Сабаққа байланысты деректі материалдар

Сабаққа қатысты ескертпелер

Сабақта барлық өтілген тақырыптардың қоры­ тындысы шығарылады. Есептегенде 20 көлеміндегі сандар­ шығатын теңдеулерді шешудің барлық тәсілдері­ қарастырылады. Оқушылар теңдеуді ше­ шудің­ берілген тәсілін қолданып қана қоймай, үш мүмкіндіктің­ ішінен таңдай отырып, теңдеулердің барлық түрін шеше білу біліктілігін көрсетуі­ керек. Сабақта алгоритм бойынша бөліктер мен бүтіннің арасындағы өзара байланыс негізінде шешілетін теңдеулерді шешу жолын талдап айтып беруі тиіс. Теңдеуді шешудің дұрыстығын­ ауызша тексеруге кеңес беріледі. Кіріспе тапсырма. Сабақтың басында өткен тақы­ рыптарды қайталаңыздар:

Теңдеу дегеніміз не?

5 – х = 2, х – 3 = 9, х + 8 = 11, 2 + х = 13 теңдеулеріндегі бөліктер мен бүтіннің қайсы­сы бел­ гісіз болып табылатынын атаңыз.

Әр теңдеудегі белгісіздің мәнін табу үшін қандай амал қолдану керек?

4. Теңдеуді шешу кезіндегі өз іс-әрекетіңе қалай

түсініктеме бересің?

Амалды орындау.

Жауабын айту және жазу.

Қобдишада неше інжу бар? Берілген тапсырманыжұппен орындатыңыз. Оқушылардан суреттегі інжу бойынша теңдеу құрып, оны шығаруды сұраңыз. Содан соң оқушылар ауызша түсіндіре отырып, теңдеуді өзара тексеруi қажет. Белгісіз қосылғыш немесе белгісіз азайтқыш арқылы екі түрлі теңдеу құру керек. Мысалы,

х + 4 = 10 немесе 10 – х = 4. Екінші сурет­ке оқушылар теңдеу құрып, оны шешуі керек: х – 4 = 10.

Жауабы:

6 інжу бар;

14 інжу бар.

Әріптердіңмәнінтап. Жұмыстыжұппенұйым­дастырыңыз. Оқушылартапсырманыбөліпорындап, соданкейінбарлығыбіргетексеружүргізуінеболады. Оқушыларсанныңқұрамыбой­ыншаәрбіртеңдеудегібелгісіздіанықтайды.

Жауабы:

x = 11; y = 6; y = 11; x = 100; x = 10; x = 80; y = 40; y = 70.

Шығарыпкөр. Жұмыстыжұппенұйымдастыры­ңыз. Теңдеудішешуділаминатталғанқағаздаорын­ даудыұсыныңыз. Тапсырманыорындаубарысындаоқушы­лар­ белгісізқосылғыш, азайтқышнемесеазай­ғышрөлінебайланыстытеңдеудішешутәсілінөзеркінше­ таңдауықажет. Теңдеудеоннанүлкенсандарғаамалдарқолданылғандықтан, сандықсәу­ леніпайдалануқажет. Орындап болған соң жұптар парақтарды­ өзара ауыстырып, тексереді.

Жауабы:

х = 11; у = 10;

а = 20;b = 16.

Орындап көр. Оқушыларға тапсырманы жұппенорындатыңыз. Оқушыларға лото ойнауды ұсыныңыз. Ойын алаңындағы әрбір ұяшыққа осы ұяшықтағы тап­ сырманың жауабы жазылған парақшаны қою керек. Бұл ойында ойыншылар текшені кезекпен лақтырады. Текшенің бет жағына түскен сан теңдеудің біреуінің жауабы болады. Ойыншы жауапты парақшаға жазып, шешілген теңдеуді жабу керек. Ойын алаңындағы барлық теңдеулерді түгел жапқан ойыншы жеңіске жетеді. Әрбір ойыншы өзінің ойын алаңында жазылған теңдеулерді шешеді.

Бірінші ойыншыда: 20 – х = 14; у – 4 = 0; а + 9 = 10.

Екінші ойыншыда: 18 – х = 13; у – 3 = 0;18 + х = 20.

Жауабы:

бірінші ойыншыда: 6, 4, 10. екінші ойыншыда: 3, 2, 5.

Тілдік құзыреттілікті қалыптастыру

Осымша тапсырмалар

Математикалық тілде сауатты сөйлеуді дамыту терминдердің мағынасын түсініп, арифметикалық амалдарды меңгеруіне негізделген. Сабақта­ осындай мақсатқа жету оқушының өз пікірін, шешім­-ді түсіндіруіне, берілген теңдеуге “хикая” ойластыруына және шешімінің дұрыстығын тексе­ріп­ үйре­ нуіне көмектеседі.

Парақшалар. Бұл тапсырма арифметикалық амалдың бөлік және бүтін түрінде берілген ком­ поненттерінің­ өзара байланысы туралы түсінікті бекітеді­. Оқушылар теңдеудегі белгісіздерді сәйкес парақшалармен қосады. Парақшада арифметикалық амал компоненттерінің атауы жазылған және тең­ деудегі­ белгісіздің бүтін әлде оның бөлігі болатыны көрсетілген. Орындалу үлгісі келтірілген­.

Шетеннен жасалған моншақ. Оқушылар жүзге дейінгі сандарды қосу мен азайтуға берілген теңдеуді шешуі тиіс.

Жауабы:

а) х = 50; ә) y = 40; б) a = 20.

Бағалау

Оқушылар сабақ соңында:

әртүрлі теңдеулерді шешкенде амалдың ұқсас­ тығы мен айырмашылығын біледі;

қарапайым теңдеуді шешкендегі өз іс-әрекетін түсіндіре біледі;

теңдеудің шешімін тексеруді үйренеді.

Оқушылардың сабақты меңгеру деңгейін тексеру үшін сұрақ қойыңыз:

— Қандай тепе-теңдік теңдеу деп аталады?

— Теңдеудегі белгісіздің мәні қалай аталады?

— Белгісіз азайғышы бар кез келген теңдеу құр.

— Белгісіз азайғыш болып не табылады? (Бүтін.)

— Белгісіз азайтқышы бар кез келген теңдеу құр.

— Белгісіз азайтқыш болып не табылады? (Бөлік.)

— Белгісіз қосылғышы бар кез келген теңдеу құр.

— Белгісіз қосылғыш болып не табылады? (Бөлік.)

Жұмыс дәптеріндегі “Жетістік баспалдағы” бо-йын­ша­ өзін-өзі бағалау жұмысын жүргізіңіз.