i , ұқ epii ii қ, ң eeepie aғ, ң i . ii iiң i aң қ ұyғ .
ii i aғ XIX ғң . iiң iii (ңғ) ұғ ғa aғ eic ә ә a ii. Қi a ғ ұ i aғa a.
ii ұғ ә ұ (ң ) ө өiң ң (ң ә aңғ i) өi ғ. ұ өiң үii a - (aқ) ә үii өipe i қ ұғң i қ ғ .
, ұp ғaa , i қ ұp өiiң ң ү ұ құқғa yғ i ұ, ұ құқққ , қ-қ ү ұ әү .
i eii i өii ү ғapy, ү ө, .. өi ғ .
ә iiiң (ңқң) i peie құқққ үii (ңүii) e ұғ қ. iiң ңғң ә ң ң ң ғұ қң өiiiң ii қ ii ң ii қ қ eyi . i iiң ңғ ң i (құқққ, әi, үi-өi, ..) i ii ң ә қ i i peie aқғ . ii қғң қ, ғ i өpceyi ң iiiiң ң eeii өip әii ө. ii, iiң ңғ ң өiiң yi , ұң өi ң ұқғ eiiң әi құ. қa, i xaқң ceiie , қyғ ә . i ұқғ өiiiң ii iiң ii ң ғ .
|
|
|
, үiң ғa ұқғ қ қ i iiң ңғ өeii . iiң, әpiiң ұқғ ңқ c құ қ ei .
iiң ңғ ұpғa: iii, ңқ ei үiң ө i peie , ii,
үiң ңғ ә үi құ ө i peie қapacғa .
iiң ңғ ң қ өpiei ә iii eei . i i өi қ қғa ә ғғ ұ қ, i өiiң қi eii құң ө қyғ ұ. ұpғ aғa, ңқ iң қopғc өiң қi aқapyғa aғғa өi iii.
ғ a ғ ұ ғ құң ңқ aiiң, қң, қң ө , қ , , ө-ө ii қ eei құ әiң өi ie . ұғ ә үi қғa, ei ұ .. . iiң ңғ ayғa қғaқ ң қ . ii құ , i oғ epic қ . ұ қғқ ii өi ә үi әi- a-ә iiң ңғ ң ң ң aғa ғ .
Taғ i қң өiii өip үi құ ң , ң ғ ө қ қ.
, iiң ңғ үixққ үi қ iii. Ә ұң әii, ң iiң қ i қ қ ұ ie i.
ң ғa өie ң ғ қң қ ғ ғ, қ өiң өi өi құққ ғ қ ғa .
|
|
|
iiң ңғ iң ңғ iiiiң ғa peie, , i (ә), -, ii , әүi қ, .... құ өeie қ ii. Қii aғa қiң ғa үiyi, -қ, ұ i Құpaғ, i ғa ү i .
iң aңғ үi ңқң ii peie қiiң қi ү ң . Ққң ң ұ ң ii, , ң aңғң ii o a ei. i aңғң ii ә, , ң , қoғқ құ, әpie, aғ .. i. iiң , iiң ңғң ii i қ i ң ғ өii ғaa , i ң ei , ei қ. i өiiң үi қ үi қ i , ө үi үi ңқ құққ ә ә қ .
Cқa қ қoғaa i ң ұ, ңқ ғ , ұ i қ ғғ ң құқғ ң ү iyi i. Өii , ұ құққ iiң ң өi.
қ өiң үi i oққ ә ocң әi өiiң ңғ ғқ әiei құ құқғ i.
iiң ңқ i ң құққ ғ eei . i, iң ңқ ii ү өi: ә ң құқққ әi, ң ңei ә қ құ құ.
, iiң ңғң ii, қ , ә ә ң ғ құққ yғa i. Oғa ң ғ құққap ң ғaa қ i ұ a. ұ ұ .ң (1632-1704 .) Өip, қ ә үi ұ a i.
iiң, қii ., ң өi өipie, ә , өi ii ө icepie , i ұғ ii қ aң , ii, ii өip cң ipeac yғ .
iiң aғ eii i cii ө i қi ii өi-өi қ i apacaғ eiiң peie үii ғ ө. ұ aғ, өii iң ө aңғ aғ ei, өi ә ұ , aa өiiiң iii үiye i.
|
|
|
өң eeie ғ iң өi әii, ү i ә ң aaғ әi ө.
Meiң iii, қғaқ құpң aңғ ғy үi өii қ үi i ғa қ eiici. ұa үi iң ieepi ң ө үcipy ә apacaғ қ (өң) қң ayқ ң қ.
iiң aңғ үi ү ңғ . қ i i, қғ ұ қ. , ұ ұ қ ii.
c ә ү . Coқa, өiң aңғ ә ң өi өi ayғa i . ұ ө ң ө ғ ң өi өip ү құқғ y ұ .
ұ ң ғ eeiң ұғ ң ғa aғaaғ, қғқғ үi-ұ , ii, ң aқ-ieepi iii.
ң ii , қ құққ ққ , әiei i peie қ . ii, қ қғaқ ceie , ү ұpaқ ү yғ әү , ұ ң ii ң ққ.
iiң ңғ әpi eii үi ө-ө ң. ғ .. i aңқң қii қ i қ oғ iiiң apacaғ ceiiiң қ ң өpi ii. i құ ұ aғ ұ aңқ i ii ii , aғ ң aa aң қ, aa epceei.
Ә, қ ap, ii aңқң ң ұpғa i ei i iiң eii i ғ құ aaғ үciei. ұ ғa ң ii -өi ө әi a. ө қ i үiyi oap өpieie, ң i ққ i ii құғң ө i.
|
|
|
iiң aңқ құң i: iii үe, қ icey әiң өcyi, ii құққ caқ , үii әi ө , өpii iiң қ iiң ққ-ққң өcyi, ң ққ құp қ eyi, ii iiң ө қ iiii a.
i ңғ ii ii, ң ici i қ құқғ қ ceii қ қ iiң қiei.
Ә үi әқ ң қ қғ ң өi, iiң aғң ii ү үpi :
1. әүi ңққ. ұ ү i үң әi, әүi, ғ қ қ әpieiң ғғ ә қeiii e ceiiң apқac .
i үcei aғқ қң ii peie өpiei әүi үei үi ә. Ә-ғұ, әү әe ұ iiң i құқғ ғ, iiң ғ ғғ iei ii өpceei. ңқң әүi үpiiң i i ei қ қa ii p? ұққ: қ қ ғ .
әүi i үiyi ң үi өi , -қ, үi қ өi i үi .
Kөceepiң әcүpi ұ ұқ қ ң ii ңғң ғya әei coқpa. Қii i ңғң әүi үpi xқ әpii (, , , ..) ә apa қғ қғa қғ.
2. қ (ғaқ) ңқ. ұ ң i ү ңқ ә oғa қ ғaa қi ң, ғ ii ғa , ң ө өepei.
ii ғa Құ eei iii. Ә ұ i ғa. iiң үpiң iyii i қi , , ұ, ә .. . , i ұ қ ө қ, ң өpici ңi. Ocғa , iiң ңқ үpi өң үi a ң қ i ceie aa қ ө. , ұ үi aңқ қң өi ң қipi ceiie үi.
қ өң ii өiiң өcei peie қaғa қң өiiiң oң i қ. ө i ғ ә ұқ қ қ ii ғ үi cei , өii opғa. ұ өceiң өi icepi қiiiң әi өi. ұ өiң қi өip үi ә-ғұp, i-қғ ңқ i ққ , ii, ө ққ .
|
|
|
aқ өceiң ic-қaғ әiie ң қ aғ iң ғay, , ө iiiң aңқ aa әei coқ. Ә, iң aқ үpi қ өi ңi өii ә ұқ қoғa .
3. iii-құқққ ңқ. ұң ғ өi өii aғa , ғ қ әpiep ii қaқ үie ii ң aғ үpi ii ү үiie ү .
iii-құқққ ңқ ii қa: epii , ңң ғғ, i ң ң ғ iii, .. қ өpiici ң ұғa ceie ii. 3ңқң ұ үpi қ ә. ұ үң ғұ aғ қ .
қ ң қң, қ ә ң ң әpiepi ә ii i iii . i ұ ң әpep өi ұ .
i ңғң үii ү aғ ң ii ү үpie i қ қ ғ ө. i aңғң қ үi .
ғ қaғ ү ү үpie a ie ү ғ ө . Ә eiң қ ғ ұ ү ү ң iyiң ғ ғ . Mie, ұң өi eii i i ii, ң әүi, қ ә iii-құқққ үpi peiei ңғ ұғca ғ үii i.
Ә үi қғap i i (ң үpie ) ңқғң ң ң өi құ қ epice ғa i ғ өpceei.
Ә қң әқ oap өip үyi iiң ei i ө . Eii aғ, ңқ yaқ , i . i, yi ғ қ ң ө ғaa өiң ii ғa ү әii үiei қa ңқ ii.
iiң aңқ әi, ғ қң, ұқң қ ңi i ө қ, ұ ұpғ қaғ ii өi қ. ұң ң әi :
1. Қғa ii i үi ү қei ңi;
2. Yiei, құ әpeeepi ә aғ ;
3. қ ұқ (ү өii, ..) өiiiң үi қ aayғa .
i aңғң әi aң әi, өii , өip үyi өiei қ, , ii, қ өpiicep ii ayғa .
ei ie i қң қ aңғң әi өpceei. Ocғa a ққ қ , ң ғa ғ. ңқ ii i ғa әi ә үi i , ң ғay ә үi үi.
қ, қ , қ ң ұpқ үi әpceci өiң ii ң ңқ , ғ ғy, қ , қ қ ғ ңққ .
Өi ұқ қң қ ү үi қ қ қ, ғ, құқққ, қ, ii-қ, .. құ қ ү acғa ұ. i i ғ өiiң қ aңғ үә қғ ү қ ә a.
cғa aa, iiң ңқ әi ә ң үi ә қғaң , -қ, ң өipi ic үi ұa ң ңң ii ғ қ.
Қ үi yғ : i iii, i, i ә әip үi қii, құқғ үiii; ii,
ң ғ, i-құқ ә қi құққң, iң, epiң, ң, .. қ ә үi құ ө yi ү қ eyiң қii, құқғ үiii; үii, үcie үiii үcei; өii, i ң үi; ii, ici i, әiii өii , opaap.
i ii iaң (i iiң) ұқ өң ұғ. iiң қ-iei ұ aғғ қғ (i i қ) apacaғ қ , қғғ әi қiii ққғғ i қғ үi үiiң ө қғ apacaғ ұpaқ ү ққ .
iң iei қғaң үiiң қ i өiiң қ үң ң қ, iii xai ә қғ ұққ xқң iiyi үii i құ .
қ.
ң ғ ұқ ә ң ң ң . ұқ қ ғ-қ -ң ә .
Ғ ә ң ә ү өққ (ғқ) -құқққ ә ә- өқғ .
-құқққ (қ) өқ (ғ) қ қң құ ң . ұ өқ-ғ ә, қ ә .
ә- өқ-ғқ қ . ң ә- ғ қ ң , қғ, ә ғ ққ, -қ, қ құқққ , -құқ ә ғ өң ө. өқ-ғ ұ ң , қғ қң ә, , ғ, қң ү қң ә , ғ ә ү ң: қ ң, ң, ү ң, ң қ ә.
ғ ә ү ә үң ң қ қ, өң ү қғ, қ ә ө қң ө ғ . , -қ, қғң ү ү ө, ә ү ң, ң қ ң үң ө ө. , ң қ-ұғ ү, , қ, қғ ң ә ә .
ұ қғң үң қ ң қ . ң ә, ұ қ қ үң ә-ә ә ә ғғ ү . ұ ұғғ ң ө ң қ ғ , қ. Ө, ң ә ұ ү ү, ң ү ұғ қ.
