Этиологиясы және патогенезі.

Øтемекі тарту

Ø (қан плазмасындағы жалпы холестерин деңгейінің артуы (5 ммоль/л жоғары)

Ø гипергликемия және қантты диабет

Ø дислипопротеинемия – төмен тығыздықтағы липопротеидтер (ТТЛ) холестерин деңгейінің артуы (3 ммоль/л жоғары), жоғары тығыздықтағы липопротеидтер (ЖТЛ) холестерин деңгейінің төмендеуі (ерлерде 1 ммоль/л төмен, əйелдерде 1.3 ммоль/л төмен), триглицеридтер деңгейі 1.7 ммоль/л жоғары.

Ø гиподинамия

Ø стресстер

Клиникалық белгілері. Атеросклероздың бастапқы стадиясында ағым симптомсыз.
Орналасу бойынша күре тамырдың зақымдануына байланысты – коронарлық, церебралдық, аяқ артериялары, бүйректік артериялар, шажырқайлық артериялар – ауру шағымдары мен анамнезі қалыптастырылады (Жүрек ишемиялық ауруы, цереброваскулярлық аурулар, облитерациялаушы эндартериит, вазореналдық гипертония, созылмалы шажырқайлық синдром).

Көбінесе зақымданатың құрсақтық, кеуделік аорта, аортаның доғасы және түбірі. Доғасы зақымданғанда мидың, жүректің, қолдардың қанайналымы бұзылады: бас айналу, талмалар, қолдардың ұюы болады.

Кеуделік аорта зақымданғанда: төс артының күйдіріп, батып ауруы болады (нерв талшықтарының тітіркенуінен).

Құрсақтық аорта зақымданғанда іштің түйіліп ауырсынуы, іштің дисфункциясы, арықтау, метеоризм болады.

Аяқ тамырларының атеросклерозында аяқтар тоңғыш болады, жаснсызданады, кейде ақсақтық болады.

Диагностикасы:

1. Қан анализі - жалпы холестерин мен оның фракцияларына, ЛНП мен ЛВП холестерин, триглицеридтерге, глюкоза.

Инструменталдық зерттеулер:

1. Брахиоцефалды жүйес қантамырларының УДДГ (ұйқы артерияларының доплерографиясы): интим-медия каротидті артериялардың қалыңдығы, атеросклероздық түйіндақтар болған кезде – артериялардың тарылу проценті анықталады.

2. Аяқ артерияларының УДДГ – атеросклероздық түйіндақтар болған кезде – артериялардың тарылу проценті.

3. Магниттік-резонанстық томография: коронарлық артериялар, қолқа жағдайы, коронарлық «кальцийді» есептеу.

Емі:

1. Гиполипедемиялық диета

2. Темекі тартудан бас тарту.

3. Физикалық белсенділік: дені сау адам қарқынды физикалық жүктемелермен аптасына 4-5 рет 35-40 минуттан айналысуы қажет, жастық максимумға байланысты жүректік жиырылу саны 60-75% деңгейге дейін.

4. Артық салмақты бақылау. 10 кг салмақты төмендету кезінде: жалпы өлімшілдікті > 20%; диабетпен байланысты өлімшілдікті > 30°/о; қатерлі ісіктен өлімшілдікті > 40%; диабетпен науқстарда қан деңгейін > 50%; систолалық артериалдық қысымды 10 мм с.б., диастолалық қысымды 20 мм с.б.; жалпы холестеринді 10%; ЛНП холестеринді 15%; триглицеридтерді 30% төмендетуге, ЛВП холестеринді 8% жоғарылатуға болады.
Гиполипедемиялық препараттар:

- клопидогрель 75 мг/ тəулігіне күніне 1 рет, үнемі.
- баяу босайтын никотин қышқылы препараттары;

- өт қышқылдарының секвестранттары;

- фибраттар;

- статиндер;

Қазақстан Республикасында симвастатиндер мен аторвастатиндер тіркелген.

Симвастатин 10, 20, 40 мг таблетка.

Аторвастатин 10 мг таблетка.

Препараттар тұрақты түрде қанның жалпы холестерині мен трансаминазалар (АЛТ, АСТ) деңгейін бақылаумен қабылданады, минималды доза 5-10 мг/тəулігіне, максималды доза 80 мг/тəулігіне.

2. Негізгі асқыну – атеротромбоздардың алдын алу. Дезагреганттар:

- ацетилсалицил қышқылы 75-100 мг/тəулігіне күніне 1 рет, үнемі;