1. II . .
2. . .
3. I-II . .
4. .
5. .
:
1. Iustitia fundamentum regni.
2. Sicut lucrum, ita damnum inter socios communicātur (Paul.).
3. Libertas dari potest per fideicommissum (Ulp.)
4. Inter servos et libĕros matrimonia contrăhi non possunt, contubernium* potest (Paul.).
5. Matrimonium dissolvĭtur aut bonā gratiā aut cum ira anĭmi.
6. Quis servum emit? Servus a domĭno emĭtur.
7. A quo reus defendĭtur? Reus ab advocāto defendĭtur.
8. Arbitrium est iudicium boni viri secundum aequum et bonum.
9. Mala gallīna malum ovum.
10. Ius publĭcum privatōrum pactis mutāri non potest (Papiniānus).
11. Reus ibi debet punīri, ubi delinquit.
12. Multi, cum accusantur, fugĕre temptant*.
13. Fortūna adversa* virum magnae sapientiae non terret. (Hor.)
14. Tam de se iudex iudĭcat quam de reo. (Publ. Syr.)
15. Lex est norma recti.
16. Mala grammatĭca non vitiat* chartam.
17. Invitus agĕre vel accusāre nemo cogĭtur.
18. Mutus emĕre et vendĕre potest; furiōsus autem neque vendĕre neque emĕre potest.
* contubernium, ii n
* tempto, temptāre
* adversus, a, um ,
* vitio, vitiāre
:
| Commodātum | |
| Curricŭlum vitae | () |
| De facto | |
| Deposĭtum | ( ) |
| Et tu, Brute | , |
| Ex officio | ; |
| Exempli gratia (e.g.) | |
| Ignorantia non est argumentum | |
| In bonis esse | ( ) |
| In dubio abstĭne | |
| In dubio pro reo | , |
| In iudicio | ( - ) |
| Mandātum | |
| Mutuum |
6
PRONOMINA. NUMERALIA.
1. .
2. .
3. .
4. .
. Pronomina demonstrativa.
| m | f | n | m | f | n | m | f | n | ||
| SINGULARIS | Nom. | is | ea | id | ille | illa | illud | hic | haec | hoc |
| Gen. | eius | illīus | huius | |||||||
| Dat. | ei | illi | huic | |||||||
| Acc. | eum | eam | id | illum | illam | illud | hunc | hanc | hoc | |
| Abl. | eo | ea | eo | illo | illa | illo | hoc | hac | hoc | |
| PLURALIS | Nom. | ei | eae | ea | illi | illae | illa | hi | hae | haec |
| Gen. | eōrum | eārum | eōrum | illōrum | illārum | illōrum | hōrum | hārum | hōrum | |
| Dat. | eis | illis | his | |||||||
| Acc. | eos | eas | ea | illos | illas | illa | hos | has | haec | |
| Abl. | eis | illis | his |
iste, ista, istud , , ipse, ipsa, ipsum , , , ille, illa, illud.
|
|
|
:
1. Appāret id etiam caeco.
2. Si hoc est, illud non est.
3. Laudāri* ab his, culpāri* ab illis. (Horatius)
4. Nemo tenētur se ipsum accusāre.
5. Nemo tenētur adversarium armāre contra se.
6. Iniustum est in una mala causa hunc liberāre, illum punīre.
7. Socii mei socius non est meus socius.
8. Stultum est queri de adversis, ubi culpa est tua. (Publ. Syr.)
9. Etiam capillus* unus habet umbram* suam. (Publ. Syr.)
10. Suis qui nescit* parcĕre, inimīcis favet. (Publ. Syr.)
11. Homo trium litterārum. Fur.
* laudo, laudāre
* culpo, culpāre
* capillus, i m
* umbra, ae f
* nescio, nescīre
:
| Arbitrium libĕrum | |||
| Causa sui | , | ||
| Dolus malus | |||
| E plurĭbus unum | ( ) | ||
| Edictum praetorium | ( ) | ||
| Furtum manifestum | |||
| Leges duodĕcim tabulārum | |||
| Locus sigilli (L.S.) | |||
| Nosce te ipsum | () | ||
| Omnia mea mecum porto | () | ||
| Pecunia non olet | |||
| Plenum dominium | |||
| Testis unus - testis nullus | - | ||
| Tres faciunt collegium | |||
| Vox populi - vox dei | - | ||
7.
N 1
I.1. :
via longa - (via, ae f - ; longus, a, um- )
arbĭter doctus - (arbĭter, tri m - ; doctus,a,um- )
2. : CXLI; MDVII
3. : 98, 786
4. , :
) Promitte! Promitto. Promittĭte! Promittĭmus.
b) Otium post negotium.
II.1. :
lingua nostra - (lingua, ae f - ; noster, a, um- , , )
domĭnus sevērus - (domĭnus, i m - ; sevērus, a, um - )
2. : XLIV; MMDXXV
3. : 78; 1234
4. , :
a) Do, dono, dedico.
b) Publius Sempronius domĭnus fundi est.
III.1. :
praemium magnum - (praemium, i n - ; magnus, a um - , , )
fundus vicīnus - (fundus, i m - ; vicīnus, a um - )
2. : CCXXII; CMLXI
3. : 1590; 368
4. , :
a) Si bene laborātis, laudo*.
b) De mortuis aut bene aut nihil.
|
|
|
* laudo, laudāre
IV.1. :
matrimonium iustum - (matrimonium, i n. - ; iustus, a, um - )
puella bona - (puella, -ae f. - ; bonus, a, um - )
2. : LXXIV; MCDIII
3. : 168; 732
4. , :
a) Bene dicis, sed male agis.
b) Debētis, amīci, de popŭlo Romāno cogitāre.
V.1. :
liber Latīnus - ; (iber, -bri m. - ; Latīnus,a,um - );
domĭna pulchra - (domĭna, -ae f. -; pulcher, a, um -)
2. : CCXLVII; MCXXXV
3. : 578; 1946
4. , :
a) Tene, quod promittis! Teneo.
b) Avārus anĭmus nullo satiātur* lucro.
* satio, satiāre
VI.1. :
pericŭlum magnum - (pericŭlum, i n. - ; magnus, a um - )
culpa lata - (culpa,-ae f. - , ; latus, a, um - , )
2. : CLXXXI; MDCLII
3. : 456; 1111
4. , :
a) Si nihil credis, male est.
b) Reus, cum tacet, se accūsat.
VII.1. :
persona grata - (persona,-ae f.- , ; gratus,a,um - );
vicīnus tuus - (vicīnus,-i m. - ; tuus,a,um - )
2. : MMXI; DCCCXLII
3. : 89; 1964
4. , :
a) Condemnĭtis? Condemnĭmus.
b) Iniuria, furtum, rapīna delicta privāta sunt.
VIII.1. :
terra incognĭta - (terra, -ae f. - ; incognĭtus, a, um - , );
pium desiderium - (pius, aum - , ; desiderium, -i n - )
2. : DCLI; CCII
3. : 2004; 134
4. , :
a) Sponde! Spondeo. Spondētis? - Spondēmus.
b) Stultōrum infinītus est numĕrus.
IX.1. :
iusta causa - , (iustus,a,um - , ; causa, - ae f. - )
dolus malus - (dolus, - i m. - , , . ; malus,a,um - , )
2. : MMCCXXII, CMVII
3. : 145; 1908
4. , :
a) Age! Ago. Agĭte! Agĭmus.
b) Nemo punītur pro aliēno delicto.
X.1. :
discipŭlus bonus - (discipŭlus, i m - ; bonus, a, um - )
sagitta ultĭma - (sagitta, ae f - ; ultĭmus, a, um - )
2. : MLXIX; DCCXCIX
3. : 333; 1561
4. , :
a) Absolvis? - Absolvo.
b) Magna neglegentia culpa est, magna culpa dolus est.
XI.1. :
sententia nova - (sententia, ae f - ; novus, a, um - )
fundus Italĭcus - (fundus, i m - ; Italĭcus, a, um - )
2. : DCCCLXXXVIII; MCMXX
3. : 333; 659
4. , :
a) Debes accusāre aut defendĕre.
b) Caecus adoptāre vel adoptāri potest.
XII.1. :
toga candĭda - (toga, ae f - ; candĭdus, a, um - )
furtum manifestum- (furtum, i n. - ; manifestus,a,um - , )
2. : CDXV; MDCCXI
|
|
|
3. : 248; 2089
4. , :
a) Iam audio et scribo.
b) Heres solet habēre exemplum testamenti.
8
¨ .
DECLINATIO IV (QUARTA). DECLINATIO V (QUINTA)
, ESSE. SUM ET COMPOSĬTA.
1. IV . .
2. V . .
:
1. Fructus sine usu esse non potest, usus sine fructu potest.
2. Nuptias non concubĭtus, sed consensus facit.
3. Locus regit actum.
4. Edicta sunt praecepta magistratuum popŭli Romāni.
5. Nemo nostrum amīco rebus in adversis* auxilio* negat.
6. Salus rei publĭcae nostrae suprēma lex.
7. Res parva saepe rerum magnārum principium est.
8. Pulchra facies non semper est specŭlum* anĭmi boni.
9. E fructu cognoscĭtur arbor*.
10. Nemo rem suam emĕre potest.
11. Consensus facit ius.
12. Contractus bonae fidei.
13. Magister rerum usus; magistra rerum experientia*.
14. Nemo cogĭtur rem suam vendĕre, etiam iusto pretio.
* adversus, a, um
* auxilium, i n
* specŭlum,i n
* arbor, ŏris f
* experientia, ae f
:
| Actio in rem | |||
| Bona fide | |||
| Carpe diem | , () | ||
| Consensus omnium | |||
| Ex promptu | |||
| Matrimonium cum manu | |||
| Matrimonium sine manu | |||
| Mens sana in corpŏre sano | () | ||
| Rei vindicatio | () | ||
| Res extra commercium | |||
| Res in commercio | |||
| Res mancipi et nec mancipi | |||
| Senatus populusque Romanus | |||
| Status in statu | |||
| Status quo | () | ||
| Usus-fructus | ( ) | ||
| Ante meridiem (a.m.) | |||
| Post meridiem (p.m.) | |||
| Manus manum lavat | |||
9
. GERUNDIUM.
. GERUNDĪVUM.
1. . , , .
2. .
3. . , , . .
4. .
:
1. Rex est timendus (Sen.).
2. Donāmus dando, liberando, promittendo.
3. Commercium est emendi vendundique* invĭcem* ius (Ulp.).
4. Ad paenitendum* propĕrat*, cito qui iudĭcat (Publ.Syr.).
5. Sine culpa non est alĭquis puniendus.
6. Ea est accipienda interpretatio, quae vitio caret.
7. In servos autem, si non defenduntur a domĭnis, et eos qui inopia* labōrant corpus torquendum* est.
8. Male imperando summum imperium amittĭtur. (Publ. Syr.)
9. Ad audiendum et determinandum*.
10. Ad defendendum.
* vendundique = et vendendi
* invicem
* paeniteo, tui, -, ēre
* propĕro, āvi, ātum, āre
* inopia, ae f
* torqueo, ēre
* determino, āre ,
|
|
|
:
| Ad referendum | ||
| Anĭmus possidendi | ||
| Ars amandi | ( ) | |
| Culpa in eligendo | ||
| De gustĭbus non est disputandum | ||
| De lege ferenda | , | |
| In iudicando criminōsa celerĭtas | ||
| Ius possidendi | ||
| Ius utendi fruendi | ||
| Memorandum | ||
| Modus vivendi | ||
| Mutatis mutandis | ||
| Onus probandi | () | |
| Quod erat demonstrandum | ||
10
III .
DECLINATIO III (TERTIA).
1. III .
2. .
3. . III .
4. .
