Шет тілі сабағын оқытуда интернетті қолдану

Ақпараттық технологиялардың дамуы сабақ өткізуге – қашықтан оқу формасын кіргізуге мүмкіндік жасады. Бұл, біріншіден, оқушының оқу уақытымен орнын өзі таңдауына мүмкіншілік жасайды, екіншіден, дәстүрлі білім алу мүмкіншілігінен айырылған адамдарға білім алу мүмкіндігін береді, үшіншіден, жаңа ақпараттың оқуға кеткен шығынды азайтады. Сонымен қатар, қашықтан білім алу жеке түрде алу мүмкіндігін күшейтеді,.

Мультимедиялық компьютер – бұл ақпаратты жеткізуші жаңа құрал ғана емес, бұл “face to face” моделін көрсететін қондырғы. Сонымен қатар, тек компьютерде ғана ақпаратты-анықтма жүйесі ерекшелігін (индивидуализация) көрсетеді.

«Электронды оқулық» деген не және оның кәдімгі оқулықтан қандай айырмашылығы бар? Көбіне электронды оқулықтың құрамына білім беретін, тексеретін, моделдейтін және басқа бағдарламалар кіреді, ПЭВМ дистерінде, оқу пәндерінің негізгі мазмұны көрсетіледі. Электронды оқулық көбінесе кәдімгі оқулықты толықтырады, әсіресе мынадай жағдайларда тиімді:

- Кері байланысты тез қамтамасыз етеді;

- Керекті информацияны тез табуға көмектеседі, ал әдімгі оқулқта бұл қиын;

- Уақытты үнемдейді;

- Қысқа мәтінмен қатар көрсетеді, әңгімелейді, моделдейді және т.б. (осы жерде мультимедия-технологиясының мүмкіндіктері мен артықшылықтары байқалады) жеке адамды белгілі бір бөлім бойынша білімін тексеруге мүмкіндік жасайды.

Интернет ресурстарын қолдану мүмкіндіктері өте үлкен.интернет оқушылар мен оқытушыларға қажетті кез-келген ақпараттарды, жер шарының қай жерінен болса да алуға мүмкіндік береді; елтену бойынша материал, жастар өмірінен жаңалықтар, газеттерден мақалалар, қажетті әдебиет және т.б. Оқушылар интернет желісі арқылы өткізілетін тестілеуге, викториналарға, конкурстарға, олимпиадаларға қатыса алады, басқа елдердегі құрбыларымен хат алмасып тұруларына болады. Қазіргі кездегі шетел тілін игеруге қойылатын талап – шетел тілінде іс жүзінде сөйлей алуға үйрету, оны күнделікті өмірде қолдана білу.

Егер шетел тіліне оқытуда Интенет беретін мүмкіндіктер мен қызметерге толығырақ тоқталса, келесілерді атауға болар еді: мысалы, оқушылар Интернет топтарында берілетін құжаттардағы тапсырмалар мен жаттығуларды орындай алады, үйреніп жүрген тілінде электронды пошта арқылы хат алысып, виртуалды қатынас клубтарына – телекоференцияларға қатыса алды және нақты уақыт тәртібінде мәтіндік хабарламалармен алмасуға, радиобағдарламаларды тыңдауға, бейнероликтер көруге, яғни ол табиғи тілдікі ортаны қалыптастырады.

Дегенмен, Е.С.Полаттың көрсетуі бойынша, «қандай да болмасын оқыту құралы, ақпараттық-тақырыптық ортаның қандай да қасиеттерге ие болғанына қарамастан, дидактикалық мәселелер, білім берудің нақты мақсаттарымен шартталған танымдық қызметтің ерекшеліктері бірінші кезекті болып табылады». Демек, Интернет өзінің барлық мүмкіндіктері және қорларымен қоса, осы мақсаттар мен міндеттерді жүзеге асырудың құралы болып табылады.

Бұған қоса, ғаламдық желінің ақпараттық ресурстарын қолдана отыра, оларды оқу үрдісіне енгізіп, сәйкес дидактикалық түсініктемелер беру арқылы дидактикалық мәселелердің келесі қатарын тиімді шешуге болады:

- Күрделілік дәрежесі жағынан түрлі материалдарды тікелей пайдаланып, оқылым дағдылары мен біліктерін қалыптастыру;

- Желіден алынған материалддарды мәселелік талқылаудың негізінде монологтық және диалогтік айтылым білігін жетілдіру;

- Жеке түрде немесе жазбаша серіктеріне жауап жазу, реферат, шығарма және серіктердің бірлескен қызметінің басқа да эпистолярлы өнімдерін дайындауға қатынасу арқылы жазбаша тіл білігін жетілдіру;

- Активті және пассивті сөз қорын қоғамның әлеуметтік және саяси құрылысын, мәдениет дамуының белгілі сатысын білдіретін қазіргі ШТ лексикасымен толтыру;

- Өз бойында тілдік этикетті, түрлі халықтардың қатынас жасау жағдайында тілдік тәлімнің ерекшеліктерін, оқытылатын тіл елінің мәдениеті мен дәстүрлерінің ерекшелікетерін қамтитын мәдениет танымдық білімдермен танысу;

- «Тірі» материалдарды жүйелі түрде қолдану мен «қызығушылық тудыратын» мәселелерді талқылау негізінеде өзге тілді қызметтің тұрақты мотивациясын қалыптастыру.

Тәжірибелік сабақ үстінде тікелей Интернетке кіру мүмкін емес, себебі бүгінде жеткілікті компьютерлер саны мен Инернетке тегін күру мүмкіндіктері бар жабдықталған кабинеттер оғай табыла қоймайды, әрі кабинеттердің техникалық жабдықталуы желінің барлық мүмкіндіктерін толық пайдаландырмай отыр. Бүгінгі біздің жағдайымызда мұндай қызмет түріне пайдаланушылардың көпшілігінің қолы жетпей отыр. Интернетті оқу үрдісіне толыққанды құрал ретінде ендіру жөнінде айту әлі ертерек, бірақ біз Интернеттің бізді мәтіндік, графикалық (статикалық немесе динамикалық) және дыбыстық ақпаратпен қамтамасыз ете алатындығына сенеміз. Мұнда оның басты және маңызды ерекшелігі ретінде оның аутенттілігі саналады. Бұдан біз Интернеттің оқу бағдарламасына қатысты тәжірибелік сабақтың мазмұнына желі материалдарын қосу арқылы ендірілуі жөнінде айта алатындығымыз айқындалады.

Интернеттің мұндай деңгейде қолданылуының келесі мүмкіндіктерін атауға болады:

- Оқытушы сабақ өткізер алдында тәжірибелік сабақты өткізу үшін қандай да бір аутентті материалдарды таңдай алады;

- Дыбыстық ақпаратты жазып алуға болады (дыбыстық плата болған жағдайда) – тіл тасушыларының түрлі тақырыптарға қызықты сөздерін қажетті қалыпқа дейін қысқартып алуларына болады;

- Желіден алынған түрлі мәселелелі ақпаратты ауызша талқылау, пікірталас өткізу;

- Тіл тасушыларының оқытылатын тіл халқының мәдениетіне оның қызмет ету ерекшеліктерін көрсететін реалиялар, идиомалар, мәтелдер, неологизмдер және т.б. тұратын нақты хабаламаларын, ауызша немесе жазбаша айтылымдарына лингвистикалық талдау жүргізу;

- Тәжірибелік сабаққа қосу үшін электронды грамматикалық, лексикалық анықтамалалрдан, сөздіктерден, елтанымдық сипаттағы анықтамалардан алынған материалдарды пайдалану.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Заңы «Білім туралы Заңы», Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Білім беруді дамыту бағдарламасы – Астана 2004.

2. Қазақстан Республикасының шетелдік білімді дамыту Концепциясы – Алматы, 2004 ж.