ЖАСӨСПІРІМНІҢ ӨЗ ӘКЕСІН БАҒАЛАУ ГРАФИКАСЫ

 

Сынақтан өтуші Өшпенділік және Тиянақсыздық шкалалары бойынша жоғары нәтиже көрсетті (14-сурет). Ата-анасының баласына деген немқұрайдылығы, оған қатысты келеңсіз ойлар білдіруі, баланың кез келген салада жетістікке қол жеткізетініне сенбеуі баланың ата-анадан алшақтауына, сондай-ақ әлеуметтік және психологиялық бейімделуіне кедергі келтіруге алып келуі мүмкін.

 

 

5

 

 

 

 

 

 

POZ DIR HOS AUT NED

 

Сурет

И.Д. Егорычеваның Жасөспірімнің жеке тұлғалық үстемдік етуші бағыт-бағдарын анықтау әдістемесі. Орта және жоғары сынып оқушыларын диагностикалау

И.Д. Егорычеваның Жеке тұлғаның үстемдік етуші бағыт-бағдарын анықтау әдістемесі жасөспірімнің өзіне және қоғамға қатысты (оң немесе теріс) көзқарасын диагностикалау үшін пайдаланылады. Өзін тұлға ретінде және басқаларды да (қоғамды) біртұтас ретінде қабылдай алатын, өткенге қатысты төзімді бола білетін, өзінің де және басқаның да қарым-қатынас субъектісі ретіндегі маңыздылығын түсінетін, өзінің әлеуметтік мәртебесі мен сыртқы келбетіне қанағат ететін, қойған мақсаттарының орындалатындығына сеніммен қарайтын жасөспірімнің бойынан ғана оң көзқарас байқалады. Дәл осы орта және жоғары сынып оқушыларында уәждемелер мен мүдделердің сапалы жаңа құрылымы қалыптасады, бұл құрылым ондағы мінез-құлықтың басым уәждемелерінің орнықты үстемдігімен сипатталады. И.Д. Егорычева жеке тұлғаның бағыт-бағдарын үстем қарым-қатынастардың – үстем әлеуметтік ұстанымдардың – жетекші қызметтің мағына құраушы үстем уәждемелерінің - оның жекебасы мәнінің – жеке тұлғаның өмірлік ұстанымының – жеке құндылықтарының себеп-салдарлық байланысы ретінде қарастырады. И.Д. Егорычева жеке тұлғаның гуманистік (ізгілік), эгоцентристік, әлеуметтік центристік және негативистикалық сияқты 4 бағыт-бағдарын, сондай-ақ 8 акцентуацияны атап көрсетеді. «И.Д. Егорычеваның Жасөспірімнің жеке тұлғалық үстемдік етуші бағыт-бағдарын анықтау әдістемесі» (Орта және жоғары сынып оқушыларын диагностикалау): Нұсқаулық. Қымбатты досым, сенің назарыңа бірқатар тұжырымдарды ұсынып отырмыз, соларға өзіңнің көзқарасыңды білдіре отырып, өзіңнің құрдастарыңмен, ересектермен және өзіңмен арадағы қарым-қатынастарыңның ерекшеліктерін көре аласың. Ал егер қиындықтар кездесетін болса, онда сен олардың кейбір себептерін анықтай аласың. Бұл саған айналаңдағы адамдармен қарым-қатынасыңды жақсарту жолында алғаш рет қадам басуыңа көмектесетін болады. Төмендегі сөз тіркестерін пайдалана отырып тұжырымдарға қатысты өз көзқарасыңды жеткізуге болады:

– Иә, дәл осылай.

– Бәлкім, осылай шығар.

– Жауап беруге қиналып тұрмын.

– Сірә, мұндай емес шығар.

– Жоқ, былай емес.

Көптеген тұжырымдар екі бөліктен тұрады. Сен тұжырымға қатысты жалпы өз ойыңды білдіруге тиіссің, тиісінше, егер оның екі бөлігімен де келісетін болсаң ғана, онымен келісуіңе болады. Жауап беретін кезде ұзақ ойлаудың қажеті жоқ: әдетте, адамның ойына келген алғашқы пікірі оның ішкі жан дүниесін, оның көзқарасын анағұрлым анық көрсетеді. Сен неғұрлым адал жауап беретін болсаң, соғұрлым өзің жайлы дәл әрі толық ақпарат ала аласың. Сәттілік тілейміз!