Ауадағы су буының температурасымен байланыстылығы

Ауадағы су буының мөлшері буланатын беттің жағдайына және температураға байланысты. Ауадағы су буы мұхит үстінде мол, ал құрлық үстінеде аз болады. Сонымен бірге неғұрлым температура жоғарылаған сайын ауадағы су буының мөлшері арта береді.

1м³ ауада түрлі температура болатын су буының мөлшері.

Температура (С°)                                 Су буы (грамм)

-30	0,5
-20	1
-10	2
0	5
+10	9
+20	17
+30	30

Кестеде көрініп тұрғанындай, ауа белгілі бір температураға сәйкес су буын ұстап тұра алады. Егер ауаға сол температурада ұстап тұра алатын су буы жинақталса, оны с у б у ы м е н қ а н ы қ қ а н а у а дейді. 

   Мысалы,+30ºС температурада ауа су буымен қанығуы үшін оның 1м³ – 30 г су буы жинақталуы керек, су буының мөлшері 25 г-ға ғана жетсе, ол қанықпаған ауа болады.Температурасы жоғарлаған жағдайда қаныққан ауа қанықпаған ауаға айналады. Мысалы, 0º С температурада 1м³ ауа қанығу үшін 5 г су буы керек. Егер ауаның температурасы +10ºC –қа көтерілсе, онда ауаның қанығуына 5г су буы жеткіліксіз болып шығады.

Абсолют және салыстырма ылғалдық. Ауадағы су буының мөлшері абсолют және салыстырма ылғалдықпен анықталады.

  А б с о л ю т ы л ғ а л д ы қ – 1 м ³ ауадағы су буының нақты мөлшері, ол граммен есептелінеді (г/м

3).С а л ы с т ы р м а ы л ғ а л д ы қ – 1 м ³ ауадағы су буының нақты мөлшерінің сол температудағы ауаны қанықтыратын су буы мөлшеріне қатынасы; пайызбен (%) есептелінеді.

 

5.Ауа температурасындағы ылғалдылық

1.Ауаның температурасы 0 ºС, салыстырмалы ылғалдықы 30 %, абсолюттік ылғалдылықты табу.    Шешуі: 0 °С температурада 5 г/м³ суы бар. 

5 г/м³ - 100 %                     х

х - 30 %                  Жауабы: абсолюттік ылғалдылық – 1,5 г/м³

2. Ауаның температурасы - 20 °С, салыстырмалы ылғалдылық 40%, абсолюттік ылғалдылықты табу. 

Шешуі: -20 °С температурада 1 г суы бар.

1г/м³ – 100%                       х

х – 40 %                       Жауабы: Абсолюттік ылғалдылық – 0,4 г/м³

3. Ауаның температурасы + 20°С, абсолюттік ылғалдылық 15 г/м³, салыстырмалы ылғалдылықты табу. 

 Шешуі: +20 °С температурада 17 г/м³ суы бар.

17 г/м³ - 100%                 х ,2%

15 г/м³ – х                           Жауабы: Салыстырмалы ылғалдылық – 82,2%

4. +10°С температурада 1 м³ - тағы су буының мөлшері 5г тең. Салыстырмалы ылғалдылықты табу. Шешуі: +10°С температурада 9 г/м³ су бар.

9г/м³ - 100 %           х

5г/м³ - х                   Жауабы: Салыстырмалы ылғалдылық – 56 %

 

Ауа массасы мен салмағын есептеу

Ауа массасы мен салмағын есептей білу үшін 1 см² - 1 кг 33 г қысым түсетінін білу керек.

1. Мысалы: сынып бөлмесінің ұзындығы - 7м, ені – 5 м, биіктігі – 3 м болғанда, сынып бөлмесіндегі ауаның массасы мен салмағы нешеге тең болады? 

 Есептеу жолы:

7м ∙ 5м ∙ 3м = 105 м³ (ауа көлемі)

105 м³ ∙1кг33г = 139кг65 г (ауа массасы)

2.Көлемі 200 м³ сынып бөлмесінің ауасында +20°С температурада қанша литр су болады? Шешуі: +20 °С температурада әрбір куб метр ауада – 17г су бар. 1л -1000 грамм тең.

х = 200 м³ ∙ 17= 3400г

3400г:1000 =3,4 л 

 

7.Жер қыртысында болатын өзгерістер Жер қыртысының температурасы 100 метрге тереңдеген сайын +3ºС көтеріледі