1 група: расказ пра аднаўленне нашага краю пасля апошняй вайны.
2 група: пераказ і выразнае чытанне (частковае) апавядання У. Караткевіча «Мая Беларусь».
III. Паведамленне тэмы ўрока
— Да чаго заклікае нас У. Караткевіч у сваім творы «Мая Беларусь»?
— Я хачу, каб вы былі заўсёды ўпэўнены ў тым, што кожны з нас, дзе б ён не быў, скажа пра сябе з годнасцю і павагай: «Я — беларус! I мой край — Беларусь». Так, мы — беларусы. А якая ў нас родная мова?
— Як часта вы чуеце яе? Умееце добра на ёй размаўляць? А вашы бацькі? Чаму?
— Якое пачуццё выклікае няведанне мовы?
— Як вы думаеце, чаму я завяла такую гаворку?
— Так, таму што на ўроку мы будзем гаварыць пра родную мову. а дапаможа нам у гэтым апавяданне Артура Вольскага «Родная мова» (с. 52-55).
IV. Чытанне апавядання настаўнікам
— Ці спадабаліся вам адносіны людзей да роднай мовы?
Бюро даведак:
нягеглая — няўдалая, непрывабная;
пазычылі — рус. одолжили;
адукаваны — рус. образованный;
выракацца — адмаўляцца (рус. отказываться);
ганьбіць — зневажаць (рус. оскорблять).
V. Чытанне апавядання вучнямі
1. Чытанне «ланцужком» па сказе.
2. «Бінарнае чытанне» (адзін тэкст чытаюць два вучні адначасова)
3 «Галава і хвост» (настаўнік пачынае чытаць і спыняецца, чеці хутка знаходзяць месца, на якім спыніўся настаўнік, і працягваюць чытанне ўсе разам).
Х в і л і н к а а д п а ч ы н ку (пад музыку)
Дзеці выконваюць практыкаванні для мускулаў спіны, шыі, рук, ног.
VI. Аналіз зместу твора
— Што палічылі людзі?
— Ці правільна яны зрабілі?
— Якія довады прыводзілі ў апраўданне сказанага? Прачытайце.
— Да якой высновы яны прыйшлі?
— Што з гэтага атрымалася?
— У якія недарэчныя сітуацыі яны траплялі?
— Чаму задумаліся людзі?
— Да каго яны звярнуліся за дапамогай?
— Якую параду даў ім стары чалавек?
— Што вырашылі людзі пасля гэтага?
VII. Пазакласнае чытанне. Падрыхтоўка да чытання верша Ю. Свіркі «У нас хапае сіоўтакіх»
— Ці падабаецца вам наша мова?
— Якая яна па гучанні? (Адказы вучняў.)
— Яна звініць, як ручаёк у гаі, узлятае ўвышыню, як птушка ў неба, ёй можна выказаць любыя пачуцці. Аб гэтым гаварыў і беларускі пюьменнік Юрась Свірка ў сваім вершы «У нас хапае слоў такіх» (с.58).
VIII. Чытанне верша настаўнікам
Бюро даведак:
ядраны — яркі, выразны;
пяшчота — ласка, замілаванне;
журыцца — сумаваць (рус. тосковать);
крыніца — рус. родник.
IX. Чытанне верша вучнямі
1. Чытанне хорам.
2. Настаўнік чытае знаёмы тэкст і замяняе некаторыя словы сінонімамі. Вучні шукаюць гэтую замену.
У нас дастаткова слоў такіх
Не брудных, яркіх, як ранне.
Яны паведамляюць услых
Замілаванне, ласку і любоў.
Правільны варыянт:
У нас хапае слоў такіх
Чысцюткіх, ядраных, як ранне.
Яны выказваюць услых
Пяшчоту, ласку і каханне...
X. Аналіз твора
— Аб чым сцвярджае паэт у вершы?
— 3 чым ён параноўвае словы нашай мовы?
— Што ўвабралі ў сябе словы нашай мовы? Які вывад робіць паэт у вершы? Знайдзіце ў тэксце і прачытайце.
— Ці згодны вы з паэтам? Чаму?
XI. Абагульненне
Крыжаванка
| 10 | 1. Што выказваюць услых словы? (Пяшчоту.) 2. Да каго звярнуліся людзі з парадамі? (Да старога.) 3. Якая наша мова? (Мілагучная.) 4. Трэба сэрцам... (Разумець.) | |||||||||||||
| 1 | П | Я | Ш | Ч | О | Т | У | |||||||
| 2 | С | Т | А | Р | О | Г | А | |||||||
| 3 | М | І | Л | А | Г | У | Ч | Н | А | Я | ||||
| 4 | Р | А | З | У | М | Е | Ц | Ь | ||||||
| 5 | Н | Е | Й | К | У | Ю | ||||||||
| 6 | С | М | Е | Ш | Н | Ы | Я | |||||||
| 7 | Н | А | Р | О | Д | З | Е | |||||||
| 8 | В | У | Ч | Ы | Ц | Ь | ||||||||
| 9 | Б | Е | Л | А | У | С | К | А | Я |
5. Якую паслугу зрабіў чалавек свайму сябру? (Нейкую.)
6. Якія недарэчнасці сустракаліся? (Смешныя.)
7. Дзе трэба выслухоўваць словы? (У народзе.)
8. Што вырашылі людзі рабіць з дзецьмі змалку? (Вучыць.)
9. Як называецца наша родная мова? (Беларуская.)
— Што атрымалася па вертыкалі пад лічбай 10? (Шануй мову.)
XII. Падвядзенне вынікаў урока. Рэфлексія
— Надышоў час заканчваць урок. Над чым ён вас прымусіў задумацца? Чаму навучыў?
— Што мы павінны рабіць? Адкажыце словамі крыжаванкі (Шанаваць мову.)
— Якія цяжкасці вам сустрэліся на ўроку?
— Ці не сумавалі вы?
— Што было цікавым?
— Дзякуй за працу.
—
XIII. Дамашняе заданне (с. 52– 55).
Падрыхтаваць выразнае чытанне.
Прачытаць творы аб зменах ў прыродзе зімой.
Тэма: Любоў да роднай прыроды. УЛАДЗІМІР ДУБОЎКА «ШАНУЙ УСЁ ЖЫВОЕ»
Мэты:
Ø фарміраваць навык арфаэпічна правільнага чытання, уменне арыентавацца ў аб'ёмным тэксце;
Ø удасканальваць уменне чытаць моучкі, працаваць у групах;
Ø пашыраць веды вучняў аб прыродных багаццях роднага краю;
Ø садзейнічаць выхаванню жадання вывучаць прыроду роднага краю, захоўваць яго прыродныя багацці.
Тып урока: традыцыйны.
Абсталяванне: магнітафон, малюнкі, карткі з тэкстамі.
ХОД УРОКА
I.Арганізацыйны момант
Гукавая размінка Са-са-са — ой, ляціць аса.
Сы-сы-сы — не баюся я асы.
Су-су-су — бачыў хто-небудзь асу?
