Тақырып: Жыныстық даму физиологиясы. Жыныстық функцияларының жасқа байланысты өзгерістері.

Сабақтың мақсаты:

Студенттердін ерлер мен әйелдердің жыныстық даму физиологиясы жайлы теориялық материалді меңгеруі.

Оқытудың міндеттері:

1. Студенттермен бірге аталық жыныс ағзаларының қызметтері жайлы теориялық материалды талқылау.

2. Студенттермен бірге аналық жыныс жүйесінің қызметтері жайлы теориялық материалды талқылау.

3. Студенттермен бірге жыныстық функцияларының жасқа байланысты өзгерістері жайлы теориялық материалды талқылау.

Өткізу түрі: Тақырып бойынша консультация

Тақырып бойынша тапсырмалар: Өзіндік түрде келесі сұрақтарды талқылап дайындау:

1. Жыныстық немесе ұрпақ жаңғырту функциялары.
2. Жыныстық дамуының кезеңдері.
3. Жыныстық мінез-құлық.
4. Аталық жыныс ағзаларының қызметтері.
5. Аналық жыныс жүйесінің қызметтері.
6. Ұрықтану. Жүктілік. Босану. Емізу (лактация) физиологиясы.
7. Адамның ұрпақ өрбіту қызметінің жасқа байланысты ерекшеліктері.

Берілетін материал (қажетті жағдайда): т ест сұрақтары, ситуациялық есептер

Бағдарламалық блок – жыныс бездерінің физиологиясы

Бейнематериалдарды көрсету

1. «Когда девочка взрослеет»- «Гедеон Рихтер» анимациялары (28,39 мин)
2. «Менструальный цикл»
3. «Как происходит зачатие ребенка» (14,25мин)

 

Әдебиет:

Негізгі:

1. Адам физиологиясы //Х.Қ.Сәтбаева, Ж.Б.Нілдібаева, А.А.Өтепбергенов. - Алматы, «Білім», 1995 ж.

2. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б. Адам физиологиясы (Оқулық). - Алматы, Издательство «Дәуір», 2005, 626-640 бет.

3. Қалыпты физиология. Студенттерге арналған әдістемелік нұсқаулар /Жауапты ред. Махамбетова М.Б., Жумакова Т.А., Байжанова Н.С. – Алматы, 2007.

4.. Қалыпты физиология: лабораториялық жұмыстары (студенттер үшін)

/ жауапты редакторлары: Сатпаева Х.Қ., Нельдибаева Ж.Б.. Шымкент, 1993. – 254 бет.

Қосымша:

1. Рымжанов К.С., Төленбек И.М. Адам мен жануарлар физиологиясы. Оқулық. Ы.Алтынсарин атындағы қазақтың білім академиясы, Алматы, 2000.

2. Қалыпты физиологиядан тәжірибелік сабақтарға жетекшілік нұсқаулар./ Сайдахметова А.С., Рахыжанова С.О. Семей, 2006 г. - 174 бет.

3. Физиология человека: Учебник /Под ред. В.М.Покровского, Г.Ф.Коротько. – 2-е изд., перераб и доп. – М.: Медицина, 2003. – 656 с.

4. Нормальная физиология: Учебник./ Под ред. Р.С.Орлова, А.Д.Ноздрачева. - М.:Геотар-Медиа», 2006.

5. Атлас по нормальной физиологии /Под ред. А.В.Коробкова, А.С.Чеснокова. - М.: Высшая школа, 1986.

6. Дүйсембин Қ, Абеуова Г, Алиакбарова З. Жасқа сай физиология және валеология:

Оқулық – Алматы, 2007.

7. Колесинская Р.Д., Соколов А.Д. Возрастные особенности физиологических систем растущего организма. Учебное пособие. – Алматы, 2007, с.74-78..

8. Секреты физиологии //Гершел Рафф. Санкт-Петербург, 2001 г.

9. Физиология человека. Пер. с англ./Под ред.Р.Шмидта и Г.Тевса. – М.:Мир. – 2005

10. Герасимова Л.И., Лупандин Ю.В. Физиология репродукции. – Петрозаводск. 1977.

11. Грачев И.Я. Галанцев В.П. Физиология лактации: Руководство по физиологии. – Л.: Наука, 1973.

Бақылау (сұрақтар):

1. Жыныстық немесе ұрпақ жаңғырту функциялары.
2. Жыныстық дамуының кезеңдері.
3. Жыныстық мінез-құлық.
4. Аталық жыныс ағзаларының қызметтері.
5. Әйелдердің жыныс белгілері. Аналық жыныс ціклі кезеңдері, олардың сипаттамасы.
6. Аналық жұмыртқа жасушаны ұрықтану және жүктілік кезінде пайда болатын гормоналдық. жүктіліктің қауіпті мерзімдері.
7. Босану. Емізу (лактация) физиологиясы.
8. Әйелдердің ұрпақ өрбіту әрекетінің жасқа байланысты ерекшеліктері.
9. Еркектің ұрпақ өрбіту қызметінің жасқа байланысты ерекшеліктері.

Бақылау тесттері:

1. Адамның репродуктивтік функциялары:

1. жүктілік, босану, лактация

2. вазопрессин, фолликулотропты және лютеиниздеуші гормондардың дамуы

3. жыныс клеткаларының жетілу процесстері

4. жыныс гормондарының несеппен бірге бөлінуі

5. либидо, копуляция, коитус

2. Жыныс белгілерінің түрлері мен оған жататын белгілері арасындағы сәйкестікті табыңыз:

А. біріншілік

Б. екіншілік

1. түкті жабынды сипаты, скелет құрылысының ерекшеліктері

2. жұмыртқалар, олардың өзектері

3. копулятивті мүшелер, жыныс аппаратының қосымша бездері

4. дауыс тембры, сүт бездерінің дамуы және бар болуы

1.А-1,4; 2. А-2,3; 3. А-4; 4. Б-2,3; 5. Б-1,4

3. Жыныс клеткасының түрі мен оның ұзақ өмір сүру ұзақтығы арасындағы сәйкестікті табыңыз:

А. сперматозоид

Б. жұмыртқа клеткасы

1. 1-2 сағат

2. 1-2 күн

3. 4-5 күнге дейін

4. 10 күнге дейін

1.А-1; 2. А-2; 3. А-3; 4. Б-3; 5. Б-4

4. Ұрық организмінде негізгі функциональдық мүшелердің қалыптасуындағы жатырішілік даму кезеңі:

1. 4 апта

2. 7-8 апта

3. 5-20 апта

4. 20-24 апта

5. 40 апта

5. Эмбрионның сыртқы еркек жыныс мүшелерінің қалыптасуының аяқталу кезеңі:

1. 4 апта

2. 7-8 апта

3. 19-20 апта

4. 28-32 апта

5. 40 апта

Ситуациялық есептер:

1. Жыныс бездерінің құрылымдық-функционалдық мерзім дейінгі кезінде біріншілік және екіншілік жыныс белгілерінің дамуын қалай түсіндіріледі?

2. Жүктілік кезінде әйел бетінде пигменттік дақ пайда болады. Бұл қандай эндокриндік без гормонының әсерінен болады?

3. Үш әйелде етеккір циклы 21, 28, 32 –ші күндерде болды. Әр әйелдің ұрықтану мүмкіндігі циклдың қандай күнінде болуы мүмкін?

 

Әдебиет:

Негізгі:

1. Адам физиологиясы //Х.Қ.Сәтбаева, Ж.Б.Нілдібаева, А.А.Өтепбергенов. - Алматы, «Білім», 1995 ж.

2. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б. Адам физиологиясы (Оқулық). - Алматы, Издательство «Дәуір», 2005, 626-640 бет.

3. Қалыпты физиология. Студенттерге арналған әдістемелік нұсқаулар /Жауапты ред. Махамбетова М.Б., Жумакова Т.А., Байжанова Н.С. – Алматы, 2007.

4.. Қалыпты физиология: лабораториялық жұмыстары (студенттер үшін)

/ жауапты редакторлары: Сатпаева Х.Қ., Нельдибаева Ж.Б.. Шымкент, 1993. – 254 бет.

Қосымша:

1. Рымжанов К.С., Төленбек И.М. Адам мен жануарлар физиологиясы. Оқулық. Ы.Алтынсарин атындағы қазақтың білім академиясы, Алматы, 2000.

2. Қалыпты физиологиядан тәжірибелік сабақтарға жетекшілік нұсқаулар./ Сайдахметова А.С., Рахыжанова С.О. Семей, 2006 г. - 174 бет.

3. Физиология человека: Учебник /Под ред. В.М.Покровского, Г.Ф.Коротько. – 2-е изд., перераб и доп. – М.: Медицина, 2003. – 656 с.

4. Нормальная физиология: Учебник./ Под ред. Р.С.Орлова, А.Д.Ноздрачева. - М.:Геотар-Медиа», 2006.

5. Атлас по нормальной физиологии /Под ред. А.В.Коробкова, А.С.Чеснокова. - М.: Высшая школа, 1986.

6. Дүйсембин Қ, Абеуова Г, Алиакбарова З. Жасқа сай физиология және валеология:

Оқулық – Алматы, 2007.

7. Колесинская Р.Д., Соколов А.Д. Возрастные особенности физиологических систем растущего организма. Учебное пособие. – Алматы, 2007, с.74-78..

8. Секреты физиологии //Гершел Рафф. Санкт-Петербург, 2001 г.

9. Физиология человека. Пер. с англ./Под ред.Р.Шмидта и Г.Тевса. – М.:Мир. – 2005

10. Герасимова Л.И., Лупандин Ю.В. Физиология репродукции. – Петрозаводск. 1977.

11. Грачев И.Я. Галанцев В.П. Физиология лактации: Руководство по физиологии. – Л.: Наука, 1973.

 

Бақылау (сұрақтар):

1. Жыныстық немесе ұрпақ жаңғырту функциялары.
2. Жыныстық дамуының кезеңдері.
3. Жыныстық мінез-құлық.
4. Аталық жыныс ағзаларының қызметтері.
5. Әйелдердің жыныс белгілері. Аналық жыныс ціклі кезеңдері, олардың сипаттамасы.
6. Аналық жұмыртқа жасушаны ұрықтану және жүктілік кезінде пайда болатын гормоналдық. жүктіліктің қауіпті мерзімдері.
7. Босану. Емізу (лактация) физиологиясы.
8. Әйелдердің ұрпақ өрбіту әрекетінің жасқа байланысты ерекшеліктері.
9. Еркектің ұрпақ өрбіту қызметінің жасқа байланысты ерекшеліктері.