Аулы. 1929 жылдыҢ 20-шілде кҮні. Алматы

Азамат Әбдірахман Байділдин студент кезінде большевиктерге қарсы қарулы күрес жүргізу үшін ұлтшыл жастардан ұйымдастырылған ақгвардияның жасағына өз еркімен кірген, сонымен қатар ол Колчактың 3-армиясының қарсы барлау тобының құпия тыңшысы міндетін қоса атқарған, яғни, азамат Байділдин Қылмыс Ережесінің 58-7, 58-11, 58-13, және 59-3 баптарының тиісті тармақтарына сәйкес қылмыс жасаған, сондықтан да Қылмысты Істер жөніндегі Ереженің 128 және 147 баптарына сәйкес мынадай Қаулы қабылдадым:

Азамат Байділдин Әбдірахман, 32 жаста, қазақ, Петропавл уезінің “арғын” руынан шыққан, үйленген, орта білімі бар, ВКП /б/ қатарынан шығарылған, бұрынғы “алашордашы”, қазір еш жерде жұмыс істемейді – жоғарыда көрсетілген қылмыстарды жасағаны үшін айыпкер ретінде жауапқа тартылсын.

Байділдинге алдын-ала сақтандыру шарасы қолданылып, оны ПП ОГПУ-дің ҚСР бойынша комендатурасынның жанындағы түрмеге отырғызу үшін тұтқындалсын.

Шығыс бөлімінің бастығының көмекшісі – Саенко.

“Бекітемін” ПП ОГПУ-дің ҚССР бойынша өкілі – Альшанский.

Қаулы маған оқылды, өзімді кінәлімін деп санамаймын. Ә.Байділдин.

*** *** ***

(№) Д.ӘДІЛЕВТІҢ ҚОСЫМША КӨРСЕТІНДІСІНЕН [26]

<Д.Әділев өзінің қосымша көрсетіндісінде бұрынғы сызбада жасалған тізімі бойынша жеке адамдар туралы мәліметтер мен пікірлер білдірген. Көрсетінділердің барлығы да бірін бірі қайталау. Соның ішінде А-.С.Юсупов пен С.Сәдуақасов туралы көрсетіндіні іріктеп алдық – Т.Ж. >.

(224 стр.) После возвращения Юсупова из Ташкента, он попал к себе на родину и при содействии Смагула Садвакасова был назначен председателем Тургайского губисполкома. Смагул Садвакасов приехал в Тургай из Кустаная, где своим кланом изгнали русских с ответственных постов, и заполнили их казахскими работниками. Между ними Садвакасов был самым отчаянным националистом. В голодный год в Тургайский уезд Семипалатинской губернии пригнали массу скота. Во главе этого мероприятия был он и Аймаутов. Скот был роздан голодающим. Аймаутов был из Оренбурга, он в то время был преподавателем школы.

<Бұдан кейін «Алашорданың» Торғай бөлімшесінің ісіне шолу жасайды, А-.С.Юсупов пен Ж.Аймауытовтың Торнғайдағы аштарға мал айдап апарғаны, содан кейін тергеуге тартылғаны, Оларды С.Сәдуақасовтың қолдағаны, Ж.Аймауытовтың сотта өзін өзі ақтап шыққаны, А-.С.Юсуповтың кесім алғаны, М.Есполовтан естігендерін, Ә.Бөкейхановтың: қазақта террорға баратындай еркектің тумағанына өкінгенін, бұл сөзді естіп, өзінің сол ойды жүзеге асыруға көңілі кеткені баяндалады – Т.Ж. >.

*** *** ***

НАЧАЛЬНИКУ ВО ОГПУ ТОВАРИЩУ ДЬЯКОВУ, МОСКВА.

Согласно вашего распоряжения препровождаем протокол допроса Байгаскина.

При допросе Байгаскин нового ничего не показал, за исключением одного момента, характеризующего попытки алашордынцев подготовить население к восстанию в случае успешного наступления на Туркестан Энвар Паши и Заки Валиди.

Байгаскин нам заявил, что он в антисоветской работе алашордынцев участия не принимал, т.к. ему не доверяли и что все, что он указал в обоих своих показаниях он знает от Байтасова.

По нашему мнению заявление Байгаскина о недоверии ему, безусловно, неправильное. Он просто уклоняется от разоблачения, ибо он всегда пользовался и пользуется среди алашордынцев доверием. Поэтому мы считаем, что его роль в работе алашордынцев должна быть выявлена через других арестованных, в частности через Байтасова, после чего, имея эти данные можно будет нажать на Байгаскина.

Ваши указания об усилении разработки казахской интеллигенции приняты к руководству и «освещение» интеллигенции пока обеспечено тремя осведомителями: «Перо», «Нияз» и «Далши». Ведется подготовка к вербовке других осведомителей.

Для сведения сообщаем, что «Чагыр» выбыл к месту постоянной службы в Чимкент, где по чистке исключен из партии.

Приложение: протокол допроса Байгаскина.

Нач СОУ ППОГПУ в Ср.Азии – Каруцкий

Начальник ВО – Круковский.

ҮІ том, 109 стр.

*** *** ***