Пск 14-2 Мұратбек Назым. 10,11,12 бет

Істен шығу қарқындылығы осы уақытқа дейін туындамаған жағдайында t уақыты сәтіндегі жүйенің тоқтап қалу ықтималдылығының шартты тығыздығы ретінде анықталынады.

Істен щыққын объектілердің қайта қалпына келтірілмеуі және олардың дұрыс жұмыс жасап тұрған объектілермен ауыстырылмау шартында уақыт бірлігіндегі тоқтап қалған объектілер санының сол уақытта дұрыс жұмыс жасап тұрған объектілердің орташа санына қатынасын білдіреді. Жүйенің жұмысқа қабілеттілігі шартындағы жүйенің аралықтағы тоқтаусыз жұмысының шартты ықтималдылығы өрнекпен анықталынады (2.7):

 

P(t,t+ D t) = 1- P(t+ D t)/P(t) = -[ P(t+ D t)-P(t)]/P(t) (2.7)

 

Уақытты нөлге бағыттап, істен шығу қарқындылығының ықтимал мәнін аламыз:

 

l =lim (2.8)

 

Істен шығу қарқындылығының статистикалық анықтамасы:

(2.9)

Істен шығу қарқындылығы l(t) тоқтаусыз жұмыс істеудің өзгеруінің көрнекі көрінісін береді. Уақытқа тәуелділік 2.3 суретте көрсетілген. Іске кірістіру кезеңінде жүйенің жекелеген элементтерін жасаудың жасырын ақаулары, құрастыру мен жөндеу кемшіліктері, тасымалдау нәтижесінде болған бұзылыстар анықталынады. Пайдалану кезеңі істен шығу қарқындылығының салыстырмалы тұрақты көрсеткішімен сипатталынады. Жүйенің тозуы кезеңінде жекелеген элементтердің тозуы мен олардың сипаттамаларының өзгерісінің әсерінен істен шығу қарқындылығы артады.

2.3 сурет. Жүйенің істен шығу қарқындылығы өзгерісінің қарапайым өзгерісі

 

Техникалық жүйелердің сенімділінің бірқатар міндеттерін шешу үшін осы кездейсоқ шаманың сандық сипаттамалары болып табылатын көрсеткіштерді ғана білу жеткілікті. Оларға бірінші кезекте істен шығуға дейінгі орташа пайдаланым (жүйенің тоқтаусыз жұмыс істеуінің орташа уақыты) – Т кездейсоқ шаманың математикалық күтімі (М[T]) - жүйенің (объектілердің) бірінші істен шығуына дейінгі пайдаланымы жатады.

¥

t = М[T]= ò t* f(t)dt; (2.10)

¥

t = òP(t)dt; (2.11)

(2.11) теңдеуінен істен шығуға дейінгі орташа пайдаланым геометриялық тұрғыдан P(t) қисығының астындағы ауданға тең (сурет 2.2). Істен шығуға дейінгі пайдаланымның статистикалық анықматамасы:

; (2.12)

 

Т көрсеткіші бірінші кезекте үлкен санды элементтері бар күрделі жүйе үшін маңызды.

Істен шығуға дейінгі пайдаланымның дисперсиясы мен орташа квадраттық ауытқуы:

 

 

 

Қарастырлған көрсеткіштер жүйені құруда да, оны пайдалануда да (эксплуатацияда) қолданылады.

Таңдалған әдістің көмегімен жүйенің құрылымдық жүйесінен туындай отырып, оның көрсеткіштерін оларға қызмет көрсету үдерістері мен элементтерінің сипаттамаларымен байланыстыратын талдау үлгісін (моделін) анықтайды.

Құрылымдық сызба элементтерінің сенімділік сипаттамаларын таңдау бірқатар факторлармен анықталынатын қиындықтармен ұштастырылады. Олардың қатарына сенімділік көрсеткіштерінің өндірістің әр түрлі түрлерінде айрықшалануы мүмкін экплуатация жағдайларына тәуелделігі жатады, сондықтан сенімділік бойынша паспорттық мәліметтер олардың нақты мәндерімен сәйкес келмеуі мүмкін.

Қалпына келтірілмейтін жүйелер элементтерінің сенімділік көрсеткіштерін қолдана отырып, алынған математикалық үлгілер бойынша қолданбалы бағдарламалардың сәйкесінше пакеттерін қолдана отырып орындалатын сенімділік көрсеткіштерінің есебін жүзеге асырады.