Тапсырма. Ою-өрнек түрлерін ажыратыңыздар. Мәтіннен ою-өрнек атауларын тауып, суреттердің астына жазыңыздар.

______ _____ _______ _____ _____ ________ _____ ______

Тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіздер. Сұхбат құрыңыздар.

 

«Оюшы» деген кім? Ол қандай мағынаны білдіреді?

Сізге қандай оюдың түрлері ұнайды?

Ою-өрнектерден қазақ халқының этнографиялық әдет-ғұрыптары байқала ма?

Тапсырма. «Қазақ халқы қолөнерінің ерекшеліктері» тақырыбына сұхбат құрыңыздар.

 

Үшінші сабақ

Тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіздер.

1. «Зергер» деген кім? Ол қандай мағынаны білдіреді?

2. Зергерлік өнері жайлы не білесіз?

3. Зергерлік өнердің түрлерін білесіз бе?

4. Сіз зергерлік бұйымдарды жақсы көресіз бе? Олардың қайсысын пайдаланасыз?

Тапсырма. Мәтінді оқыңыздар.

Лағыңа таққаның күміс сырға...

Сырға – әйелдердің құлағына тағатын әшекейлі, сәнді зергерлік бұйым.

Сырға тағу. Қазақ құлақтың етегін сырғалық деп те атайды. Ертеректе қыз баланы қырқынан шығара салып, құлағының сырғалығын тары дәнімен қалап, етін өлтіріп, отқа қарылған инемен тесіп, оған жібек жіп өткізіп, тұйықтап байлап қоятын болған. Құлақтың тесігі бітеліп қалмауы үшін кейінірек кішірек күміс сырға тағатын. Ол “жас нәрестеге тіл, көз тимесін” деген тілектен туындаса керек.

Шашбау дегеніміз – өрілген бұйымның ұшын бекіту үшін тағылатын алтын, күміс тиындар, кейде маржан қадалған ысылған бауы бар сәндік бұйым. Сол сияқты күміс не алтын теңгелер, тиындар қадалған шашбауды “шолпы ” деп атайды. Шашбаудың ең қарапайым түрі жай лента немесе ызылған шүберек. Шашбау – шаштың, бұрымның бауы деген сөзден шыққан.

Шашқап дегеніміз – шашты, бұрымды шаң-тозаңнан, күн көзінен қорғайтын арнайы тігілген сәнді бұйым. Шашқапты жас келіншектер мен бойжеткендер киеді. Шашқапқа маржан, меруерт, моншақ тағылады.

Жүзік (сақина) дегеніміз – әртүрлі пішінде әзірленген сәндік үшін саусаққа киетін әшекейлі бұйым. Қазақ, әдетте, ешқандай әшекейі жоқ, алтыннан не күмістен сомдап соғылған сақинаны «балдақ» дейді.

Балдақ сақинаны неке суы құйылған тостағанға салып, үйленетін адамдар алма кезек неке суын ішіп, тауысқан соң ыдыстың түбіндегі сақинаны бір-бірінің оң қолының төртінші саусағына кигізеді. Әйел адамдар саусағына сақина, жүзіктің бірнешеуін тақса, ер адамдар саусағына жалғыз балдақ қана салады.

 

Тапсырма. Мәтінді пайдалана отырып, төменде берілген сұрақтар бойынша сұхбат құрыңыздарр.

· Халқымыз қыз баланың құлағына қай кезде сырға салған?

· Сырға неден жасалады?

· Сырғаның қандай түрлері бар?

· Шашбау деген не?

· Шолпы деген не? Оны кімдер тағады?

· Шашқап деген не? Ол неден жасалады?

· Балдақ сақинаны кімдер тағады?

Тапсырма. Топтық жұмыс. Сұрақтар бойынша пікір алысыңыздар.

· Қазір қыздар қандай әшекей бұйымдарын тағады? Жігіттер ше?

· Сізге жігіттердің құлағына сырға таққаны ұнай ма?

· Бес саусақтың барлығына бірдей жүзік таққан жарасымды ма?

 

Тапсырма. «Маған ұнайтын әшекейлер» тақырыбына эссе жазыңыздар.