А) АфинаВ) Рим С) Иерусалим Д) Канстантинополь Е) Болонья 1 страница

Орындаушы(лар)

Ф.ғ.к., аға оқытушы ___________ Ү.Қ. Сәрсембин

(дәрежесі, атағы/лауазымы) (қолы) (аты-жөні)

«13» қаңтар 2016ж.

Г.ғ.магистрі, аға оқытушы __________ Б.А. Нұралина

(дәрежесі, атағы/лауазымы) (қолы) (аты-жөні)

«13» қаңтар 2016ж.

КАФЕДРА ОТЫРЫСЫНДА ТАЛҚЫЛАНДЫ

Хаттама № 5 “13” қаңтар 2016 ж.

Кафедра меңгерушісі

Ф.ғ.к., аға оқытушы __________ Ү.Қ. Сәрсембин

(дәрежесі, атағы/лауазымы) (қолы) (аты-жөні)

«13» қаңтар 2016ж.

1. Діни тұлға

Жоспары

1. Діннің қалыптасуындағы формалар мен шарттар.

2. Діндегі индивид пен жеке тұлға.

Әдістемелік нұсқау: Талап бойынша тақырыпқа сай әдебиеттерді көрсетуге және нақты сол дерекпен жұмыс жасауға дағдылану; Дерек көздері бойынша ойын анық жеткізіп, жоспар жасап, тезистер, конспект, тест сұрақтарын құрастырыңыз.

Кейбір материалдар дәріс барысында оқуға берілуі мүмкін, сондықтан студенттер кітапхана қорының кітаптарын пайдаланулары тиіс.

Ұсынылатын әдебиет тізімі

1. Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезі» кітабы. –Алматы «Өнер», 2006.-136 б.

2. Діндер үнқатысуы және адамзат тағдыры. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Егемен Қазақстан» газеті. 02.07.2009.

3. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Астана,2009.

4. «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы.

5. Құран Кәрім. Қазақша мағына және түсінігі /Ауд. Халифа Алтай/. – Екі харамның қызметкері Фахд патшаның Құран шәриф басым комбинаты, 1991. – 604 б.

6. Әбсаттар қажы Дербісәлі. Ислам және заман. – Алматы «Дәуір», 2003.-560 б.

2. Діни культ

Жоспары

1. Діни жоралардың психологиялық аспектілері. 2. Ғұрып элементтері. Тілдік ғұрып. 3. Монотеистік діннің ғұрыптары. Әдістемелік нұсқау: Студентерге тақырыпты өз бетінше теориялық жағынан талдау, жоспарын құру, аннотация жасау, іздену (өз таңдауы бойынша);- Пән тақырыптары бойынша кішігірім сөздік құрастыру;- Шағын топ болып зерттеудің жобасын жасау, презентациялау; Ұсынылатын әдебиет тізімі 1. Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезі» кітабы. –Алматы «Өнер», 2006.-136 б. 2. Діндер үнқатысуы және адамзат тағдыры. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Егемен Қазақстан» газеті. 02.07.2009. 3. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Астана,2009. 4. «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы. 5. Құран Кәрім. Қазақша мағына және түсінігі /Ауд. Халифа Алтай/. – Екі харамның қызметкері Фахд патшаның Құран шәриф басым комбинаты, 1991. – 604 б. 6. Әбсаттар қажы Дербісәлі. Ислам және заман. – Алматы «Дәуір», 2003.-560 б.

3. Дін әлеуметтік-мәдени феномен ретінде

Жоспары

1.О. Конттың концепцияларындағы ғылыми метафизикалық, теологиялық адамзат дамуының үш жүйелі сатысының заңы. 2. К. Марк тарихи табиғи дін жөнінде: әдіс-тәсілдің функционалдық бастаулары. 3. М. Вебер зерттеулеріндегі діннің рөлі мен орны және оның отбасы, экономика, саяси жүйеге әсері. Әдістемелік нұсқау: Студентерге тақырыпты өз бетінше теориялық жағынан талдау, жоспарын құру, аннотация жасау, іздену (өз таңдауы бойынша);- Пән тақырыптары бойынша кішігірім сөздік құрастыру;- Шағын топ болып зерттеудің жобасын жасау, презентациялау; Ұсынылатын әдебиет тізімі 1. Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезі» кітабы. –Алматы «Өнер», 2006.-136 б. 2. Діндер үнқатысуы және адамзат тағдыры. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Егемен Қазақстан» газеті. 02.07.2009. 3. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Астана,2009. 4. «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы. 5. Құран Кәрім. Қазақша мағына және түсінігі /Ауд. Халифа Алтай/. – Екі харамның қызметкері Фахд патшаның Құран шәриф басым комбинаты, 1991. – 604 б. 6. Әбсаттар қажы Дербісәлі. Ислам және заман. – Алматы «Дәуір», 2003.-560 б. 4. 4.Діни ескерткіштердің, ғұрыптардың, салт-дәстүрлердің адам санасы мен мінез-құлқына психологиялық әсері 1. Жоспары 2. 1. Діни сананың психологиясы 3. 2. Индивид санасына діни дәстүрлердің әсері.

Әдістемелік нұсқау: Талап бойынша тақырыпқа сай әдебиеттерді көрсетуге және нақты сол дерекпен жұмыс жасауға дағдылану; Дерек көздері бойынша ойын анық жеткізіп, жоспар жасап, тезистер, конспект, тест сұрақтарын құрастырыңыз. Кейбір материалдар дәріс барысында оқуға берілуі мүмкін, сондықтан студенттер кітапхана қорының кітаптарын пайдаланулары тиіс. Ұсынылатын әдебиет тізімі 1. 1. Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезі» кітабы. –Алматы «Өнер», 2006.-136 б. 2. 2. Діндер үнқатысуы және адамзат тағдыры. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Егемен Қазақстан» газеті. 02.07.2009. 3. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Астана,2009. 4. 3. «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы. 5. Құран Кәрім. Қазақша мағына және түсінігі /Ауд. Халифа Алтай/. – Екі харамның қызметкері Фахд патшаның Құран шәриф басым комбинаты, 1991. – 604 б. 5. Қазіргі Қазақстандағы конфессияаралық қатынастар Жоспары 1. 1. Конфессияның түрлері мен көріністері. 2. 2. Қазақстандағы конфессиоаралық қатынастар. Әдістемелік нұсқау:Талап бойынша тақырыпқа сай әдебиеттерді көрсетуге және нақты сол дерекпен жұмыс жасауға дағдылану; Дерек көздері бойынша ойын анық жеткізіп, жоспар жасап, тезистер, конспект, тест сұрақтарын құрастырыңыз.Тәжірибеде қолдану үшін оның кемшіліктері мен қиыншылықтарын аша білу және жетілдіру әдістерін үйрету. Ұсынылатын әдебиет тізімі 1. 1. Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезі» кітабы. –Алматы «Өнер», 2006.-136 б. 2. 2. Діндер үнқатысуы және адамзат тағдыры. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Егемен Қазақстан» газеті. 02.07.2009. 3. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Астана,2009. 4. 3. «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы. 5. Құран Кәрім. Қазақша мағына және түсінігі /Ауд. Халифа Алтай/. – Екі харамның қызметкері Фахд патшаның Құран шәриф басым комбинаты, 1991. – 604 б. 6. Ар-ождан бостандығы туралы Қазақстанның заңнамалық актілері Жоспары 1. Ар-ұждан бостандығы туралы Қазақстандағы заңнамалық актілер. 2. Экстремизмге қарсы әрекет туралы Қазақстан заңнамасы. Әдістемелік нұсқау:Талап бойынша тақырыпқа сай әдебиеттерді көрсетуге және нақты сол дерекпен жұмыс жасауға дағдылану; Дерек көздері бойынша ойын анық жеткізіп, жоспар жасап, тезистер, конспект, тест сұрақтарын құрастырыңыз. Ұсынылатын әдебиет тізімі 1. Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІ съезі» кітабы. –Алматы «Өнер», 2006.-136 б. 2. Діндер үнқатысуы және адамзат тағдыры. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ІІІ съезінде сөйлеген сөзі. «Егемен Қазақстан» газеті. 02.07.2009. 3. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Астана,2009. 4. «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы. 5. Құран Кәрім. Қазақша мағына және түсінігі /Ауд. Халифа Алтай/. – Екі харамның қызметкері Фахд патшаның Құран шәриф басым комбинаты, 1991. – 604 б. 7. Дін және білім 1. Жоспары 2. 1. Зайырлы білім мен дін. 3. 2. Діни құндылық жастар тәрбиесінің факторы ретінде. 3. 3. Дін және өнер.

Кейбір материалдар дәріс барысында оқуға берілуі мүмкін, сондықтан студенттер кітапхана қорының кітаптарын пайдаланулары тиіс

Ұсынылатын әдебиет тізімі

3. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Астана,2009.

4. «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы.

8. Қазақстандағы діни сенім саясаты: принциптері, конституциялық-құқықтық негіздері, практикалық іске асырылуы

Жоспары 1. Клерикалды (конфессиялық) және зайырлы мемлекеттер.. 2. Ар-ұждан шеңберіндегі мемлекеттік саяси реформалар. 3. Мемлекеттік діниілім саясаттың қалпында.

Ұсынылатын әдебиет тізімі

3. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Астана,2009.

4. «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы.

9. Қазақстандағы ар-ождан бостандығы құқығын қамтамасыз ету мәселелері

Жоспары

1. Еркіндік ұғымының мазмұны мен мәні.

2. Қазақстандағы еркіндіктің жүзеге асуының ортақ мәселелері.

3. Қазақстандағы еркіндік құқығының кепілдемелері.

Әдістемелік нұсқау: Курсты оқу барысында білімгерлер тақырыптарға қатысты деректер көзімен жұмыс жасауға ұмтылу керек. Дерек көздері бойынша ойын анық жеткізіп, жоспар жасап, тезистер, конспект, тест сұрақтарын құрастырыңыз.

Ұсынылатын әдебиет тізімі

3. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Астана,2009.

4. «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы.

10. Қазіргі замандағы Қазақстандық ойлау жүйесіндегі діннің негізгі тақырыптары мен идеялары

Жоспары

1. Қазіргі қазақстандық зерттеушілердің еңбектеріндегі діни тақырыптар.

Ұсынылатын әдебиет тізімі

3. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Астана,2009.

4. «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы.

11. Қазақ ойшылдарының дінге көзқарасы

Жоспары

1. Иассауйдің діни философиясы.

2. Абай шығармашылығындағы дін мәселесі.

3. Ш.Уалихановтың шығармашылығындағы дін мәселесі.

Кейбір материалдар дәріс барысында оқуға берілуі мүмкін, сондықтан студенттер кітапхана қорының кітаптарын пайдаланулары тиіс, мәнжазба қорғау

Ұсынылатын әдебиет тізімі

3. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Астана,2009.

4. «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы.

Глоссарий

Аббат (арамей тіл. – «әке») – католик монастырының басшысы.

Аватара (индуизм мен буддизмде) – құдайдың түрлі адамдар, батырлар кейпінде болуы.

Авеста –зороастризмдегі киелі канондық мәтіндер жинағы.

Автокефалия (грек. тіл. – «бас») – өзін-өзі басқару, православ шіркеулерінің тәуелсіздігі.Бүгінгі таңда православие шіркеуінің он бес автокефалиялық шіркеуі танылған.

Адат (араб тіл.- «әдет-ғұрып») – исламды қабылдаған халықтардың дәстүрлі наным-сенімі, құқығы. Тәжірибеде адат нормаларын қолдану шариғатпен тығыз байланысты. Шариғатта Құран аяттары мен пайғамбар хадистеріне теріс келмейтін жергілікті халықтың әдет-ғұрыптарын шариғатқа сіңдіріп, қабыл етіледі.

Адвентизм (лат.тіл. – «келу») – 1831 ж. Америкада Виллиам Миллер құрған протестант сенімі. Бұл ағым Исаның қайта тірілуі туралы сенім негізінде құрылған.

Адепт –белгілі ілімнің (оның ішінде дін саласында) ізбасары, жақтаушысы.

Азан (араб тіл. – «хабар беру», «білдіру») – арнайы сөздермен намаз уақытының кіргенін білдіру және намазға шақыру.

Ақида (араб тіл. – «байланыстыру») – етістігінен шығады және сенім-наным, дүниетаным, идеология мағыналарын білдіреді. «Ақида» сөзінің шариғаттық түсінігі адамның ұстанатын дүниетанымына байланысты. «Ақида» ұғымы сенім жүйесі ретінде қолданылуымен бірге, белгілі бір мәзһабтың немесе бір мәзһабты құрған имамның иман негіздеріне қатысты айтқан пікірлері мен түсінігін білдіру үшін де қолданылады.

Анимизм (лат. тіл. – «рух», «жан») – рухтар мен жандардың бар болуына сену. Бүкіл табиғаттың жаны бар деп есептеу.

Антропоморфизм (грек тіл. – «адам» және «түр») – адамға тән қадір-қасиеттерді табиғаттағы нәрселер мен құбылыстарға, жануарларға да тән деп қарау. Құдайды адам бейнесінде елестету.

Апостол (грек тіл. – «елші») – Жаңа өсиетте осылай дүние жүзінің барлық жақтарына Евангелиені уағыздап таратқан Иса Мәсіхтің (Исус Христос) ең жақын шәкірттерін атайды. «Апостол» деп жұртқа тарату үшін Құдайдан жарлық алғандарды осылай атайды. Сонымен қатар Апостолдар деп Иисустың 12 шәкіртін де атайды.

Апостолдық мұрагерлік – үздіксіз мұрагерлік. Қандай да бір апостолдың мұрагері ретінде епископ лауазымына тағайындау.

Араньяктар (санскрит тіл. – «Орман кітаптары») – тақуа жандардың мінез-құлық ережелері сипатталған индуизм мәтіндері.

Архат (санскрит тіл. – «лайықты») –буддизмде рухани жетілу жолымен жүріп, оның биік сатысына жете білген адам.

Архидиакон (грек тіл.– «бас», «жетекші қызметкер», «бас диакон») – монахтық өмірді таңдаған дін қызметкерлері қатарына кіретін, диаконның өкілетті дәрежесі. Диакондар арасындағы үлкені. Архидиакон атағын шіркеуде ұзақ жылдар бойы мойымай атқарған қызметі үшін береді.

Архиепископ (грек тіл. «үлкен қараушы») – христиан шіркеулік иерархиясындағы ең жоғары лауазымдардың бірі. Бұл лауазымға бірнеше епархиясы бар үлкен облысты басқаратын немесе Шіркеу алдындағы жеке жетістіктері бар епископ ие болады.

Архиерейство / епископ (грек тіл. – «бақылаушы», «қараушы») – христиан дүниетанымында қасиеттіліктің жоғарғы сатысы және осы дәрежеде тұрған Патриарх, митрополит, архиепископ және епископ секілді барлық дін қызметкерлерінің жалпы атауы. Православ шіркеуінде тек қана монахтық өмірді таңдаған дін қызметкерлеріне қатысты айтылады.

Архимандрит (грек тіл.– «басты», «үлкен») монахтық шен. Қазіргі таңдапротоиерей және протопресвитерге сай, монахтық өмірдегі дін қызметкерлеріне берілетін жоғарғы марапат. Монастырлардың басшысы.

Атеизм (грек тіл. – «құдайларды жоққа шығару», «құдайсыздық») – құдайдың барын және жанның өлмейтіндігі туралы діни идеяларды жоққа шығарушы көзқарастар жүйесі.

Ашрам (санскрит тіл.) – ежелгі Үнді елінде әдетте алшақ жерде – тауда немесе орманда орналасқан даналар мен дуаналардың қасиетті мекені. Қазіргі индуизм контексінде «ашрам» термині адамның медитация, дұға ету, рәсімді өткізу және рухани жаңару үшін келетін рухани немесе діни қауымдастықты білдіреді.

Ашура (екінші атауы «Шахсей-вахсей») – шииттерде 680 жылы Кербалада қайтыс болған имам Хусейнді еске алу күні.

Ашура күні – Хижра жылының алғашқы айы – Мухаррам айы. Мухаррам айы Құранда келген қасиетті төрт айдың бірі. Мухаррам айының 10 күнінде мұсылмандар нәпіл (қосымша) ораза ұстайды.

Аят (араб тіл. – «белгі», «керемет», «нышан»). Аяқталған ойды білдіретін Құран сүрелерінің бөлігі (тараулары). Құранның кішігірім құрылымдық бөлшегі.