Зардаптың түрлері, көлемі бойынша квалификациялау және Қылмыстық кодекстегі осыған сай баптарды келтіре отырып жауапты негіздеңіз.

Ылмыстық құқық бұзушылықтың объективтік жағының түсінігі және оның қылмысты квалификациялаудағы маңызы.

 

Қылмыстын обьективтік жаҒы ретінде Қылмыс Қурамынын сыртҚы жаҒын сипаттайтын белгілердін жиынтыҒы алынады.

Обьективтік жаҚтын белгілері тураҚтылыҒына Қарай міндетті жане

Қосымша (факультативті) белгілер деп болінеді. Міндетті белгілер бар-

лыҚ ҚылмыстыҚ Қурамдарда болуы шартты, яҒни жасалҒан Қылмыста

обьективтік жаҚ бар деп есептеу ушін орын алуы міндетті деп танылҒан

белгілер. Обьективтік жаҚтын міндетті белгілеріне іс-арекет (арекет

немесе арекетсіздік), елеулі зардап жане осы екі белгінін арасындаҒы

себепті байланыс жатады. Егер материалдыҚ деп баҒаланатын Қурамдарда осы белгілер, ал формальдыҚ Қурамдарда ҚоҒамҒа Қауіпті іс-арекет болмаса, онда Қылмыстын обьективтік жаҒы да жоҚ деп танылады.

Обьективтік жаҚтыњ Қосымша белгілеріне Қылмыстыњ жасалу орны,

уаҚыты, тасілі, Қуралы жѕне жаҒдайы жатады. Бул белгілердін Қосымша деп баҒалану себебі, ол жасалҒан Қылмыста бул белгілер болмаса

да Қылмыстын обьективтік жаҒы бар деп саналуына байланысты. Қосымша белгілер Қылмыстын Қурамын Қосымша турҒыдан сипаттайды жане

олардын Қылмыс уаҚиҒасында белгілі бір турде болмауы ҚылмыстыҚ

Қурамнын бар-жоҚтыҒына асер етпейді. Қосымша белгілер тек бап-

Тын атауында немесе диспозициясында тікелей корсетілгенде Ғана

Міндетті белгі ретінде Қолданылады.

Обьективтік жаҚтын белгілерін дурыс аныҚтау коптеген себептермен манызды. Себебі, ол копшілік жаҒдайда Қылмыстынозге Қурам

элементтерінін белгілерін, яҒни Қылмыс обьектісін, онын субьектісін

дурыс корсетуге жаҒдай жасайды. Ойткені кейбір Қылмысты іс-арекеттер тек белгілі-бір тасілдермен немесе арнайы субьектілер арҚылы Ғана

жасалады. Сонымен Қатар жасалҒан Қауіпті іс-арекеттін сипаты арҚылы

кіна нысанын да аныҚтауҒа болады. Копшілік ҚылмыстарҒа кінанін наҚты бір турі Ғана тан болып келеді, сондыҚтан Қылмысты іс-ѕрекеттін

сипатына жане баҒытына Қарай отырып, ҚылмыстыҚ Қурамнынозге элементтері де аныҚталады.

Қылмыстын обьективтік жаҒынын белгілерін дурыс аныҚтау – ол

Қурамнын бул элементіне жататын белгілердінозара тыҒыз байланыс-

тылыҒын тусінуді Қажет етеді. ҚоҒамҒа Қауіпты іс-арекеттер маҒынасы

бойынша наҚты зардаптар тудыратын жане наҚты зардапты тудырмай-

аҚ Қылмысты деп баҒаланатын турде болады. СоҒан сайкес Қауіпты арекет немесе арекетсіздіктен елеулі зардаптын арасындаҒы байланыстын

себепті болуы ескерілуі керек. ҚылмыстыҚ ҚуҚыҚтыҚ ереже бойынша

Қауіпті арекет жасалҒанмен жане зардап туындаҒанмен, ол зардаппен

байланыс тікелей болмаса, онда озге арекеттер Қылмысты деп баҒаланады немесе Қылмыстын обьективтік жаҒы жоҚ деп танылуы да мумкін.

Сондай-аҚ обьективтік жаҚтын Қосымша белгілері де міндетті белгілермен байланысты болуы керек, яҒни белгі бір орында, жаҒдайда, уаҚыт-

та немесе Қуралмен занмен ҚорҒалатын мудделерге нуҚсан келуі. Ол

кіналінін жасаҒан Қауіпті арекетінін туріне сайкес келуі немесе онымен

ундесуі керек.

Зардаптың түрлері, көлемі бойынша квалификациялау және Қылмыстық кодекстегі осыған сай баптарды келтіре отырып жауапты негіздеңіз.

Қылмыстын обьективтік жаҒынын келесі міндетті белгісінін бірі,

елеулі зардаптын туындауы болып табылады. Елеулі зардап материал-

дыҚ ҚурамҒа жататын барлыҚ Қылмыстардын жане формальдыҚ ҚурамдарҒа жататын Қылмыстардын ішінен моральдыҚ зардаптар ҚарастырылҒан Қылмыстардын аяҚталу моменті ушін міндетті белгі ретінде баҒаланады. ҚылмыстыҚ ҚуҚыҚ теориясында зардапсыз Қылмыс болмайды

деген тусінік те кездеседі.

Қылмыстын зардабы сипатына Қарай материалдыҚ жане ма-

териалдыҚ емес деп екіге болуге болады.

МатериалдыҚ зардап занмен ҚорҒалатын обьектілеудін бузылҒанын аныҚ корсете алады жане іс-арекеттін ҚоҒамҒа Қауіптілігін далелдеудін негізгі амалы ретінде баҒаланады.

МатериалдыҚ зардаптар туріне Қарай муліктік жанежеке адамҒа Қатысты сипаттаҒы (физиологиялыҚ зардаптар) деп екіге

болінеді. Муліктін сипаттаҒы зардаптар ретінде мемлекеттік немесе

ҚоҒамдыҚ уйымдардын, сондай-аҚ жеке азаматтардын меншігіне Қарсы жасалҒан Қылмыстарда жане экономикалыҚ, экологиялыҚ, колік, т.б.

баҒыттарда жасалҒан ҚылмыстардаҒы меншікке келген зардаптар алынады. Буйымдардыњ Қуны аҚша курсымен аныҚталатындыҒына байла-

нысты муліктік зардаптардын молшерін дал белгілеуге болады.

МатериалдыҚ зардаптын келесі турі адамнын жеке оз басына келген зардаптар болып табылады жане бул зардаптын турлеріне адамнын

оміріне, денсаулыҒына келген зияндар жатады.