Неркәсіп орындарынағы жөндеу шаруашылығының ұйымдастырылуы

Өнеркәсіптік орындарындағы жөндеу нысандары, бұл ғимараттар, үймереттер, технологиялық жабдықтар мен көлік құралдарының барлық түрлері. Бұл нысандардың пайдалану сенімділігі арттыруда, жөндеу қызметіне үлкен жауапкершілік жүктеледі.

Жөндеу-техникалық қызмет сапасын арттыру, бұл ұдайы жөндеу технологияларын жетілдіру, жөндеу персоналдарының квалификацияларын жоғарлатуды көздейді. Жөндеу жұмыстарының сапасы, көпшілігінде еңбекті механикаландыру қарқындылығына, қызметтерді орталықтандыру мен амандандырылу дәрежесіне байланысты болады. Бұл факторлар техника-экономикалық көрсеткіштердің артуына алып келеді, яғни өнімнің өзіндік құнының төмендеуі мен еңбек өнімділігінің артуына.

Жөндеу шаруашылығының орталықтандырылған жүйесінде кәсіпорынның негізгі қызметтерінің функцияларын дәйекті түрде пысықтап белгілеу қажет.

 

 

Бас механик қызметі технологиялық және механикалық жабдықтарды, сонымен қатар технологиялық үймереттерді, коммуникациялар, металлоконструкциялар мен эстакадаларды пайдалану және жөндеуді басқарады.

Бас энергетик қызметі міндетіне, электржабдықтардың, букмекерлік қондырғыладың, суқұбырлары мен канализациялық тораптардың, байланыс желілерінің қауіпсіз пайдалануы мен олардың жөнделуін қадағалау бойынша іс-шаралар кіреді.

Бас приборшы қызметі – бақылау-өлшеу және реттеу приборларын, белгі беру және блакировкалар құралдарын пайдалану және оларды жөндеуді қадағалау мәселелері кіреді.

Бас архитектордың қызметі өндірістік ғимараттар мен үймереттердің, технологиялық және энергетикалық жабдықтардың жылу изоляцияларының күйін қадағалау және оларды жөндеу болып табылады. Бұл қызмет өндірістік алаң ауданы 100 000 м² асатын ірі кәсіпорындарда жеке қызмет ете алады, ал кері жағдайда бас механик құзырына жатады.

Бас механик кәсіпорынның бүкіл жөндеу шаруашылығын басқарады.

 

Жөндеу-құрылыстық және жөндеу-механиктік цехтар әкімшілік түрде зауыт директорына, ал техникалық – бас механикке бағынады. Бас механик бөлімі зауыт басқармасының құрамына кіреді және де құрамы төмендегідей функционалдық қызметтерді атқарады:

1. Кәсіпорындағы жабдықтардың күйін жүйелі қадағалау;

2. Бүкіл кәсіпорын бойынша жабдықтарды жөндеу доспарын түзу;

3. Жөндеу қызметі бойынша ұйымдастыру – техникалық іс-шараларды әзірлеу;

4. Жөндеу жұмыстарын орындаудағы жаңа жоғарғы өнімді технологиялық процесстерді енгізу;

5. Жөндеу жұмыстарын құнын бағалау;

6. Негізгі жабдықтардың орташа және күрделі жөндеулері жөнінде кварлтадық жинақтық есеп беру.

Бұл бөлім құрамына жоспарлы-сақтық жөндеу бюросы кіреді (ЖСЖ)

Конструкторлық бюро (БМБ КБ) жөндеу сызбаларын әзірлеуменен аспаптарды жобалауменен, сонымен қатар жөндеу жұмыстары механикаландыруменен және жабдықты модернизациялауменен айналысады.

Техникалық қадағалау бөлімі – жабдықтарды тексеру және сынау, олардың дұрыс пайдалануын, жөндеу жұмыстарының сапасын тексеруді, және де аппатың себептерін анықтауды орындайды. Яғни барлық жабдықтардың жұмысқа қабілетті күйде болуын қадағалайды.

Жөндеу-құрылыс цехы өндірістік және тұрмыс ғимараттарын жөндеу, сондай-ақ жаңа үймереттерді салуменен айналысады. Шағын кәсіпорындарда ЖҚЦ ЖМЦ құрамына кіреді.

ЖМЦ зауттың бүкіл жабдықтарының орталықты жөнделуін атқарады, және де жеке жөндеу жұмыстарын орындауға арналған бірнеше мамандандырылған учаскелерді қарастырады.

Әрбір технологиялық цехтарды цех механигі және оған құзырлы жөндеу бригадалары қарастырылады, және де бұл цехтағы технологиялық жабдықтардың жөнделуін қамтамасыз етеді.

Бас механик, приборшы, энергетик, архитектор бөлімдері қосалқы сипаттағы және де жөндеу-техникалық мақсаттағы өндірістік бөлімдер болып табылады да, жиі кәсіпорындарда орталықты басқару үшін техникалық директоры қызметі ұйымдастырылады. Бұл қызметтің басқару құрылымы төмендегідей.

 

 

Бұндай басқару барысында кейбір қызметтерді тәуелділігі өзгереді. Жөндеу өндірістік басқарма құзырынан дедетоскопиялық зертханасы бар техқадағалау, мемкентехқадағалау секторлары, ЖКБ жеке бөлінген. Бұл бөлім құзырында ЖМЦ, ЖҚЦ, ЭЖЦ қалады.

Жөндеу қызметі ұйымдастырылу принципі бойынша орталықтық, бейорталықтық және аралас болуы мүмкін.

Орталықтық техқызмет көрсету және жөндеу жұйесінде бүкіл жабдықты жөндеу ЖМЦ күшіменен атқарылады. Химия зауыттарында жеңіл демонтаждалатын және жеңіл де демонтаждалмайтын жабдықтарды жөндеу ЖМЦ бригадаларыменен немесе мамандандырылған бригадаларменен жүзеге асырылады. Бұл бригадалар жеке технологиялық цехқа бекітіледі немесе барлық цехтарға қызмет көрсетуші сипатта болады. Сондай-ақ мұндай бригадалардан басқа слесарлар, пісірушілер, қазаншылар және такелаганиктерден тұратын кешенді жөндеу бригадалары ұйымдастырылады да олар күрделі технологиялық жабдықтарды жөндеуге мамандандырылады. (пештер, диірмендер, т.б.)

Жартылай орталықтандырылу жағдайында технологиялық цехтық жөндеу бригадалар техқызмет көрсетуменен айналысады да, ал барлық жөндеулер ЖМЦ күшіменен орындалады.

Бейорталықтың ТҚК және Ж жүйесінде жөндеудің барлық түрлері технологиялық цехтардың учаскелерінде орындалады.

Аралас ТҚК және Ж жүйесінде жөндеулерге ЖМЦ, және технологиялық цехтардың жөндеу бригадалары қарастырылады.

Бұл кезед ЖМЦ-да жабдықты күрделі жөндеу мен қосалқы бөлшектерді дайындау жұмыстары орындалады.

Жабдықтарды жөндеу өз бетінше өндіріс болмағандықтан, жөндеу жұмыстарын орталықтандыру экономикалық өтелімді шекте болуы тиіс. Яғни жөндеу жұмыстарын орындау барысындағы оперативтіліктің төмендеуі мен жөндеуде тұруының ұзақ болуынан орын алғын өндірістік шығындарды болдырмайтындай шекте. Толық орталықтандыру шағын цехтар үшін тиімді, ал орташа және ірі цехтар үшін ТҚК және Ж-дің аралас жүйесі тиімді.

Орталықтандырылу дәрежесі орталықтандырылу клэффициентімен анықталады Кц:

 

Кц – Р/Р₀

Мұнда: Р – орталықтық жөндеу қызметінде қатысатын жұмысшы саны;

Р – кәсіпорынның жөндеу персоналдарының жалпы саны.

 

Жұмыстың ұйымдастырылуы бойынша жөндеулер келесідегідей топтастырылуы мүмкін:

- жұмыс орны бойынша – 1) машина орнатылған; 2) бүкіліменен машинаны ЖМЦ жөндеу; 3) машина қаңқасын орнатылу орнында, ал бөліктерін ЖМЦ-да жөндеу;

- жөндеу көлемі бойынша – 1) бөлшектік-тозған бөлшегін ауыстыру; 2) тораптық-жеке тораптарын ауыстыру; 3) машиналы-машинаны бүкілдей резервтік машинаменен ауыстыру;

- жұмыстың атқарылу уақыты бойынша – 1) бүкіл жылғы біркелкі таратылған; 2) технологиялық қондырғы жұмыс тоқтатылған мерзімге (тоқтатылғандағы жөндеу); 3) жылдың бір мезгіліне жоспарланған (наухандық жөндеу).

 

 

Лекция 2