Тақырып: Желілік ОЖ, әкімшілік ету, басқару. Желілердегі ақпаратты қорғау құралдары

Басқару жүйесіндегі функциялар топтары және осы функциялардың деңгейлерге бөлінуі қандай элементтерден тұратынын және қандай архитектуралар практикада қолданылатыны әлі де жүйені басқару қалай құралғанына жауап бермейді.

Менеджер – агент схемасы. Кез келген желіні басқару жүйесінің негізіне агенттің менеджермен байланысуының элементарлы схемасы жатады. Осы схема негізінде кез келген қиын агенттермен және түрлі типтің менеджердің жүйелері құрастырылады. «Менеджер - агент» схемасы 19.2-суретте көрсетілген.

Агент ресурстарды басқарумен және менеджер программасын басқаратын негізінің арасындағы делдал болып табылады. Түрлі ресурсатрды бір ғана менеджер басқару үшін ресурсты басқаратын модель құрастырылады. Ол оны бақылау үшін қажетті ресурстар сипаттамаларын бейнелейді. Мысалы, олардың типтері, маршруттау кестесі, кадрлер саны жәнеосы порттар арқылы өткен көліктік, желілік, арналық деңгейдегі хаттамалар дестелері жатады.

Менеджер – агенттен тек қана ресурстар модельімен жазылатын деректерді алады. Менеджер ресурсты жүзеге асыру туралы қажет емес ақпараттардан босататын агенттің кейбір экраны болып табылады. Агент менеджерге өңделген және таныстырылған түрде ақпаратты жеткізеді. Осы ақпарат негізінде менеджер басқарудың шешімін қабылдайды және ресурстарды басқару жағдайы туралы кеңейтілген болашақ деректерді орындайды, мысалы порт жүктеуі уақытқа тәуелдігін құрастырады.

Объектен талап ететін деректерді алу үшін, сонымен бірге оған басқарушыларды беру үшін агент нақты ресурстар кейбір стандартты емес тәсілдермен байланысады. Егер агенттер бірлескен жабдықтарда құрылса, онда құралдарды өңдеуші құрылғылардың ішкі түйіндер агентпен байланысатын тәсілдері және нүктелерін қарастырады. Агентті өңдеу кезінде операциялық жүйен үшін агентті өңдеуші осы операциялық жүйедегі интерфей стермен пайдаланады, мысалы, ядра, драйверлер және қолданбалы интерфейстер жатады. Агент ақпарат алу үшін арнайы бергішті орналастырады. Мысалы; бергіштер температурасы немесе реелейлі контакты бергіштер. Менеджер және агент бір ғана ресурсты басқаратын модельде болуы керек, әйтпесе олар бір – бірін түсіне алмайды. Бірақ та бұл модельді агентпен және менеджермен пайдаланғанда да ерекшеліктері бар болады. Агент ресурстарды басқару моделін берілген ресурстар сипаттамасымен толықтырылады, және осы модельмен байланысты агентті ақпаратты басқаратын деректер қоры деп аталады. (Management Information Base, MIB).

Менеджер агентпен стандартты хаттамалармен байланысады, алмасады. Бұл хаттама менеджерге MIB базасында сақталған параметрлер мағынасын сұрау мүмкіндігін туғызады, сонымен қоса ол құрылғыны басқару негізінде агентке басқару ақпаратты береді.

In-band басқаруымен ерекшелейді, яғни сол арна арқылы, пайдаланушы деректерімен беріледі, және out-of-band, яғни арнасыз, SNMP хаттамасымен, сол локальды желі арқылы берілетіндермен байланысса, онда бұл басқару in-band болады. Егер менеджер бірінші желі коммутаторын бақыласа, жеке меншілік FDM тығызының технологиясымен жұмыс жасаса, жеке желі Х.25 көмегімен агент қосылса, онда ол басқару out-band деп аталды. Басқару сол арнада, экономды жұмыс істейтін желі, бұл басқару деректерді жеке инфрақұрылысын құрастыруын талап етпейді. Бірақ та out-of-band тәсілі сенімді, ол желі жабдығын басқаруға мүмкіндік жасайды, желі элементтері тізбектен шығып және негізгі жабдықтар арнасынан шығу мүмкін емес болған жағдайда.

Стандартты көпдеңгейлі басқару жүйесі TMN өзінің атында NetWork деген сөзі бар, ортақ жағдайда телекоммуникациялық желіні басқару үшін out-of-band режимін қамтамасыз ететін жеке басқару желісін құрады.

Күндегідей менеджер бірнеше агентпен жұмыс істейді, олардан алынған деректерді өңдейді және оған басқару әрекетін жасайды. Агенттер жабдықты басқарумен де, немесе кез келген интерфейстің басқару жабдықтармен байланысқа жеке компьютерде жұмыс істей алады. Менеджер жүйе басшысы немесе оператор үшін басқаратын консол рөлін жасайтын жеке компьютерде жұмыс істейді.

Менеджер – агент моделі мынандай әйгілі стандартты басқару негізіне жатады: SNMP хаттамасының негізіндегі интернет стандарты немесе CMIP хаттамасының негізіндегі ISO/OSI басқарма стандарты.

Агенттер интеллект деңгейімен ерекшеленеді – олар дестелер және кадрлар жабдықтары арқылы өтетін санау үшін қажетті минималды интеллектпен, сол сияқты аппаттық жағдайда келесі басқару командаларының аппаттық хабараларды сүзггілеуінің өзімен әрекеттерін жасау үшін жеткілікті жоғары интеллектпен қамтылған.

Үлестірілген басқару жүйесінің құрылымы. Үлкен бірлескен желіде, бір ғана менеджер базасында құрастырылған басқару жүйемен ортақтандырылған бірнеше себептен жақсы жұмыс істеуі мүмкін емес. Біріншіден, мұндай нұсқа масштабталған өңдеуді жасай алмайды. Бір ғана менеджер барлық агенттерден барлық хабарлар ағынын өңдеу керек болады, менеджер жұмысы үшін бірнеше мыңдаған объектілерді басқару өте жоғары өңделген платформаны талап етеді және менеджер орналасқан желіде деректер беру арнасындағы ақпаратты басқаратын қызметті жүктейді. Екіншіден, мұндай шешім керекті деңгей сенімділігін жасамайды. Бір ғана менеджер құртылғанда желіні басқару әрекетсіз қалады. Үшіншіден, үлкен үлестірілген желіде өзінің жиі бөлігін басқаратын әрбір географиялық пункте жеке опереторға немесе басшыға мақсат түрде үлестіреді. Ал бұл әрбір оператор үшін жеке менеджер көмегімен жүзеге асыру ыңғайлы.

«Менеджер - агент» схемасы үлестірілген басқару жүйесінің құрылым қатынасында жеткілікті құрмалас құруға мүмкіндік береді.

Үлестірілген басқару жүйесі көптеген менеджер – агент байланысын қосады, желі операторлардың жұмыс істеу станцияларымен толықтырады, оның көмегімен олар менеджерге қатынау алады. (19.3-сурет).

әрбір агент деректер жинайды және белгілі бір желі элементін басқарады. Менеджерлер кейде жүйені басқару сервері деп аталатын, өз агенттерінен деректер жинайды, оларды кеңейтеді және деректер қорында сақтайды. Операторлар, жұмыс станцияларында жұмыс істейтіндер, кез келген менеджермен байланыса алады, және графикалық интерфейс көмегімен желіні басқару туралы деректерді көре алады, сонымен қоса менеджерге желіні немесе оның элементтерін басқару туралы кейбір директиваларды бере алады.

Бірнеше менеджерлер деректерді басқаруды өңдеудің арасындағы жүктілікті үлестіру мүмкіндігін тудырады, масштабталған жүйені жасайды.

Ереже бойынша, агент және менеджер арасындағы байланыстар реттеу сипаттамасын тасиды, 19.3-суретте көрсетілгенге қарағанда. Жиірек олардың байланысына екі әрекет пайдаланылады – біррангті (19.4-сурет) және иерархиялық (19.5-сурет).

Біррангті байланыс жағдайында әрбір менеджер төмен жатқан агенттерден алынған ақпарат негізінде өз желісін басқарады. Ортаңғы менеджер болмайды. Менеджерлердің жұмыс істеу координациясы әрбір менеджердің деректер базасынан ақпарат алмасуынан жеткілікті болады. Біррангілі жүйені басқаруы бүгінгі таңда эффективті емес және ескі болып есептелінеді. Бұл элементарлы басқару жүйесі монолитті жүйесі сияқты құрастырылған, басынан бастап олармодельге бағдарланбаған. (мысалы, көптеген жүйені басқару жабдықты өңдеушілермен өңделген, басқа жүйені басқарумен байланысу үшін стандартты интерфейсті қабылдамайды.) Содан соң төменгі деңгейлі менеджерлер жинақталан жүйені басқару жүйессін құру үшін біріктіріле бастады, бірақ олардың арасындағы байланыс деректер қорын алмасу деңгейінде ғана құрастыру мүмкін болған, жеткілікті баяу жүргізіледі. Бұдан да басқа осындай менеджерлердің деректер базасында желі элементтерін басқару туралы детальды ақпараттар жиналады.(басында бұл менеджерлер төменгі деңгейлі менеджер ретінде құрылған), артынан жиналған ақпараттар барлық желіде жұмыс істеу координациясы үшін қажетсіз болып табылады. Мұндай подход жүйені басқаруда «төменнен-жоғары» подход деп аталды.

Менеджерлер арасындағы байланыстарда одан да игілікті болып иерархиялық құру табылады, төменгі деңгейдің әрбір менеджерін жоғарғы деңгейдегі менеджер үшін агент функциясын орындайды. Мұндай агент өз желісіндегі ірірек моделімен (MIB) жұмыс істейді. Жоғары деңгейдегі менеджерге желіні басқару үшін қажетті ақпарат жиналады. Жобалаудың түрлі деңгейінде желі моделін құру үшін жоғарғы деңгейден бастайды, төменгі деңгейлі менеджер – агенттерден құрамы анықталған ақпаратты талап етеді, сондықтан мұндай подход «жоғарыдан-төмен» деп аталады. Ол ақпарат көлемін қысқартады, одан да эффективті басқару жүйесін алып келеді.

TMN моделі бірдеңгейлі архитектураларда TMN принциптері белгілі болғанмен де менеджер арасындағы байланыста иерархиялық архитектураға ұқсас болып келеді.

Платформалы қатынас. Ірі локальды және бірлескен желіні басқару жүйесін құру кезінде платформалы қатынас пайдаланылады, индивидуальды басқару программалары нөлден құрастырылмай, қызметті әрекеттейді. Осы программалық өнім мақсаты – платформа үшін арнайы құрастырылыған. Жүйені басқару үшін мынандай әйгілі өнімдер платформа мысал боып келеді: HP Open View, Sun Net Manager және Sun Soltice, Cabletron Spectrum, IMB/Tivoli TMN 10.

Бұл платформалар қолданбалы жүйені басқару үшін ортақ операциялық ортаны құрастырады, универсальды операциялық жүйелер сияқты. Кез келген MS Word, Oracle типті қолданба үшін операциялық ортаны құрады. Платформа менеджермен агенттің байланысуы үшін SNMP және жиірек CMIP хаттамаларын қосады, сонымен қоса басқару консолын құру үшін графикалық интерфейсін қосады. База құралының жинағына желінің картасын құру құралдары, агенттерден жабарлар сүзгілеуі, деректер базасының кіріспелері кіреді. Платформаның интерфейстер жинағының функциялары қолданбалы программаны басқару жүйесінің (API) интерфейсін құрады. API-мен пайдаланып, бөтен өңдеушілер функцияның бес негізгі топтарымен қоса спецификалық жабдықпен басқара алатын біткен жүйені басқаруын құрады.

Платформа басқаруы универсальды менеджермен қойылады, программалаусыз кейбір базалық функцияны басқаруын орындайды. Жиірек мұндай функцияларға желі картасын құрастыру функциялары кіреді (Configuration Management тобы), сонымен қоса құрылғыларды басқаратын жағдайдағы бейнелейтін функциялары және қателер туралы хабарларды сүзгілеу функциялары (Fault Management тобы). Мысалы; әйгілі платформалардың бірі HP Open View, Networke Node Manager менеджерімен қойылған, айтылған функциялардың бәрін жүзеге асырады.

Платформа неғұрлым көп функция орындаса, соғұрлым жақсы. Спецификалық байланыспен тікелей байланыспаған қолданбалы жұмыстарының кез келген аспектілерін құру үшін қажетті функциялар. Қолданбалы жүйені басқару – ол қолданба, ал содан соң қолданбалы жүйені басқару. Сондықтан кез келген құрылғылар пайдалы. Қолданбаның құруын жылдамдататын платформалар және жеке үлестірілген қолданбалар.

Қатынастың жабдықтарды өңдейтін компаниялар әйгілі платформалар үшін тағы да қосымша менеджерлерді құруда. Олар жабдықтарды басқару функциялары өңдеуді толық орындайды. Осындай менеджерлерге мысалы боып мынандай менеджердер жүйесі басқарады: Optivity компаниясының Bay Networks және менеджер жүйесі Trancsend компаниясы 3 Com, олар HP Open View және Sun Net Manager платформалары арасында жұмыс істей алады.

Microsoft Windows 2000

Программистер NT 4.0 версиясының артынан NT 5.0 версиясын шығаруға бел байлады[7]. Бірақ 1999 жылы Microsoft корпорациясы оны Windows 2000 деп аттын өзгертті, бұл Windows 98 және NT қолданушыларына жалғасы ретінде шығарылды. Windows 2000 операциялық жүйесі NT 5.0 болғандықтан, ол NT 4.0 жүйеснің көптеген қасиеттерін алды. Мысалы, жүйелік каталог \winnt деп аталатын, ал операциялық жүйедегі екілік файл (\winnt\system32 каталогінде) ntoskrn.exe деп аталады. Егер осы файлдың қасиетін көретін болсақ. Онда оның версиясы 5.xxx.yyy.zzz деп тұрады, мұндағы 5 –NT 5-ті бейнелейді, ххх -шығу номері, ууу- компиляция номері, zzz-версияның қосымша номері. Сонымен қатар, \winnt каталогіндегі көптеген файлдар және оның ішкі каталогтерінің аттарында nt әріптерін байқайға болады, мысалы, MS-DOS ntvdm виртуальды импилятор.