Күзсуреті

Өмірлік үдерістің айнадан көрінгендей көрінісі бізден осы ережелерді ұстануын сұрайды: "өз өзіңді алдама және шынай өмірді қабылда".

Quot;Тау өзені"сүреті

Мөлдір судың тереңдігі және таудың таза ауасы адамның ішкі дүниесінің үйлесімділігіне кеңістік туғызады.

Quot;Раушан және янтарь" суреті

Гармония с прошлым, сегодняшним и будущим дарит энергию жизни и здоровья. Өткенмен үйлесімділік, бүгіндегілерге және болашақтағыларға өмір күш-қуатын және денсаулық сыйлайды.

Quot;Морской берег" сүреті

Сүретте – Балтық жағалауы, ыстық құм мен суық теңіз суы. Сүреттегі түстердің ауысуы ағзадағы оптимальді ритмикалық үдерісті көрсетеді. Сүрет әр адамның денсаулық тұрақтылығын сақтауға көмектеседі.

Жағдай	Күйзелісті басқару әдістерді
• күткен нәтижені алып келмеген,маңызды оқиғамен байланысты, ұзақ күту. Мысалы, Емтиханды күту және жоо түскен кездегі төңкеріліс т.б.	Өзіндік регуляция, релаксация (аутогендік жаттығу)
• Жала жабу, жалған, рухани қолайсыздық, ұрысулар. • Көңілі қалу, көбінесе жақынадамдардан	Психотерапия
• созылмалы дискуссиялар, дауға апаратын, сонымен қатар сіздің пайдаңызға шешілмейтін.	Ауторегуляция демалу
• барлық істердің қабаттасуы мен оларды орындауға уақыт жетпеу	Концетрация

З-өзіне Практикум

КҮЙЗЕЛТКІШТЕР – КҮЙЗЕЛТКІШ ФАКТОРЛАРЫ

В 1967 жылы екі зерттеушілер, Томас Холмс и Ричард Рейх өмірлік күйзелткіштердің шкаласын әзірледі. Бұл шкаланың аты «The social readjustment rating scale». Қызықты екен, адамға үйленудегі күйзелістік әсерлерлер, жұмыстан шыққандағы күйзелістік әсерден асаауырлау.

Оқиға	Шкала	Оқиға	Шкала
• Жолдасының қайтыс болуы		• айырылысу
• Мүлікті бөлу		• Түрмеге қамауға алу
• Жақын отбасы мүшесінің өлімі		• Жарақат немесе ауру
• Неке қию		• Жұмыстан шығу
• Жұбайымен татуласу		• Зейнетақы немесе қалдыру
• Отбасы мүшесінің денсаулығының нашарлауы		• екі қабаттылық
• Жыныстық қарым-қатынаспен қиыншылықтар		• жаңа отбасы мүшесінің пайда болуы
• қызмет етуде қайта орналастыру		• қаржылық жағдайдың өзгеруі
• достың өлуі	37	• жұмыс ауыстыру
• жұмыста лауазымды ауыстыру		• 10 ООО $ артық қарыз
• мүлкін кепілдікке беру		• жұмыста жауапкершілікті арттыру
• ұлы немесе қызы үйден кетіп қалды		• заңмен байласты сәтсіздік
• Маңызды жеке жетістіктер		• мектепті бітіру
•	Жолдасы жұмыс істей бастады немесе жұмыстан шықты		•	Өмірлік жағдайлардың өзгеруі
•	Басшылықпен келіспеушілік		•	Көшу
•	Мектеп ауыстыру		•	Жеке әдеттерді ауыстыру
•	Қызығушылықтарды ауыстыру		•	Дінді ауыстыру
•	Әлеуметтік белсенділік саласында өзгерістер		•	10 000 $ төмен қарыз
•	Түстің өзгеру ұзақтығы		•	Тамақтанудағы әдеттің өзгеруі
•	Үйдегі достар санын өзгерту		•	каникулы
•	Жаңа жыл		•	Түкке тұрмайтын заң бұзушылық

Егер сізде жылына 300 упайдан жоғары болса, онше сіз келесі жылы 80% қатты ауырып қалуыңызға немесе депрессияға ұшырауыңыз мүмкін. 200-300 ұпай тәуекелге ұшырауға 50%-ға төмендетеді, ал егер сіз 200 ден төмен ұпай жинасаңыз ауруға ұшырауға немесе депрессияға ұшырауға тәуекел төмен болады.

Глоссарий:

Абстрактілі-логикалық ойлау - тікелей қабылдау шегінен шыққан мәселелерді өз бетімен табуға және қоюға мүмкіндік беретін ойлау.

Амбиверт - экстра- және интраверттің белгілері бар психологиялық тип.

Ассоциация - Бір көрініс екінші көріністі шақыратындай жеке көріністердің арасындағы байланыс.

Аутоанализ - күйзелістік және күйзелістен кейінгі жағдайларды қалпына келтіру әдістері: жеке күйзелістің аутоанализі.

Анықтау - сөйлеп тұрғанға түсіндіру мақсатында жасалатын қарым-қатынас.

Ашық қақтығыс - с әйкес емес мақсаттардағы сәйкес емес қылықтар.

Асығушылық -өте тез шешімге келу, жағдайдың терең талдауынсыз және қарым-қатынасынсыз, пайымдау мен шешім шығару.

Әлеуметтік бейімделу - сыртқы өзгерген шарттарға бейімделу.

Әлуметтік-тұрмыстық қақтығыс - әлеуметтік тұрғыда пайда болатын сөз келіспеушілік, әлеуметтік өмірдегі қақтығыс.

Белсенді тыңдау - Адамға толығымен өзінің ойын айтуға және сөйлесуге көмектесетін, түсініп тындау

Басқаша ойлау – басқа көзқарас, пайымдау, басқаша ойлау образы; біреумен көзқарастардағы айырмашылық.

Быр қақтығыстың басқаға ауысуы -бір қақтығысқа басқа жаңа қақтығыс қабаттасып, жаңадан басталғандай болатын жағдай.

Дағдарыс - ауыр ауыспалы күйзеліс кезеңі.

Деструктивті қақтығыс (лат.тілінен ауд. destructio – бұзушы,өнімсіз) - қарым-қатынаста күш салуды құрайтын, нәтижесінде бұзушылыққа апаратын қақтығыс.

Дискомфорт – сөзбенжеткізуге болмайтын қолайсыздықты қорқынышты, толқуды сезіну.

Дистресс —психофизиологиялық функциялардың ағымын төмендететін бұзушы үдеріс. Дистресс ұзақ күйзеліске тән.

Жауластық қарым-қатынас -адамдардың ұстамсыз, агрессивті болатын қарсыластық, жауластық бағыттағы қарым-қатынасы.

Зияткерлік – адамның ақыл-ой қабілеті, дұрыс ойлау қабілеті.

Зорлық көрсету -мақсатқа жету ушін күш салып, төбелес, ұрысу, және т.б. ерігінен тыс ықпал ету, қақтығыстың быр түрі болып табылады.

Идеологиялық қақтығыс - көзқарастағы қарама-қайшылық негізінде жатқан қақтығыс.

Интраверт - өз қарымқатынасын шектеуге, тұйық болуға, қоршаған ортадан бөліктенуге тырысатын адам.

Инцидент - тараптардың алғашқы қақтығысы, күшті тексеру, күштің көмегімен мәселені шешуге тырысу.

Конструктивті қақтығыс -жеке тұлғаның дамуына, әсерлі қарым-қатынас орнатуға немесе ұйымдастыруға ықпал ететін қақтығыс.

Күш салу – бос емес, шынайы емес жағдайдағы, созылмалылық.

Қолдау тобы - қақтығыстың басты қатысушыларының біріне жаны ашитын, қолдайтын және пікірін бөлісетін адамдар.

Қысым- өз пікірін таңу, бұйыру, тыйым салу немесе біреуді толық бақылау түрінде қақтығыстағы өзін-өзі ұстау стилінің бірі.

Қақтығыстың басқа қатысушылары -қақтығыс барысымен нәтижесіне ықпал ететін субъектілер.

Қақтығыстың аяқталуы - Тараптар қарым-қатынасында күш салуды төмендету нәтижесінде қақтығыстық әрекеттерді тоқтату.

Қақтығыстың өшуі - қақтығыстың негізгі белгілері: келіспеушілік және күш салу кезінде қарама-қарсы әрекеттердің уақытша тоқталуы

Қақтығысты жеке адамның қабылдауы – әрбір адамда қабаттасатын, және әр адамда ылғида әртүрлі қабылданатын ерекше көру, оқиға суреті.

Қақтығысты күшейту -Нақты күштемей мақсаттарымен жасырын түрдегі қақтығыс жолы бойында аса көрінетін және ашық үдеріс түрі.

Қақтығыс - сәйкес келмейтін мақсаттар, сұраныстар, қызығушылықтар, кұндылықтары және т.б. бар (немесе сәйкескелмейді деп ойлайтын) байланысты екі немесе көп жақтық өзара келіспеушілік.

Қақтығыс туралы ілім – қақтығысты зерттейтін ғылым.

Қақтығысып жүрген тараптардың мативтері -бұл субъктілерді қақтығысқа итермелейтін, ішкі оятушы күштері.

Қақтығыс объектісі - заттан, қарым-қатынас немесе қызығушылықтан туындайтын қақтығысу.

Қақтығысудың негізгі қатысушылары -бір-біріне қарсы әсер жасайтын, тікелей емес активті (жаулайтын немесе қорғайтын), қақтығысу субъектілері.

Қақтығыстағы орны -қақтығыс жақтар бір-біріне қақтығысқа кірер кезде немесе сөйлесу процесінде өтініш жасайды.

Қарым-қатынасты толығымен нормализациялау - адамдардың екі тарабы да конструктивті қарым-қатынасты түсінуі.

Қақтығыс алды жағдайы - Ашық және пайда болатын қақтығысты тоқтататын, жақсылап келісуге келмегенде, түсінетін оппоненттер, бір-бірі әрекет еткен кезде өзінің қауіпсіздігіне, қызығушылығына қауіп төніп тұрғанын көретін, кезеңі.

Қақтығысты алдын алу - Болғай жатқан қақтығыстың себебін болдырмау үшін әрекет жасау, қақтығыстық емес тәсілдерімен қарсылық айтуға рұқсат беру.

Қақтығыстан кейінгі - бөліктей мен оппоненттер қарым-қатынасын қалыпқа келтіру өзіне қосатын, қақтығыстың соңғы даму кезеңі.

Қақтығысты шешу – қақтығысқа әкелген мәселені бірлесіп шешу, қақтығыс дамуының соңғы кезеңі.

Құрдастардың топтасу әрекеті - жасөспірімдік кезеңге тән мінез құлық формаларының бірі, балалар топтасып жүреді.

Қызығушылық-хобби реакциясы -жасөспірімнің қызығушылығы өте қарқынды, қазір ұнайтын іспен, мақсатты түрде айналысу.

Қақтығыс кезеңдері - белгілі-бір қақтығыс даму кезеңі.

Максимализм – шектен тыс көзқарас.

Манипуляция жасау - өзіне пайда келтіру мақсатында әрекет жасау сияқты адамдарға ықпал ету тәсілі.

Меланхолик – (лат.тілінен ауд. melain chole – қара өт) депрессияға шалдыққыш, көңілсіздікке, жылағыш және көңілшекке бейім адам.

Мінезді Акцентуациялау -Адамның барлық мінезін анықтай бастайтын мінездің кейбір қырларының ұшталуы.

Объективті күрделі мәселені түсіну -бір нәрсе дұрыс еместігін және қарама-қайшылыққа рұқсат беруге белгілі бір әрекет керек екенін түсіну.

Ойлау мен қылықтардың регрессиясы -нашарлау, даму деңгейінің төмендеуі, нәтижесінде адам кырсық бала сияқты өкпелеген қылықтарды және ойлай бастайды.

Өзгерту -бір ойды басқаша айту.

Өз-өзін бағалау - жеке жетістіктері мен кемшіліктеріне, өзін-өзі бағалауы.

Өзін-өзі реттеу - (лат.тілінен ауд. regulare – қалпына келтіру, реттеу) - көңіл-күйінің білінуімен, өзінің жағдайымен басқара алуымен, өз-өзінің қылықтарын жоғары қадағалау.

Өзіндік сана-сезім -өзіме қалай болса, қоршаған ортаға да солай деген қарым-қатынас негізінде адамның өзін-өзі сезінуі.

Психика - (грек тілінен ауд. psychikos - жанды) - түйсіну,қабылдау, елестету, ойлау, сезім, ерік және т.б. түрінде шынайы өмірді бейнелеу сияқты адамның қабілеті.

Рефлексиялық емес түріндегі тыңдау -сұхбаттасқа айтуына мүмкіндік бере отырып, (рефлексия)талдауынсыз тыңдау.

Релаксация –Бұл қисынды немесе қисынсыз тыныштық күйі, жекелей немесе толықтай бұлшық еттің босаңсуымен байланысты болатын.

Соғыс - Тайпалар, халықтар, мемлекеттер арасындағы қаруланған күрес, әскери әрекеттер

Сезімдердің көрінуі -біз оның сезімдерін түсінгеніміз туралы, әңгімелесушіге көрсетуге тырысу.

Суицид алды - адамда қақтығыстың абсолютті шешілмейтіндігі туралы ойдың пайда болуы, шыдамсыз жағдайларда шыдамаушылық және өмір сүруді қаламау, тұлға ішілік қақтығыс кезеңі.

Суицидтен кейінгі кризис - барлық жағдайды сезіну, суицидке итермелеген, суидидтік қылықтың аяқталуынан жалғасуынан бастап өзін-өзі өлтіруі туралы ойдың толығымен жойылуы аралығында.

Сангвиник - (лат.тілінен ауд. sanguis – қан, өмірлік күш) - жеңіл көңіл-күй ауысуы, өмір сүйгіштік, алғырлықпен сипатталатын адамның темпераменті.

Тиянақтылық -табандылық, ешбір қарсылыққа жол бермейтін.

Тиімсіз қарым-қатынас (деструктивті, бұзушы немесе табыссыз) –бұл адамдардың табысты шешімге немесе бірігіп жұмыс істеуге келмейтін, қарым-қатынас түрі.

түйіндеме – қорытынды жасау.

Тұрмыстық қақтығыс - отбасыда келіспеушілік қарым-қатынас болатын қақтығыс.

Тұйық қақтығыс - мақсаттардың келіспеушілігі келіскен мінез-құлықта.

Үстірт қақтығыс -мақсаттардың келісуіндегі сәйкес келмейтін мінез-құлық.

Ұйымдастырушы - қақтығысуды ұйымдастыратын немесе оны дамытатын, түр тұлғасы немесе топ.

Шағылыстырушы - біреуді қақтығысқа итермелейтін түр тұлғасы немесе уйым.

Эмансипация реакциясы - өз бетімен жасауға талпыну, тәуелсіздік.

Эустресс -өзінің айналасында белгілі бір мәселенің бар екендігін сезетін, және соны шеше алатындай жағдайда болуы; жағымды стресс, керісінше стресс, адамның жағдайы.