл шеңберінде білікті кадрлардың көшіп келу және көшіп кету факторларына зерттеу жүргізілетін болады.
Шетелдік кәсіпкерлер, инвесторлар, білікті мамандар мен олардың отбасы мүшелерінің, оның ішінде еңбек нарығында талап етілетін бұрынғы отандастарымыздың тұрақты тұрғылықты жерге қоныстануын ынталандыру бойынша жұмыс жүргізу қажет.
ЭЫДҰ елдерімен визалық режимді жеңілдету бойынша ұсыныстар әзірленетін болады.
8. Заңсыз көші-қонның жолын кесу және заңды еңбек көші-қонын кеңейту бойынша шараларды күшейту.
Заңсыз көші-қонға жол бермеу бойынша шараларды күшейту және заңды еңбек көші-қонын кеңейту үшін жағдайлар жасау мақсатында көші-қон заңнамасының бұзушылықтарын анықтау және жолын кесуге бағытталған бірлескен мемлекетаралық жедел-профилактикалық іс-шаралар жүргізілетін болады.
Бұдан басқа, заңсыз еңбек көші-қонына қарсы іс-қимыл жөніндегі шараларды шетел мемлекеттерінің құзыретті органдарымен бірлесіп іске асыру, шет елдердің заңсыз көші-қон фактілерін болғызбау, сондай-ақ еңбекші көшіп-қонушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі тәжірибесін зерделеу мақсатында семинарлар, дөңгелек үстелдер өткізілетін болады.
9. Көші-қон саясатының құқықтық базасын жетілдіру.
Құқықтық базаны жетілдіру шеңберінде Қазақстан Республикасының мүдделерін ескере отырып ұлттық заңнама Дүниежүзілік сауда ұйымы келісімдерінің нормалары мен талаптарына сәйкестендірілетін болады. Жұмыс берушінің еңбекші көшіп-қонушылардың (ішкі және сыртқы) құқықтарын сақтамағаны үшін жауапкершілігін арттыру бойынша жұмыс жүргізілетін болады. Елдегі әлеуметтік-экономикалық ахуалдың өзгеруін ескере отырып, еңбек көші-қоны саласында құқық қолдану практикасын талдау негізінде көші-қон заңнамасын одан әрі жетілдіру болжанады.

4. Кешенді жоспарды іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

Ескерту. 4-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 09.04.2015 № 208 қаулысымен.

Р/с №	Іс-шаралар	Аяқтау нысаны	Орындау үшін жауаптылар	Орындау мерзімі	Болжамды шығыстар (мың теңге)	Қаржыландыру көзі
1. Ішкі көші-қон ағындарын есепке алу мен болжауды жетілдіру
1.	Ішкі көшіп-қонушыларды есепке алу жүйесін жетілдіру мақсатында олардың ағындарын зерделеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ІІМ (жинақтау), ДСӘДМ, ҰЭМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	5 шілде жыл сайын	Талап етілмейді
2.	Астана қаласында Алматы қаласының азаматтарын тіркеу тәжірибесін қолдану қажеттігін қарастыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ІІМ, ӨДМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы мамыр	Талап етілмейді
3.	Азаматтарды экологиялық жағдайы өмір сүруге аса қолайсыз елді мекендерден көшіру және оларғаЖұмыспен қамтудың жол картасы 2020 шеңберінде әлеуметтік қолдау көрсету бойынша ұсынымдар әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	Еңбекмині (жинақтау), ӨДМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы ақпан	Талап етілмейді
4.	Ішкі көшіп-қонушылардың тұрғылықты жері бойынша тіркеуді оңайлату жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ІІМ	2014 жылғы шілде	Талап етілмейді
5.	Демографиялық факторды, елдің индустриялық-инновациялық даму міндеттерін, өңірлердің еңбек ресурстарына қажеттіліктерін ескере отырып көші-қон ағындарының болжамын қалыптастыру бойынша ұсыныстар әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ЭБЖМ (жинақтау), Еңбекмині, ИЖТМ, ІІМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы қараша	Талап етілмейді
2. Урбанизациялау процестері контексінде ішкі көші-қонды басқарудың тиімділігін арттыру және өңірлік және көші-қон саясатының өзара іс-қимылы
6.	Қалалардың түріне байланысты урбанизациялау процесін басқарудың сараланған тәсілінің ұсыныстарын әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ӨДМ (жинақтау), ЭБЖМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы желтоқсан	Талап етілмейді
7.	Халық саны 200 000 адамнан жоғары қалалар аумағының бақылаусыз кеңеюіне кедергі жасау үшін құрылыс салу тығыздығының нысаналы мәндерінің критерийлерін айқындау бойынша ұсыныстар әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ӨДМ (жинақтау), облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы қазан	Талап етілмейді
8.	Моноқалаларды, шағын қалаларды және ірі агломерацияларды дамытудың кешенді жоспарлары шеңберінде, олармен экономикалық өзара іс-қимыл және ауылдық өңірлердің ішкі көші-қонын реттеу бойынша шаралар әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ӨДМ (жинақтау) АШМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері)	2014 жылғы 5 шілде	Талап етілмейді
9.	Ішкі көшіп-қонушылардың ағындарын реттеу және олардың бейімделу бөлігінде «Ірі агломерацияларды дамыту жөніндегі іс-шаралардың өңіраралық жоспарларына» өзгерістер енгізу бойынша ұсыныстар әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ӨДМ (жинақтау), Еңбекмині, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы шілде	Талап етілмейді
10.	Өмір сүруге экологиялық жағдайы аса қолайсыз және даму әлеуеті төмен елді мекендердің тізбесін қалыптастыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ӨДМ, ЭБЖМ, ҚОСРМ, Еңбекмині	2014 жылғы 5 сәуір	Талап етілмейді
11.	Әсіресе халықтың көші-қонының азаюы болжанған өңірлерде жаңа өндірістер мен жұмыс орындарын құру жолымен еңбек ресурстарын бекіту тетіктері бойынша ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	Еңбекмині (жинақтау), ӨДМ, ЭБЖМ, облыс әкімдіктері	2014 жылғы желтоқсан	Талап етілмейді
3. Қалаларда ішкі көшіп-қонушылардың бейімделу саясатын қалыптастыру
12.	Халықты қалаларға көшу кезінде жұмысқа орналасу мүмкіндіктері туралы хабардар етуді арттыруға бағытталған қосымша шаралар қабылдау жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	Еңбекмині, МАМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы шілде	Талап етілмейді
13.	Ішкі еңбекші көшіп-қонушылар және сырттан келген ЖОО студенттері және ТжКБ ұйымдарының оқушылары тұру үшін, оның ішінде мемлекеттік-жекешелік әріптестік негізінде тұрғын үй-коммуналдық инфрақұрылым құру мәселесін пысықтау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес	ӨДМ, Еңбекмині, БҒМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы қараша	Талап етілмейді
14.	Азаматтарды жұмысқа орналастыру, әлеуметтік қорғау бойынша ақпаратпен қамтамасыз ету, өңіраралық еңбекші көшіп-қонушыларға құқықтық консультация беру мәселелері бойынша жеке агенттіктермен мемлекеттік жұмыспен қамту орталықтарының өзара іс-қимылын қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды іске асыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ДСӘДМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014, 2015 жылғы 5 шілде	Талап етілмейді
4. Халықтың сыртқы көші-қон ағындарын елдің әлеуметтік-экономикалық дамуымен өзара байланыста есепке алу мен реттеуді жетілдіру
15.	ІІМ көші-қон полициясының ақпараттық жүйесін құру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ІІМ (жинақтау), ҰҚК (келісім бойынша), ДСӘДМ	2016 жылғы 5 қаңтар	2014 жыл - 549 642 мың теңге, 2015 жыл – 80 612 мың теңге, 2016 жыл – 18 324 мың теңге	Республикалық бюджет -
16.	Еңбекші көшіп-келушіге рұқсат берудің, оны ұзартудың және қайтарып алу тәртібін, сондай-ақ еңбек ететін көшіп келушілерді тіркеудің, дакто-, фотоесепке алуды жүргізу тәртібін бекіту	ІІМ бұйрығы	ІІМ	2014 жылғы ақпан	Талап етілмейді
17.	Көші-қон ахуалын талдау және болжау, әртүрлі көші-қон саясатының тиімділігін мониторингілеу және бағалау үшін ғылыми-зерттеу әзірлемелер жүргізу кезінде үкіметтік емес ұйымдарды (КХҰ, ХЕҰ және басқаларды) тарту	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ІІМ, СІМ, ДСӘДМ	5 қаңтар жыл сайын (2015 жылдан бастап)	Талап етілмейді
18.	Еңбек қызметін жүзеге асыратын көшіп-қонушылар мониторингін жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ДСӘДМ, ІІМ	Қаңтар жыл сайын	Талап етілмейді
5. Елдің әлеуметтік-экономикалық және саяси өміріне оралмандар мен көшіп келушілердің белсенді интеграциясы үшін жағдайлар жасау
19.	«Оралман мәртебесін беру қағидасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 22 шілдедегі № 329-Ө-Мбұйрығына өзгерістер енгізу	Еңбекмині бұйрығы	Еңбекмині	2014 жылғы наурыз	Талап етілмейді
20.	Оралмандарды қоныстандыру үшін өңірлердің критерийлерін айқындау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ӨДМ, АШМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы ақпан	Талап етілмейді
21.	Оралмандарды қоныстандыру үшін өңірлердің тізбесін бекіту	Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы	Еңбекмині (жинақтау), ЭБЖМ, ӨДМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы сәуір	Талап етілмейді
22.	Оралмандарға және олардың отбасы мүшелеріне тұрғын үйді салуға, қалпына келтіруге немесе сатып алу үшін жеңілдетілген кредиттік қарыз беру қағидаларын бекіту	Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы	Еңбекмині (жинақтау), ӨДМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері, «ҚРТҚЖБ» АҚ (келісім бойынша)	2014 жылғы ақпан	Тиісті жылдарға республикалық бюджетте жыл сайын көзделетін қаражат шегінде	Республикалық бюджет
23.	«Оралмандар мен олардың отбасы мүшелерінің Оралмандарды бейімдеу және ықпалдастыру орталығында тұру мерзімдері мен қағидаларын, сондай-ақ оралмандар мен олардың отбасы мүшелеріне бейімдеу және ықпалдастыру қызметтерін көрсету қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 22 шілдедегі № 331-ө-мбұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу	Еңбекмині бұйрығы	Еңбекмині, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы ақпан	Талап етілмейді
24.	Оралмандардың бейімделуі мен интеграциясына жәрдемдесуді қамтамасыз ететін орталықтар жұмыстарының тиімділігін арттыру бойынша ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	Еңбекмині (жинақтау), ЭБЖМ, облыстардың әкімдіктері	2014 жылғы қыркүйек	Талап етілмейді
25.	«Оралмандарды бейімдеу және ықпалдастыру орталықтары қызметінің қағидаларын және Уақытша орналастыру орталықтарының қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 22 шілдедегі № 330-Ө-Мбұйрығына өзгерістер енгізу	Еңбекмині бұйрығы	Еңбекмині, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы ақпан	Талап етілмейді
26.	«Этникалық қазақтарды және олардың отбасы мүшелерін оралман мәртебесін алғанға дейін олардың қалауы бойынша уақытша орналастыру орталықтарына алғашқы қоныстандыру қағидасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 22 шілдедегі № 328-Ө-Мбұйрығына өзгерістер енгізу	Еңбекминінің бұйрығы	Еңбекмині, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы ақпан	Талап етілмейді
27.	Мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, сондай-ақ азаматтық қоғам институттары мен бизнес құрылымдардың қатысуымен, оралмандардың және олардың отбасы мүшелерінің бейімделуі мен интеграциялануы тетігін жетілдіруге арналған тұрақты жұмыс істейтін ведомствоаралық жұмыс тобын құру	Еңбекмині бұйрығы	Еңбекмині, ЭБЖМ, ІІМ, облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы наурыз	Талап етілмейді
28.	Оралмандардың жұмыспен қамтылуының, әлеуметтік жағдайының мониторингін жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ДСӘДМ (жинақтау), облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктері	5 сәуір жыл сайын	Талап етілмейді
29.	Көшіп-қонушылардың құқығын қорғау саласында Қазақстан Республикасының ұлттық құқық қорғау ұйымдарының жұмысын үйлестіру үшін қоғамдық институт құру бойынша ұсыныстар әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	Еңбекмині, ІІМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, АҚУ	2014 жылғы қазан	Талап етілмейді
30.	Көшіп келушілерді Қазақстан Республикасының аумағына келу және онда болу қағидалары туралы, көші-қон заңнамасы, Қазақстан Республикасындағы еңбек және әлеуметтік құқықтар туралы хабардар ету үшін мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарын өзектілендіру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	СІМ, ҰЭМ, ДСӘДМ, ІІМ, ИДМ	5 қаңтар, жыл сайын (2015 жылдан бастап)	Талап етілмейді
6. Жоғары білікті шетелдік жұмыс күшін тарту тетігін жетілдіру
31.	Квота беру тетігін және шетелдік жұмыс күшін тартуды реттеудің өзге де құралдарын жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	Еңбекмині, ЭБЖМ, ӨДМ, ИЖТМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы шілде	Талап етілмейді
32.	Қазақстан Республикасы азаматтарында сұранысқа ие емес мамандықтар, жұмыс түрлерін қалыптастыру бойынша ұсыныстар әзірлеу және олар бойынша жеңілдетілген тәртіппен шетелдік жұмыс күшін тарту мүмкіндігін қарастыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар (қаулының 2-тармағына сәйкес)	Еңбекмині (жинақтау), ӨДМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2014 жылғы қазан	Талап етілмейді
33.	Қазақстан Республикасынан ақшалай аударымдар көлемдерін ескере отырып, еңбекші көшіп-қонушылар санын бағалау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ҰЭМ (жинақтау), ҰБ (келісім бойынша), ІІМ, ДСӘДМ	5 сәуір жыл сайын	Талап етілмейді
34.	Шетелдік жұмыс күшін тартатын кәсіпорындардағы еңбекақы төлеу мәселелерін жүйелі бақылауды ұйымдастыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ДСӘДМ	5 қазан жыл сайын	Талап етілмейді
35.	құпия
36.	құпия
7. Білікті жұмыс күшінің кетуіне қарсы іс-қимыл және жоғары білікті мамандардың Қазақстан Республикасына қоныс аударуына жағдайлар жасау және ынталандыру
37.	Білікті кадрлардың кету және келу себептеріне зерттеу жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат (қаулының 2-тармағына сәйкес)	ҰЭМ, ДСӘДМ, БҒМ, ИДМ, ЭМ	5 қаңтар жыл сайын (2015 жылдан бастап)	Республикалық бюджетте тиісті жылдарға жыл сайын көзделетін қаражат шегінде	Республикалық бюджет <== предыдущая лекция | следующая лекция ==> Коментоване списування за вправою 186. | Промежуточная доля гипофиза Поделиться с друзьями: Дата добавления: 2016-11-24; Мы поможем в написании ваших работ!; просмотров: 738 | Нарушение авторских прав Поиск на сайте: Лучшие изречения: Ваше время ограничено, не тратьте его, живя чужой жизнью © Стив Джобс ==> читать все изречения... 1710 - | 1697 - © 2015-2024 lektsii.org - Контакты - Последнее добавление