Тақырыбы: Трансформатордың эквивалентті алмастырма электр сұлбасының параметрлері.

Жоспар: 1. Электр тізбегін құратын өлшемдердің мәндері.

2. Ораманың Омдық кедергілерінің мәнін анықтау.

 

Эквивалентті алмастырма сұлбасында электр сұлбасы жіберілген кейбір ауыткулар кезінде, бір көзден коректендіретін сызықтык электр тізбегі болып табылады, оның аналитикалык есептеу ЭТН курсындағы эдісті пайдалану арқылы жүргізіледі.

Электр тізбегін құратын өлшемдердің мэндері былай анықталады:

магнит өткізгіштердің геометриялык өлшемдері мен трансформа­тор орамаларының өлшемдері мен трансформатор орамаларының
параметрлерін пайдалана отырып талдау есебімен; бос жүріс жэне қыска тұйықтау режимдегі экспременталды зерттеу мэліметтері бойынша; трансформатордың төлкұжатындағы берілгендері бойынша.
Аналитикалық есептеулерді ораманың Омдык кедергілерінің

мәнін анықтауға қолданылады:

- біріншіні R₁ = l_1op w₁²/ g S₁

- екіншіні R₂ = l_2op w₁²/ g S₂ w₂

мүндағы l_1op мен l_2op сәйкес орамалардың орамдарының орташа
үзындығы; g-орама жасалған өткізгіштердің өзіндік кедергілері;
S₁ мен S₂ орама жасалған өткізгіштердің көлденең қимасы; w₁
мен w₂ -бірінші және екінші орамалардағы орам саны.

Бірінші орама мен магниттену тізбегінің параметрлерін есеп-теп шығару гистерезис пен құйынды тоқтан болатын шығындарды анықтау күрделі болғандықтан, қиын. Дегенмен I, тоқтың, бос жүрістегі активті қуаттың Р жүксіз жұмыстың жэне ЭҚК шамалары белгілі болса оны мына өрнектермен есептеуге болады:

- болаттың кедергісін

R_ст = R₁ – R_х /І_1х²

- магниттену тізбегінің толық кедергісін

Z_m=E/I_1x

- магниттену тізбегінің индуктивті кедергісін

X_m =ÖZ _m ²-R_cm ²

- бірінші ораманың шашырау индуктивті кедергісін

х, =ÖZ_1x ²-(R₁ + R _cm ²)-x_m

мұндағы Z -трансформатордың бос жүріс кездегі толык кедергі

Z_1x = U_1H /I_1x

Екінші ораманың келтірілген индуктивті шашырау кедергісі х,¹ бос жүріс кезіндегі зерттеу мэліметтер мен зертханада кысқа түйықтау мэліметтерінің қосындысы ретінде жуык мөлшермен есептеледі.

Х₁=Х₂'=Х_К

мұндағы X - трансформатордың қысқа тұйықталған кезіндегі реак-тивті кедергісі, магниттелу тІзбегінің Z кедергісі Z_; Z ₂ кедергісіне қарағанда өте үлкен, сол үшін эквивалентті алмастырма сұлбасында есепке алмасуы болады.

Бүл жағдайда:

X_k = Ö Z _k ² - R _k ²

мұндағы

Z _k = U_1H /I_1x = U_1H u_k% /I_1x f 100% =

Инженерлік есептеудерде жиірек колданыс табатыны:

х₂'=х₁ =0,5х_к

бұл трансформатордың бірінші жэне екІнші орамалардағы шашырау өрісінің бөлінуін дэл анықтау мүмкін болмағандықтан алынған.

4.1.-сурет. келтірілген трансформатордың қысқа тұйықталу режимі кезінде эквивалентті алмастырма электр сұлбасы.

Орамалардың Омдық кедергілерінің аналитикалық есептеуге (1.61) мен (1.62) қарағанда дэлірек мәндері орамаларды ЭҚК тұрақты токты төменгі кернеулі көзіне қосып тэжрибе жасау арқылы алуга болады. Кернеуді U жэне ток күшін I орамалардың Омдық кедергісін Ом заңының өрнегі бойынша анықтауға болады;

4.2.-сурет. Келтірілген кернеу трансформаторыныц
орнын басудыц қарапайым сұлбасы

Инженерлік есептеуде «магниттену тізбегініңң кедергілерін төлқұжаттағы мэліметтерді пайдаланып шамамен мына өрнектер арқылы анықтауға болады

Z _m =Е \ I_1Х = 0,98U_1н /I_1Х =(30,0...10,0)Z_н

R =(Р_1Х – І_1Х R₁) І_1Х

X_m = ÖZ _m ²-R²_см

инженерлік есептеуде қолданылатын эквивалентті алмастырма электр сұлбасын есептеу оның қалған кедергісінен едәуір үлкен, одан магниттеу тармағын Z кедергісі шығарып тастау арқылы жеңілдетуге болады. Осылай еткенде трансформатордың орнын басудың эквивалентті сұлбасы 4.2-суретте көрсетілгендей болып карапайым түрге келеді.

 

Лекция