Университет – білім ордасы

Университет – (лат.universitas – жиынтық, жинақ) – жаратылыстану, қоғамдық, техникалық, әлеуметтік ғылымдар саласынан кең көлемде жоғары білімді мамандар даярлайтын, көп салалы жоғары оқу орны. Университетте студенттер жан-жақты терең теориялық даярлықтан өтеді. Университетке тән ерекшелік – оқу және ғылыми-зерттеу жұмыстарының үйлестіріле жүргізілуі. Алғашқы университет ХII ғасырда Батыс Еуропада пайда болды. Ресейдегі тұңғыш университет – Мәскеу университеті. (1755 ж.) Байырғы университеттерге Львов (1661 ж., алғашқыда академия ретінде құрылған), Тарту (1802 ж.), Вильнюс (1803 ж.), Қазан (1804 ж.), Харьков (1805 ж.), Санкт-Петербург (1819 ж.), Киев (1834 ж.), университеттері жатады. Орталық Азияда 1920 жылы Түркістан мемлекеттік университеті (кейін Орта Азия университеті), ҚазМУ (1934 ж., қазіргі ҚазҰУ), Қарағанды мемлекеттік университеті (1972 ж.) ашылды. Қазір Қазақстанда 7 ұлттық, 35 мемлекеттік және көптеген жекеменшік университеттер бар.

КСРО Министрлер Кеңесінің Қаулысымен 3 қазан 1957 жылы Ақмола қаласында құрамында агрономия, ауылшаруашылығын механикаландыру және жерге орналастыру факультеттері бар ауылшаруашылығы институты ұйымдастырылды. Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысымен 1996 жылы 7 мамырда Ақмола ауылшаруашылығы институты Ақмола аграрлық университеті болып қайта ұйымдастырылып, қоғам және мемлекет қайраткері Сәкен Сейфуллин есімі берілді.

Қазіргі кезде Сәкен Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті – Қазақстан астанасының бірінші жоғары оқу орны, Қазақстандағы ең ірі білім және ғылым орталықтарының бірі.

55 жыл ішінде білім ордамыз Қазақстанның алыс және жақын шет елдердің аграрлық секторларында, халық шаруашылығының түрлі салаларында жемісті еңбек етіп жатқан 55 мыңнан астам маман дайындады. Бүгінгі күнде университет түлектері Қазақстан Республикасының және еліміздің елордасы – Астана қаласының құрылысына тікелей атсалысып отыр. Олардың ішінде ерен еңбектері үшін үкіметтік марапаттауларға ие болған Министрлер, Президент аппараты мен Премьер-Министрдің кеңсе қызметкерлері, Парламент депутаттары, облыс, аудан және қала әкімдері, ірі кәсіпорын жетекшілері, елшілер, көрнекті ғалымдар, үлкен бизнестегі адамдар бар.

   Қазіргі кезде университеттің 43 кафедрасында 600-ден аса оқытушы, соның ішінде 280-нен аса ғылым кандидаты, 68 ғылым докторы оқу-ғылым және тәрбие сапасын үнемі арттыру жолында еңбек етеді.

   3-тапсырма. Төменде берілген сөз тіркестерін қазақ тіліне аударып, сөйлем құрастырыңыздар:

Международный университет, национальный университет, бесплатное обучение, Министерство Образования и Науки РК, Центр тестирования, рубежный контроль, летняя сессия, зимняя сессия, национальная библиотека, общественная деятельность, лучший преподаватель, частный ВУЗ, программа «Болашак», бакалавриат, магистратура, ученая степень, ученое звание, должность, успеваемость студента.

   4-тапсырма. Меншік мәнді сөйлемдерді көрсетіңіздер:

   Ұлттық, мемлекеттік – мұның бәрі оқу орындарының мәртебесі. Бұдан басқа халықаралық деген мәртебе бар. Ұлттық мәртебе – бұл мемлекеттікке қарағанда жоғары. Мемлекеттік гранттарды бөлу кезінде ұлттық университеттерге жеке байқау жүреді. Қазақстанда 9 ұлттық университет бар. Олардың екеуі Астана қаласында орналасқан. Олар: Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Қазақ ұлттық өнер университеті. Ал қалғандары Алматы қаласында орналасқан. Олар: әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті, Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті, Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясы, Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы, Қазақ ұлттық аграрлық университеті, С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медициналық университеті.

Еліміздегі халықаралық университеттер: Қожа Ахмет Яссауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті; Абылай хан атындағы Қазақ Халықаралық қатынастар және Әлем тілдері университеті; Назарбаев университеті.

ЖАЗЫЛЫМ

   5-тапсырма. Берілген сөз тіркестерімен сөйлем құрастырыңыздар. Тұйық етістіктің тәуелденуі мен септелуіне мән беріңіздер:

Білім алу, кәсіби бағдар беру, мамандық таңдау, ақпарат алу, кемшіліктерін білмеу, жеке қасиетін анықтай алмау, гранттар бөлу, байқау жүргізу.

   6-тапсырма. Артық болмас білгеніңіз:

Испанияның ең үздік жоғары оқу орындарының бірі – Мадрид университеті. Ол 1508 жылы құрылған ең көне және әлемдегі ірі университет болып табылады. Университет құрамында 19 факультет бар. Бұдан басқа университет құрамына жоғары ақпараттық технология мектебі, колледж, институт пен кәсіптік мамандық бойынша мектеп енеді. Университетте 130000 студент білім алады. Оның 3500-і шетелдік студенттер.

Барселона университеті – Каталонидағы ең алғашқы университеттердің бірі. Ол 1450 жылы құрылған. Онда теология, медицина, азаматтық құқық, және өнер салалары бойынша білім алады. Университетте 74000 мың студент бар. Жыл сайын университетті бакалавр бойынша 10 000 студент аяқтайды. Университетте сабақ каталон тілінде жүреді. Өзге мемлекеттерден келіп білім алғысы келетіндер үшін тегін тілдік курстар ұйымдастырылады.

Массачусетс – әлемдегіең беделді және өте белгілі техникалық институт.Жасанды ақыл, роботехника салаларында көптеген табыстары бар. Институт қабырғасы 1861 жылы қаланған. Жастардың көбі осы оқу орнын таңдайды, себебі студенттерге бірінші курстан бастап ғылыми мүмкіндіктер беріледі. MIT – әлемдегі ең қымбат институттардың бірі болып есептеледі. Институтта студенттер 44 бакалавр бағдарламасы бойынша білім алады.