Темір беттерге пластмассадан төсем төсеудің технологиясы

Жоғарыда айтылғандай пластмасса төсем ретінде аппараттардың ішкі беттерін қорғау үшін, сондай-ақ ұзақ мерзімді эксплуатациялану процесінде тозуға ұшыраған білік мойнының беттерін қалпына келтіру үшін қолданылады. Соңғы жағдайда бетті қалпына келтіруден басқа, ол жаңа сапаға ие болады – майлау майынсыз жұмысістей алу қабілеті. Бөлшек бетіне төселген пластмассаның жұқа қабаты іс-жүзінде оның механикалық көрсеткіштеріне елеулі әсер етпейді, бірақ пластмасса төселген бөлшек беті, біршама икемді болады. Сол себептен білік пен төлкенің жинасу бетінің ұлғаюы байқалады.

Пластмассадан төсем төсеудің әдісітөсемнің тағайындалуына, өселуші беттің пішіні мен өлшеміне байланысты қабылданады. Пластмассаның төселу технологиясына қатаң әср ететін факторлар – төселуші пластмассаның түрі. Термо жұмсақ пластмассалар, әдетте, балқытылған түрде құю әдісімен және де шашырату жолымен төселеді. Бұл кезде процесстің температуралық тәртібі пластмассаның түріне байланысты болады және де бұл мәіметтер анықтамаларда келтіріледі. Көптеген жағдайларда еңбек өнімдлігін жоғарылату үшін пластмасса табақтарын желімдетуді қолданады. Мұндай әдістерді шіні бойынша қарапайым аппараттардың (ыдыстардың және т.б.) ішкі бетін қорғау үшін қолданылады. Термореактивті пластмассадан қорғаушы қабат төсеу тек қана желімдеу жолымен жүргізіледі.

Пластмассаны білік бетіне төсеу барысында, алдын ала оның бетіне геометриялық пішін беру үшін механикалық тәсілмен өңдейді. Сонымен қатар беттің адырлығы төсем мен негізгі қабаттың жақсы байланысуын қамтамасыз етуі тиіс. Қажетті жасанды адырлық алу үшін кескінің ұшын біліктің айналу өсінен 3-4 мм-ге төмен орналастыру жеткілікті. Пластмассаны төсеу қысым арқылы құю әдісімен жүзеге асырылады. Пластмассаны құяр алдында, бөлшек беті мен пресс-пішінді қажет температураға дейін қыздыруқажет. Пластмассаның пресс-пішін бетіне жабыспауын қамтамасыз ету үшін, оның бетіне жұқа қабатта силикон майын жағады.

Бұл кездегі төселетін пластмассаның қабаты қалпына келтірілуші беттің барлық ұғымдығында бірдей және мүмкіндігінше минимал қалыңдықта болуы тиіс. Қарастырылып отырған әдістің негізгі артықшылықтары: 1) қабатты төсеуден соң оны механикалық өңдеудің қажетсіздігі; 2) Білік мойынын қалпына келтіру кезінде бірнеше рет қолданылу мүмкіндігі; 3) Кинематикалық жұптарда майлау майынсыз жұмысістеу мүмкіндігі; 4) алынған қабаттың жоғарғы тозу тұрақтылығы.

Әдістің қолданылуы 60 +80⁰ С-дан аспайтын температурада, сондай-ақ пластмасса қабатын төсеу процесінің технологиялық параметрлерін сақтауға қойылатын қатаң талаптармен шектеледі. Пластмассаны төсер алдында оны кептіріп алу қажет, ал ьөсеу процесінде көрсетілген температуралық тәртіпті қатаңсақтау қажет. Шамадан тысқызып кету төселген қабаттың мортты қасиетке ие болуына және де онда жарғыншақтың пайда болуына әкеліп соғады. Ақаудың пайда болуының сырттай көрінісі, төсем үшін алғаш шикізаттың түсіне қарағанда біршама күңгірт түске өзгеруі.

Пластмассалық қабатты ортадан тебу тәсілімен құю, тербелмелі подшипникті ортада тебу күші көмегімен құю әдісіне ұқсас келеді.

Пластмассалық қабатты төсеудің газ – жалынды әдісі қажетті температураға дейін бөлшекті қыздырып, сонан соң ұнтақ тәрізді пластмассаны төсеумен жүреді. Тозаңдату, құрамында пластмасса балқымасы бар газ-жалынды ағын толасымен бетке үрлеу көмегімен жүреді.

Қорғау қабатын төсеудің жоғарыда сипатталған әдістерімен қатар, табақшалы материалдардан фторопластан және полипропиленнен жасалған коррозияға қарсы төсемдерде кеңінен қолданылады. Фторопласт – аса тиімді төсем, бірақ металлға төмен дәрежедегі адгезиялық қаситеі бар. Сол себепті төсемнің қорғалушы бетке сенімді бекітілуін қамтамасыз ету үшін қосымша шаралар қолдану қажет. Фторопласттың сенімді бекітілуін қамтамасыз етудің біршама кең таралған әдісі – фторопласт қабаты мен шыны тоқыма қабатынан тқратын қос қабатты төсемді қолдану. Мұнда фторопласт пен шыны тоқымасы арасында, байланыстыру – материалы болып табылатын фторопласт – 4 қабығын орналыстырады. Осылайша алынған үш қабатты материал, орамға оралып 320-380⁰ С қыздырылады, сонан соң эноксид желімінің көмегімен қорғалушы қабатқа бекітіледі.

Сондай-ақ пропиленді, шыны тоқымасы мен эноксид желімінің көмегімен серпімді етіп қорғалушы бетке желімдейді..

Көп жағдайларда серпімді полиэтиленнен жасалған қорғау қабатын қолданады. Полиэтилен 88 маркалы желімніңкөмегімен төселеді. Желім қабатын төсер алдын, төсем төселуші қабат құматқылау әдісімен өңделеді. Полиэтиленнен жсалған дайындамаға да 88 марка желімнің екі-үш қабатты жағылады. Желімнің әрбір қабаты 20-30 минут келтірілуден өтеді, сонан соң дайындама болат бетіне төселіп роликтің көмегімен жазылады. Әрбір табақшалар арасындағы түйісу жерлері пісіру пистолеті көмегімен ыстық ауаны қолдана отырып пісіріледі. Сонымен қатар, фторопласттық қорғаушы қабат электростатикалық өрісте тозаңдату көмегімен төселуі мүмкін. Шыны пластиктерді желімдеу, шыны тоқымасының қалдықтарымен араластырылған ПН-1 маркалы смоласымен жүзеге асырылады. Бұл тәсілде төселуші қабатты бетке дәл келтірудің қажеттігі жоқ, себебі қабықша мен жабыстырылушы фланец арасындағы бос кеңістік смоламен толтырылады. Қатаю мерзімі 1,5 – 2 сағат. Бөлшекке жабыстырылған пластмассалық қабаттың жарақаты, тиісті участкелерді тазартып сонан соң фиониттік жақпа қоспасы мен графиттік жағумен қалпына келтіріледі.