Негіздің құмды қабатында жылжуға тұрақтылық шарттары бойынша құрылымды есептеу

Негіздің құмды қабатындағы әсер етуші жылжудың жүйелі кернеуін (6.1) формула бойынша анықтаймыз.

анықтау үшін алдын ала тағайындалған жол құрылымын екі қабатты есептік моделге айналдырамыз.

Моделдің төменгі қабатына келесі сипаттамаларды береміз: , және = 0,006 МПа (6.1кестені қара).

6.1кесте

Әр түрлі құрамдағы асфальтбетонды жіберілетін серпімді иілу мен жылжуға тұрақтылық шарттарына құрылымды есептеуде қысқа мерзімдегі серпімділік модулінің мәндері

Материал	Битум	Қысқа мерзімді серпімділік модулінің есептік мәндері Е, МПа, жамылғының температурасы кезінде, ⁰С
+10	+30	+40	+50(60)
Тығыз және жоғары тығыздықтағы асфальтбетон	Тұтқыр БНД/БН: 40/60
60/90	3200	900	550	380
90/130
130/200
200/300
Сұйық: БГ 70/130
СГ130/200			300	300
СГ70/130
МГ70/130
Кеуекті және жоғары кеуектілікті асфальтбетон	Тұтқыр БНД/БН: 40/60
60/90
90/130
130/200
200/300
Ескерту: 1. 1. Асфальтбетонның есептік температурасы ретінде: V ЖКЗ +50 ^оС, IV ЖКЗ +40 ^оС, III ЖКЗ +30 ^оС қабылдау керек. 2 Барлық жол климаттық зонада серпімді иілуге есептеу кезінде Е мәнін t= +10 ^оС температурада қабылдау керек. 3 Тығыз асфальтбетонның серпімділік модулі кестеде Б типіндегі қоспа үшін көрсетілген. Температура 30 тан 50⁰С дейін А типіндегі қоспаның серпімділік модулін үлкейту керек, ал В,Г,Д типтері үшін 20% кеміту керек. 4 Кеуекті және жоғары кеуекті асфальтбетонның серпімділік модулі кестеде құмды қоспа үшін берілген. Температура 30 тан 50⁰С дейін майда түйіршікті қоспаның серпімділік модулін 10% үлкейту керек, ал ірі түйіршікті қоспаны 20% үлкейту керек. 5. 5. Қысқа мерзімді серпімділік модулінің Е есептік мәні құрылымды серпімді иілу мен жол құрылымының аралық қабаттарында топырақты жылжуға есептеулерде қолдану үшін келтірілген.

Моделдің жоғарғы қабатының серпімділік модулін формула бойынша анықтаймыз, органикалық тұтқырғыштарды құрайтын материалдардың серпімділік модулінің мәндерін есептік температурада +40°С (6.1 кесте) тағайындаймыз.

МПа

және қатынастары бойынша 40° та номограмма көмегімен (6.3 сурет) жылжудың нақты жүйелі кернеуді анықтаймыз: = 0,0425 МПа.

Құмдағы жылжудың жүйелі кернеуін (5.2) формуласымен есептейміз

= - 0,0022 МПа.:

Т = 0,0425´0,6-0,0022=0,0233 МПа

Құмды қабаттағы жылжудың жіберілетін кернеуін Т_жіб (5.3) формуласымен анықтаймыз, мұндағы С_құм = 0,006 МПа, k₁ =0,6; k₃ =6,0 (орташа іріліктегі құм үшін); k₂ мәні N_t келтірілген есептік қарқындылыққа байланысты 5.2 сурет бойынша анықталады (формула 5.4):

N_t = 173´1,02^20-1 = 252 авт/тәу Þ k₂ = 1,0

Т_жіб = 0,006´0,6´1,0´6,0 = 0,022 МПа

Жылжу критериі бойынша шарттың орындалуын тексереміз:

Т_жіб/Т_ес = 0,022/0,0233 = 0.94

Сонымен, қабылданған құрылым негіздің құмды қабатында жылжуға беріктілік шарттарын қанағаттандырады.

6.1 сурет- Екі қабатты құрылымның төменгі қабатында уақытша жүктемеден болатын жылжудың жүйелі кернеуін анықтау үшін арналған номограмма (h/D = 0 ÷ 2,0)