Нұсқа. Терминдердің жарнама тілінде қолданылуы

1. Термин және жарнама тілі
2. Терминнің танымдық табиғаты

Тапсырмалар

1.Тақырып бойынша конспект әзірлеу

2. Жарнамадағы терминдерге мысалдар жинау

3.Тақырыпқа глоссарий құрастырыңыз.

4.Тақырыпқа 10 тест (5 жауап нұсқасымен) дайындаңыз.

Дебиеттер

1. Ақаев С. Терминнің танымдық табиғаты. – Алматы, 2000. -227 б.

2.Құрманбайұлы Ш. Қазақ терминологиясының дамуының кезеңдік сипаты. Астана: Елорда, 2002. – 184 б.

3. Құрманбайұлы Ш. Қазақ терминологиясы дамуының ғылыми қағидаттары. Алматы: Сөздік-Словарь, 2004. – 208 б.

4.Құрманбайұлы Ш. Терминқор қалыптастыру көздері мен терминжасам тәсілдері. - Алматы: Сөздік-Словарь, 2005. - 240 б.

5.Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы. - Алматы, 1998. - 208 б.

6.Ақаев С. Терминнің танымдық табиғаты. – Алматы, 2000. -227 б.

7.Исақова С.С. Қазақ тіліндегі психология терминдері (лингвистикалық зерттеу). А., 2001

8.Исақова С.С. Қазақ терминтанымының когнитивтік-прагматикалық аспектісі. А., 2007

Әбілқасымов Б. Алғашқы қазақ газеттерінің тілі. - Алматы, 1971.

9. Исаев С. Қазақтың мерзімді баспасөз тілінің дамуы. - Алматы, 1983.

10. Жұмашева Г. «Жаңа мектеп» журналының тіліндегі терминдер: филол. ғыл. канд. дисс. автореф. – Алматы, 1996.

11. Момынова Б. Газет лексикасы (құрылымы мен құрамы). –Алматы, 2000.

 

14-нұсқа. Термин дамуының ғылыми қағидаттары (принциптері)

1. Қазақ терминологиясы тарихындағы ғылыми қағидаттар

Тапсырмалар:

1.Тақырып бойынша конспект әзірлеу

2.Тақырыпқа глоссарий құрастырыңыз.

3.Тақырыпқа 10 тест (5 жауап нұсқасымен) дайындаңыз.

Дебиеттер

1.Құрманбайұлы Ш. Қазақ терминологиясының дамуының кезеңдік

сипаты. Астана: Елорда, 2002. – 184 б.

2. Құрманбайұлы Ш. Қазақ терминологиясы дамуының ғылыми қағидаттары. Алматы: Сөздік-Словарь, 2004. – 208 б.

3.Құрманбайұлы Ш. Терминқор қалыптастыру көздері мен терминжасам тәсілдері. - Алматы: Сөздік-Словарь, 2005. - 240 б.

4.Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы. - Алматы, 1998. - 208 б.

5.Ақаев С. Терминнің танымдық табиғаты. – Алматы, 2000. -227 б.

6. Исақова С.С. Қазақ терминтанымының когнитивтік-прагматикалық аспектісі. А., 2007

 

Нұсқа. Термин және тіл мәдениеті

1.Термин және тіл мәдениеті

Тапсырмалар:

1.Тақырып бойынша конспект әзірлеу

2.Тақырыпқа глоссарий құрастырыңыз.

3.Тақырыпқа 10 тест (5 жауап нұсқасымен) дайындаңыз.

Дебиеттер

1.Құрманбайұлы Ш. Қазақ терминологиясының дамуының кезеңдік

сипаты. Астана: Елорда, 2002. – 184 б.

2. Құрманбайұлы Ш. Қазақ терминологиясы дамуының ғылыми қағидаттары. Алматы: Сөздік-Словарь, 2004. – 208 б.

3.Құрманбайұлы Ш. Терминқор қалыптастыру көздері мен терминжасам тәсілдері. - Алматы: Сөздік-Словарь, 2005. - 240 б.

4.Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы. - Алматы, 1998. - 208 б.

5.Ақаев С. Терминнің танымдық табиғаты. – Алматы, 2000. -227 б.

6.Исақова С.С. Қазақ тіліндегі психология терминдері (лингвистикалық зерттеу). А., 2001

7.Исақова С.С. Қазақ терминтанымының когнитивтік-прагматикалық аспектісі. А., 2007

Тест тапсырмалары

Нұсқа

1.«Қазақ тілінің төл және бұрыннан қалыптасқан байырғы лексикалық байлығын сарқа пайдалану керек» деген пікірдің авторы кім?

А. А. Байтұрсынов

Б. Ә.Қайсар.

С. Б. Қалиұлы

Д. Ө.Айтпаев

Е. Ш. Құрманбайұлы

2. Терминжасамның негізгі көзі?

А. Кірме сөздер

Б. Халықаралық сөздер

С. Төл сөздер

Д. Варваризмдер

Е.Барлық жауап дұрыс

3. Қытай тілінің терминологиясын зерттеген ғалым?

А. Л.Л. Кутина

Б. Л. Олвики

С. И.М. Ошанин

Д.В.П. Даниленко

Е. Н.Сауранбаев

4. Терминжасамдағы ең өнімді сөз табы?

А. Сын есім

Б. Етістік

С.Зат есім

Д. Сан есім

Е.Есімдік

5. Терминқор қалыптастырудың негізгі көзі?

А. Халықаралық лексика

Б. Кірме сөздер

С. Жалпы қолданыстағы лексика

Д. Варваризмдер

Е. Сөздік құрам

6. Егеменді (суверенитет) термині қандай лексикалық қабат негізінде терминделген?

А. Жалпы қолданыстағы лексика

Б. Аймақтық лексика

С. Көнерген сөздер

Д. Кәсіби сөздер

Е. Кітаби лексика

7. Терминнің формасы мен мазмұн бірлігіне қай уақытта қол жеткізуге болады?

А. Ұғым мен мағынаны білгенде

Б. Ана тілін жетік білгенде

С. Ұғым мен сол ұғымға атау беретін тілді жақсы білгенде

Д. Шет тілін жетік меңгергенде

Е.Терминнің теориясын жақсы білгенде

8. Ұғымның сыртқы формасының ұқсастығы негізінде терминделген термин?

А. Қалта

Б. Сауыт

С. Шырай

Д. Алқа

Е. Үрдіс

9. Терминдену дегеніміз-сөздің лексикалық мағынасын киіп, оған дефиницияны таңып беру деген пікірдің авторы кім?

А. А. Байтұрсынов

Б. М.Н Володина

С. Л.А Капанадзе

Д. Е.Н Толикина

Е. Ш.Құрманбайұлы

10. Терминжасамның сыртқы көзін көрсетіңіз?

А. Көнерген сөздер

Б. Жалпы сөздер

С. Неологизм

Д. Кірме сөздер

Е. Төл сөздер

11. Транстерминологизация?

А. Екінші терминдену

Б. Ішкі терминдену

С.Терминжасам

Д. Терминқор

Е. Терминдену

12. Кәмөнес (коммунист) бәлшебек (большевик) терминдері термин шығармашылығының қай кезеңіне тән?

А. 1990-2000 жж

Б.2000-2012жж

С.1910-30жж

Д. 1930-1990 жж

Е. 1950-2010жж

13.Орыс сөздерін ұлттар тілдерінде орыс орфографиясымен жазуды «маршылдықтың бір солақайлығы» деп бағалаған ғалым?

А. И. Мещанинов

Б. Г. Сердюченко

С. А. Мординов

Д. А. Байтұрсынов

Е. Ш.Құрманбайұлы

14.Жиырмасыншы жылдың бас кезіндегі қазақ оқығандары өзге тілден қабылданған сөздерді қалай атайды?

А.жат сөздер

Б. Бөгде сөздер

С. Кірме сөздер.

Д. Бұратана сөздер

Е. Барлық жауап дұрыс

15. 90-шы жылдардан бері қарай халықаралық терминдер туралы ерекше пікірлер айтқан ғалымдар?

А. Ә. Қайдар

Б. А. Байтұрсынов

С. Ш.Құрманбайұлы

Д. Ә. Қайдар, Б. Қалиұлы, Ә. Жүнісбек

Е. Ә. Қайдар,А. Байтұрсынұлы, Б.Қалиұлы

16. «Термин қандай болуы қажет?» мақаласының авторы кім?

А. В.П Даниленко

Б. В.А. Гречко

С. Б. Қалиұлы

Д. Ш. Кұрманбайұлы

Е. А. Байтұрсынұлы

17. Ұлттық терминқорды құраушы көздер?

А. Ұлттық тіл

Б. Өзге тілдер

С. Көнерген сөздер

Д. Жаңа сөздер

Е. Барлығы дұрыс

18. LSP?

А. Халықаралық лексика

Б. Ұлттық тіл

С. Арнаулы мақсаттар тілі

Д. Арнаулы сала терминдері

Е. Арнаулы сөздер

19. «Жат сөздер жағадан ала бермесін» мақаласының авторы кім?

А. Ө. Айтбайұлы

Б. Ш. Құрманбайұлы

С. Б.Қалиұлы

Д. С. Ақаев

Е. Ш. Біләлов

20. Ұлттық терминдерді құрудың ішкі көздерін көрсетіңіз?

А. Жалпы қолданыстағы лексика

Б.Көнерген сөздер

С. Аймақтық лексика

Д. Кәсіби лексика

Е. Барлық жауап дұрыс

 

Нұсқа

1.Терминның бірмағыналылығы?

А. Терминнің естуге жағымды болуы

Б. Бір арнаулы сала ішінде бір мағынаны білдіруі

С. Ұғымның мазмұнының қамтылуы

Д. Терминнің қысқы болуы

Е. Туынды сөз жасауға қолайлы болуы

2.Терминдік жұмыстар қатарын көрсетіңіз?

А. Біріздендіру

Б. Стандарттау

С. Реттеу

Д. Жетілдіру

Е. Барлық жауап дұрыс

3.Әр түрлі ұлттық тілдердегі терминдермен аталатын ғылыми және техникалық ұғымдардың сәйкес келуі?

А.Реттеу

Б.Стандарттау

С.Біріздендіру

Д. Жүйелеу

Е.Нормалау

4. Әр ұғым үшін бір ғана терминді таңдап, оны арнайы құжаттарға бекіту?

А. Біріздендіру

Б. Нормалау

С. Жүйелеу

Д. Стандарттау

Е. Реттеу

5.Терминдердің белгілейтін ұғымдарына мүмкіндігінше толық сәйкес келуін іздеуге бағытталған мамандардың бірлескен жұмысы?

А. Нормалау

Б. Жүйелеу

С. Реттеу

Д. Стандарттау

Е. Жетілдіру

6.«Терминді біріздендіру мен стандарттау туралы айта отырып, дәлме-дәл мағынасында стандарттаудың қол жетуі қиын мақсат екенін, оның өзінше бір идеал екендігін атап көрсету қажет» деген пікірдің авторы?

А. А.В. Суперанская

Б. Н.В. Подольская

С. Н.В. Васильева

Д. Р.Г. Котов.

Е. Ө. Айтбайұлы

7. Мемтерминком қандай орган?

А. Көмекші орган

Б. Арнайы мекеме

С. Кеңесші орган

Д. Өкілетті орган

Е. Ресми орган

8. Тілші терминолог ғалымдар терминологияны біріздендірудің неше сатысын атап көрсетіп жүр?

А. Төрт

Б. Бес

С. Еш

Д. Екі

Е. Бір

9. Тілдегі сөздердің жалпы үрдісі –сөзжасамдағы жүйелілік –терминдерде бұл үрдіс айрықша айқын

байқалады деген пікірдің авторы кім?

А. Л. А.Капанадзе

Б. А. Реформатский

С. А. Суперанская

Д. Б.Н. Головин

Е. В.П. Даниленко

10. Ғылыми немесе өндірістік-технологиялық ұғым атауы болып табылатын арнайы қолданыстағы анықтамасы бар сөз немесе сөз тіркесі?

А. Ұғым

Б. Түсінік

С. Термин

Д. Сөз

Е. Лексика

11.Терминнің дыбысталуы айтуға қолайсыздық тұғызбай, естуге жағымды болуы?

А. Бірмағыналылық

Б. Дәлдік

С. Эстетикалық талап

Д. Қысқалық

Е. Сөз жасауға қолайлы болу

12. Кәмөнес (коммунист) бәлшебек (большевик) терминдері терминиғармашылығының қай кезеңіне тән?

А. 1990-200 жж

Б.2000-2012жж

С.1910-30жж

Д. 1930-1990 жж

Е. 1950-2010жж

13.Орыс сөздерін ұлттар тілдерінде орыс орфографиясымен жазуды маршылдықтың бір солақайлығы деп бағалаған ғалым?

А. И. Мещанинов;

Б. Г. Сердюченко;

С. А. Мординов;

Д. А. Байтұрсынов;

Е. Ш.Құрманбайұлы

14.Жиырмасыншы жылдың бас кезіндегі қазақ оқығандары өзге тілден қабылданған сөздерді қалай атайды?

А.жат сөздер

Б. Бөгде сөздер

С. Кірме сөздер.

Д. Бұратана сөздер

Е. Барлық жауап дұрыс

15. 90-шы жылдардан бері қарай халықаралық терминдер туралы ерекше пікірлер айтқан ғалымдар?

А. Ә. Қайдар

Б. А. Байтұрсынов

С. Ш.Құрманбайұлы

Д. Ә. Қайдар, Б. Қалиұлы, Ә. Жүнісбек

Е. Ә. Қайдар,А. Байтұрсынұлы, Б.Қалиұлы

16. «Термин қандай болуы қажет?» мақаласының авторы кім?

А. В.П Даниленко

Б. В.А. Гречко

С. Б. Қалиұлы

Д. Ш. Кұрманбайұлы

Е. А. Байтұрсынұлы

17. Ұлттық терминқорды құраушы көздер?

А. Ұлттық тіл

Б. Өзге тілдер.

С. Жаңа сөздер

Д. Көне сөздер

Е. Барлығы дұрыс

18. LSP?

А. Халықаралық лексика

Б. Ұлттық тіл

С. Арнаулы мақсаттар тілі

Д. Арнаулы сала терминдері

Е. Арнаулы сөздер

19. Жат сөздер жағадан ала бермесін мақаласының авторы кім?

А. Ө. Айтбайұлы

Б. Ш. Құрманбайұлы

С. Б.Қалиұлы

Д. С. Ақаев

Е. Ш. Біләлов

20. Ұлттық терминдердің құрудың ішкі көздерін көрсетіңіз?

А. Жалпы қолданыстағы лексика

Б.Көнерген сөздер

С. Аймақтық лексика

Д. Кәсіби лексика

Е. Барлық жауап дұрыс

Ситуациялық жағдаяттар

Нұсқа 1

 

1. Терминтанымның әдістері мен пәніннің лингвистикамен байланысын сипаттаңыз.

2. Лексикографиялық терминологиялық әрекетке түсінік беріңіз.

3. Қолданбалы терминтанымның мәртебесі немен анықталады.