Орғаныс, қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздік, соттар мен прокуратураға арналған бюджет шығыстарын қалыптастыру

«Қорғаныс» функционалдық тобы бойынша шығындар құрамы мен құрылымы. Тотенше жағдайларға байланысты ұйымдастыру жұмыстары бойынша жәнс әскери қажеттіліктері үшін бюджет шығыстарын қалыптастыру, осы мақсатқа бюджеттен бөлінген қаржыны жоспарлау жэне жұмсалуын бақылау

Қазақстан Республикасының қорғанысы мемлекеттің маңызды бір функциясы болып табылады және ол қорғаныстық бағыты бар әскери доктринаға сәйкес құрылады. Қорғаныс маңында елдің егеменді тәуелсіздігін, аумақтық түтастығын және шекараны қорғауға дайындықты қамтамасыз етуге бағьғтталған саясаты болып, әскери, экономикалы жоне әлеуметті-құқықты мемлекеттік шаралар жүйесі есептеледі.

Мемлекеттін қорғаныстық функцияларын қамтамасыз етуге арналған бюджет шығыстыры «Қорғаныс» атты функционалдық тоиқа жиналады. Бұл топқа «Әскери мұқгаж» және «Төтенше жағдайлар жөніндегі жүмыстарды үйымдастыру» атты екі кіші функциялар кіреді. Осы шығыстар бойы бюджеттік бағдарламалардың әкімшіліктері болып ҚР Қорғаныс министрлігі, Төтенше жагдайлар жөніндегі агенттік және Республикалык гвардия табылады.

Қорғанысқа арналған шығыстарды қалыптастыру әскери кауіпсіздікті қамтамасыз етуге қажетті кұжаттардың жалпы көлемін анықтаудан басталады. Республиканың Қарулы күштерін кепілдемелік багдарламалы-мақсатты қаржыландыру елдің жалпы ішкі өнімінін бір пайызынан кем болмайды және секвестрлеуге жатпайды.

Қарулы Күштерді ұстауға арналған шығыстар кұрамында кұралдар келесілерде қарастырылған:

• әскери қызметкерлерге ақшалай сыйлыкақы төлеуге;

• штаттағы қызметкерлер мен жұмысшыларға едбекақы төлеуге;

• азық-түлікпен қамтамасыз етуге немесе оның орнына ақшалай өтемақы толеуге;

• дүние-мұлікті төлеуге;

• ариайы жағармайды сақтау мен төлеуге;

• әскери қарулар, техника және мүлікті дайындау мен жөндеуге;

• тасмалды және басқа да шығындарды өтеуге.

Төтенше жағдайлар жөніндегі жұмыстарды үйымдастыруға арналған шығындар маңында сол жағдайларды алдын ала сақ-тандыру мен жою жөніндегі іс-әрекеті қамтамасыз ету, мемлекеттік материалдық резерв жүйесін басқару, тотенше жағдайлардан қорғау объектілерін құру мен жөндеу, өрт қауіпсіздігі бойынша шаралар жүргізу, сонымен қоса осы саланың мамандарын дайындау түсіиіледі.

Бюджет кодексінде тотенше жағдайлар жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыруға арналған республикалық бюджет шығыстарының келесі бағыттары анықталған:

• табиғатты және техногенды сипаттағы төтенше жағдайлар аумағындағы іс-әрекеті үйымдастыру;

• басты немесе аймақаралық төтенше жағдайларды алдын ала сақтандыру мен жою;

• кәсіби кұтқарушы ұйымдар мен қызметтердің іс-әрекетін ұйымдастыру және камтамасыз сту;

• мемлекеттік өрте қарсы қызметтердін іс-әрекетін қамтамасыз ету;

• азаматтык қорғаныс жүйені үйындастыру.

Жергілікті бюджеттердің шығыстар бөлімінде де осы бағыт-тарға сәйкес жүмсалатын қаражаттар қарастырылған. Бюджет күралдары аркылы қаражаттандыру тетенше жағдайларды алдын ала сактандыру мен жою аумағындағы уәкілетті органның іс-әрекетін қамтамасыз ету бойынша жүргізіледі.

Қорғаныс және төтенше жағдайлар женіндегі жұмыстарды йымдастыруға арналған бюджет құралдарын пайдалануды және есептемелердің дәлелдігі мен бекітілген нормаларға сәйкестігін бақылауды сыртқы және ішкі мемлекеттік бақылаушы органдар іске асырады.

«Қоғамдық тэртіп және қауіпсіздік» атты функционалдық топ бойынша бюджет шыгыстарын қалынтастыру. Мемлекеттің кукық қорғау, құқық және сот іс-әрекетін қамтамасыз ету жөніндегі бюджет шығыстарын қаржыландыру

Мемлекеттің күкык қорғау, кұқық және сот іс-әрекеті маңында еріксіз кендіру шараларын қолдану құқыберілген және мемлекет пен коғамның меншігі мен мүдделерін, азаматтардың өмірін, мен-шігін, құқықтары мен азаттығын қорғауға талап стілген мемлекеттік билік органдар жүйесікарастырылады.

Бюджет кодексінде осы аумақ бойынша республикалық бюджет шығыстарының келесі бағыттары карастырылған:

• республика аумағында коғамдық тәртіп қорғау мен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;

• паспорттык және визалык жүмысты іске асыру;

• көлік құралдары мен оларды жүргізу құқықтарын іске асыру;

• мемлекеттік объектілерді қорғау, қылмыскерлерді ұстау, қамауға алынғандар мен сотталғандарды конвойлау;

• оперативті-іздестіру және тергеушілік іс-әрекет;

• экономикалық және қаржылық салалардағы құқық қорғау іс-әрекеті;

• әділет саласындағы іс-әрекет;

• мемлекет пен азаматтардың мүдделерін кұқыктық қорғау;

• заңдылық пен кұқык тәртібін қамтамасыз ету;

• мемлекеттік құқық статистикасы мен арнайы есептер;

• сот сараптамасының іс-әрекеті;

• сот жүйесінің қызметі;

• басқа да бағыттар.

Жергілікті бюджеттердің шығыстар бөлімінде тиісті аумақтар бойынша қоғамдық тәртіп пен қоғамдык қауіпсіздікті қамтамасыз ету мен басқа да бағыттарға шығыстар қарастырылған.

Мемлекеттіц кұқық қорғау, күкық және сот іс-әрекетін қамтамасыз ету жөніндегі бюджет шығыстары бюджеттік жіктеуге сәйкес функционалдық топ, оның ішінде ішкі функциялар арқылы қаржыландырылады. Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі құқық қорғау іс-әрекеті қамтамасыз етуге арналған шығыстарды көрсететін бюджеттік бағдарламаның әкімшісі болады. Құқықтық іс-әрекеті қамтамасыз етуге арналған бюджет шығыстарын қаржыландыруды іске асыратын бюджеттік бағдарламаның әкімшісі болып ҚР Әділет министрлігі, ал сот іс-әрекеті болын ҚР Жоғарғы соты табылады.

Мемлекеттік карулы құрылымдар мен сот жүйесін реформалау жоне әскери реформаның негізгі бағыттары

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерін реформалау және әскери-экономикалық қамтамасыз етудің негізгі бағыттары елдің Әскери доктринасында анықталған және де ол қорғанысқа қажетті шығыстарды жоспарлаудың негізі болып табылады. Бұл доктринада әскери техника мен қарулардың санын ощайландыру негізінде Қарулы Күштердің материалдытехникалық базасын жақсарту және келешекте оны кәсіби әскерге ауыстыру карастырылған. Ал мүндай әскердің негізінде оны келісімдік жүйе аркылы қалыптастыру мен толықтырма жатыр. Әскерді келісімдік жүйе арқылы толықтыруға ауысу қосымша бюджет құралдарын қажет етеді.

Елдің құқық қорғау жүйесінің әрі қарай дамуы мемлекет, қоғам және азаматгың қажетті мүдделерін қорғауын қамтамасыз етуге бағытталған. Сондай-ақ, сот жүйесінің де әрі қарай реформалау бойынша шараларды іске асыру жүргізіліп жатыр. Барлық құқық корғау күрылымдарды реформалау бағыттарының бірі болып экономика саласындағы жемкорлықпен күресу және елдін экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету табылады.

Тұжырымдама

Мемлекеттік шығыстар мақсатты белгілеулер бойынша қатаң іске асыруға тиіс, яғни бюджетте қарастырылған бағьптар бойынша. Құралдардың қайтып оралмас принципі негізінде әлеуметгік саланы қаржыландыруда пайдаланады. Ал, егерде экономиканың дамуын қаржыландыру күралдары жөнінде айтсақ, онда нәтижелік инвести-циялау орын алады, яғни бүл арада бөлінген бюджетгік құралдарды қайтару принцшіі әрекетте болады. Үнем режимін сактау принци-пі - ол өз алды бюджет шығыстарын төмендетудің формалары мен әдістерінің жүйесі. Бүл жүйе бюджет ресурстарын нәтижелі және тиімді пайдалануды іске асыруға мүмкіншілік береді.

Тақырып бойынша теориялық білімді бақылау және өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:

1. Бюджет шығыстарының экономикалық мазмұны неде?

2.Республикалық бюджеттік шығыстары қандай бағыттар бойынша қалыпасады?

3. Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтерге арналған шығыстар құрылымынын

қандай мақсаттары бар?

4. Бюджет кодексінде тотенше жағдайлар жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыруға арналған республикалық бюджет шығыстарының қандай бағыттары анықталған?

Әдебиеттер тізімі:

1. Государственный финансовый контроль в Республике Казахстан.: Сб. норм.- правовых актов. –Астана: Фолиант,2014.- 132 с.

2. Действующие неправительственные и межгосударственные Конвенции и Соглашения об избежании двойного налогообложения: На 1 января 2013 года.- Алматы: Каржы-каражат, 2013.- 96 с.

3. Дунаев В.М. Налоговый терминологический русско-казахский словарь-справочник.- Алматы: Познание, 2013.- 428 с.

4. Дуканич Л.В. Налоги и налогообложение: Учебное пособие.- Ростов-на-Дону: Феникс, 2012.- 416 с.

5. Ержанов С. Налогообложение юридических лиц в Казахстане (примеры, ситуации, бухгалтерские проводки по налоговым платежам): По налоговому законодательству, действующему на 01.07.2014 г.- 163 с.

6. Законы Республики Казахстан: О налогах и других обязательных платежах в бюджет от 24.04.2014 г. № 2235 с изм. и доп. от 23.01.01 г. № 147-II; О государственном контроле при применении тансфертных цен от 05.01.01 г. № 136-II; Краткие комментарии к ЗРК.- Алматы: Lem, 2013.- 207 с.

7. Идрисова Э.К. Налоговое регулиро-вание предпринимательской деятель-ности в сфере малого и среднего биз-неса.- Алматы, 2013.- 136 с.

8. Исмагулова А.У. Налоговое планирование. Учеб. прогр.- Астана: Ун-т «Туран-Астана», 12 с.

9. Исмагулова А.У. Налоговое планирование. Учеб. прогр.- Астана: Ун-т «Туран-Астана», 12 с.