ндіріс факторлары нарығының түсінігі. График

Өндіріс факторларының нарығындағы сұраныс және ұсыныс. Тауарлар мен қызметке деген сұраныстың туындысы ретіндегі ресурсқа деген сұраныс. Өндіріс факторларына сұраныс тауарлар сұранысынан туындайды, себебі белгілі бір игілікке сұраныс жоғарыласа, онда оның өндірісінде қолданылатын факторларға да сұраныс жоғарылайды. Сондықтанөндірісфакторларыныңбағасыменоларғасұранысосыфакторлардыңнарығыментауарларнарығыныңқұрылымынабайланыстыболады.

Табыстардыңқұрылуыныңэкономикалықмеханизмінұғынуүшіннарықтықэкономикадаөндірісфакторларықалайбағаланады, соныбілуқажет. Өндірісфакторлары – еңбек, капитал, жер, алөндірісфакторларыныңтабыснысаны – еңбекақы, пайдаменпайыз, жеррентасы

Еңбекнарығы – бұлжұмыскүшінтауарретіндесату - сатыпалутуралыэкономикалыққатынастардыңжүйесі. Нарықтардыңбасқадатүрлерінесәйкесеңбекнарығындажұмыскүшінедегенұсыныспенсұраныстуады.

Еңбекнарығынатәнқасиеттер:

- жұмысорындарынұсынатынкәсіпорындардыңсаныныңмолболуы (жұмыскүшінесұраныс);

- әртүрлімамандықтағыеңбеккерлердіңсаныныңмолболуы (жұмыскүшініңұсынысы);

- еңбекнарығындабірде - біркәсіпорынжәнебірде - біреңбекккердіңкүшықпалыныңжүрмеуі;

- жұмыскүшініңеңбекақыныңмөлшеріменбағалануы.

Капитал - көпмағыналыұғым: олматериалдықигіліктердіңқоры, олсоныменқатарматериалдықемесэлементтердідеқамтиды, атапайтқандаадамныңқабілеті, білімі. Капиталдыңекінегізгіформасынайтуғаболады: өндіргішкапитал-өндірісқұрал - жабдықтары, ақшалайкапитал – ақшакапиталтиімдіпайдалануарқылыолиесінетабысәкеледі, Капиталдыңөсімі – пайызыдепаталады.

Нарықтағысатушыларменсатыпалушылардыңарақатынастарыныңобъектісінебайланысты, капиталнарығыдегентүсініккеанықтаманыңекітүрліболуымүмкін.

Капиталнарығындағысұраныс – бұлөздерініңинвестициялықжобаларынжүзегеасыруғамүмкіндікберетінфирмалардыңфизикалықкапиталғасұранысы. Ақшалайсалымтүріндекапиталыбарүйшаруашылықтарыбизнескематериалдарынасұраныстүріндеқолнадуғаөзкапиталынбереді. Бұлүшіноларсалынғанқаражаттарғапроценттүріндетабысалады.

Рентаменшіккекелетінтабыстыңбіртүрі, капиталдыжергепайдалануқұқыүшінменшікиесінетүсетінтөлем. Оныңкөлеміарендакелісіміндебелгіленеді. Жеррентасы – жеручаскесінуақытшақолданғанғатөленетінтөлем. Жеррентасыныңекітүрібар: дифференциалдыжәнеабсолютті.

Абсолюттікрента – бұлжериелерініңиемденетінтабыстарыныңбіртүрі. Оныңабсолюттікдепаталатынсебебі – олқұнарлылығыменбасқадажағдайларғабайланыссызжалғаберілгенбарлықжерлерденалынады.

 

 

W

S_L

   w' MRP_L=D_L

 

 

L'               L

 

 

Еңбек нарығындағы фирманың тепе-теңдігі

 

MR (PL2) 

 

A

B                

 

 

          C      D                      L

 

Ұзақ мерзімді кезендегі еңбекке деген сұраныстың қисық сызығы