...
-
2003
-
28.03.03.
İçindekiler
(c)
Giriş ()....6
Kısaltmalar ( )...8
Argo sözler ( ).11
Bitki adları ( )....40
Biyoloji Ekoloji Kimya terimleri (, ,
)....50
Dil ve edebiyat terimleri ( ).58
Dünyadaki coğrafya adları ( )63
Ekonomi terimleri ( )..77
Hayvan adları ( ).....99
Kadın isimleri ve anlamları ( ).107
Erkek isimleri ve anlamları ( )130
Kalıplaşmış sözler ()..158
Müzik terimleri ( )...177
Spor terimleri ( ).180
Teknik terimler ( ).184
Tıp terimleri ( ).....192
Kısaltmalar ()....199
Kaynaklar ().....202
Önsöz
( )
Kırım Fen Lisesi, Türkiye ve Ukrayna arasındaki eğitim ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi bakımından önemli bir misyon üstlenmiştir. Ukrayna ve Kırımdaki zengin ve farklı kültürel yapının aynası olarak okulumuzda farklı uyruklu öğrenciler birlikte yaşama ve paylaşma becerisini göstermişlerdir. Bunun neticesinde öğrencilerimiz uluslararası ve Ukraynada düzenlenen olimpiyatlarda sayısız dereceler elde etmişlerdir. Bu başarının altında Ukrayna ve Kırım Özerk Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığının yardımları ve Modern Eğitim Firmasının samimi gayretleri yatmaktadır. Bu vesile ile buradan hem Ukrayna ve Kırım Milli Eğitim Bakanlığına hem de büyük fedakarlıkta bulunup okulumuzda çalışmış ve halen çalışmakta olan Türk ve yerli öğretmen arkadaşlarıma çok teşekkür ederim.
|
|
|
Elinizde bulunan bu sözlük, 13 Aralık 1993 tarihinde eğitim ve öğretime başlayan Kırım Fen Lisesinin kuruluşunun 10. yılı dolayısı ile Modern Eğitim Firması tarafından bastırılmıştır. Modern Eğitim Firması ülkelerimiz arasındaki kültür, eğitim ve ticari diyalogu güçlendirmek üzere kurulmuştur.
Türkçe Rusça terimleri içermekte olan bu sözlük de firmamızın ilmi ve kültürel çalışmalara olan hassasiyetini ortaya koymaktadır. Ayrıca Türkçe veya Rusça öğrenmek isteyenler için önemli bir kaynak olacağını düşünmekteyim. Ülkelerimiz arasındaki kültürel hizmetlere olan desteğimiz ve bu çeşit yayınlarımız devam edecektir.
Modern Eğitim Firması Müdürü ve
Talant Vakfı Kurucu Üyesi Ahmet Ökmen
( - . , , , . . . , , .
, , - , 13 1993 . , .
- . , , . , .)
,
Giriş
()
Bilim, teknik, sanat ve spor gibi özel alanlar ile mesleki alanlarda kullanılan terimleri bir çoğumuz ilgi ve ihtiyaçlarımız doğrultusunda bize gerekli olanları biliriz. Yani terimlerin kullanım alanları diğer sözcüklere göre daha sınırlıdır. Matematik terimi olan çarpma, bölme, toplama, çıkarma, üçgen, dörtgen, ikizkenar gibi sözcükler günlük yaşamda pek sık kullanılmaz. Bu sözcüklerin kullanımı genellikle matematikle sınırlıdır. Fizik, kimya, tıp, felsefe, psikoloji, sosyoloji, resim, heykel, terzilik, marongozluk gibi birçok özel alanda çalışan uzman kimselerin dışında genellikle kimse bu alanlarda kullanılan kelimeleri bilmez. Bazı terimler başlangıçta ilk bulundukları zamanlarda sınırlı bir kullanım alanına sahip oldukları halde, zamanla günlük yaşantıda çok kullanılır hale gelmiştir. Bu durumda sözcükler kendi özel alanalarında terim, günlük konuşma ve yazı dilinde de sözcük görevini üstlenir. Bir dilin söz varlığını genellikle konuşma ve yazı dilinde geçen sözcükler ile terimler oluşturur. Bunların yanında dilde herkes tarafından kullanılarak ortak bir söyleyiş özelliği kazanan kalıplaşmış sözler de vardır. Bu sözlükte imla kurallarına uygun olarak değişik alanlara ait günlük yaşamda çok kullanılan terimleri, kısaltmaları, söz öbeklerini ve Rusça karşılıklarını veya izahlarını bulacaksınız.
|
|
|
(, , , , , . , . , , , , , . . , , , , , , , , , , . , , . , . , , . , , . , , , , , .)
Kısaltmalar
( )
A. - Arapça --- . - ()
Al. - Almanca --- . - ()
anat. - anatomi terimi --- . -
Arn. - Arnavutça --- . - ()
ask. - askerlik terimi --- . -
astr. - astronomi terimi --- . -
b.f. - birleşik fiil --- . . -
b.i. - birleşik isim --- . . -
bkz. - bakınız --- . -
biyo. - biyoloji terimi --- . -
bot. - botanik terimi --- . -
Bul. - Bulgarca --- . - ()
coğ. - coğrafya terimi --- . - ()
Çek. - Çekçe --- . - ()
Çin. - Çince --- . - ()
|
|
|
ç.i. - çoğul isim --- . . -
dnz. - denizcilik terimi --- . -
. - edat ---
edeb. - edebiyat terimi --- . -
Er. - Ermenice --- . - ()
F. - Farsça --- . - ()
f. - fiil --- . -
fel. - felsefe terimi --- . -
Fin. - Fince --- . - ()
fiz. - fizik terimi --- . -
Fr. - Fransızca --- . - ()
gr. - gramer --- . -
Grk. - Grekçe --- . - ()
g.s. - güzel sanatlar --- . -
Hır. - Hırvatça --- . - ()
Hint. - Hintçe --- . - ()
huk. - hukuk terimi --- . -
i. - isim --- . -
İbr. - İbranice --- . - ()
İng. - İngilizce --- . - ()
İsl. - İslavca --- . - ()
İsp. - İspanyolca --- . - ()
İt. - İtalyanca --- . - ()
Jap. -Japonca --- . - ()
jeo. - jeoloji terimi --- . -
kim. - kimya terimi --- . -
Lat. - Latince --- . - ()
Mac. - Macarca --- . - ()
man. - mantık terimi --- . -
Manç. - Mançuca --- . - ()
mat. - matamatik terimi --- . -
mec. - mecaz anlam --- . -
m. - mitoloji --- . -
Moğ. - Moğolca --- . - ()
müz. - müzik terimi --- . -
Nor. - Norveççe --- . - ()
ö.i. - özel isim --- . -
Port. - Portekizce --- . - ()
psiko. - psikoloji terimi --- . -
Rumen. - Rumence --- . - ()
Rus. - Rusça --- . - ()
s. - sıfat --- . -
sos. - sosyoloji terimi --- . -
sp. - spor terimi --- . -
Sür. - Süryanice --- . - ()
T. - Türkçe --- . - ()
tar. - tarih terimi --- . -
tas. - tasavvuf terimi --- . -
tıp. - tıp terimi --- . -
ti. - tiyatro terimi --- . -
tv. - televizyon terimi --- . -
v.b. - ve bunun gibi --- .. -
zm. - zamir --- . -
zoo. - zooloji terimi --- . -
zrf. - zarf --- . -
Argo Sözler
( )
A
abanmak ( başkasının sırtından geçinmek ) ---
a bdestini vermek ( azarlamak) --- ,
a fi ( gösteriş) --- , ,
a fi kesmek ( gösteriş yapmak) --- , ,
a ftos (metres, oynaş) ,
a klına tükürmek ( düşünceyi beğenmemek) --- -
a kmak ( çabucak savuşmak, ortadan kaybolmak) --- ,
a labandayı yemek (adamakıllı azarlamak) --- ()
a larga ( uzaktan, açıktan) ---
a larga etmek ( geri çekilmek, uzaklaşmak) ---
a lay geçmek ( alay etmek) --- ,
a lengirli ( gösterişli,yakışıklı) ---
a nanın örekesi ( saçma bir söze verilen karşılık) ---
a nasının gözü (çok kurnaz, çok açıkgöz) --- ,
a nafordan ( yolsuz veya emeksiz olarak) --- , ,
a naforcu --- ,
a nahtarcı ( kapı, kasa gibi yerlere anahtar uyduran kimse) ---
a ndavallı ( görgüsüz,beceriksiz) --- , ,
a nzarot ( rakı) ---
a parmak ( gizlice çalmak) --- , ,
a piko (hazır,tetik) --- ,
a rakçı ( hırsız) ---
a rmut (fazla aptal, budala) --- ,
a sıntı ( sırnaşann kimse) --- , ,
a şıramento ( çalma, aşırma) --- , ,
aşırmacı ---
|
|
|
aşırmak --- ,
aşmak ( görünmeden kaçmak) --- ,
a şna fişne ( gizli dost) ---
a tmak (yalan veya abartılı konuşmak) --- ,
a tma Recep, din kardeşiyiz ---
atmasyon --- , ,
aval ( saflığı sersemlik derecesine varan kimse) --- ,
a val aval bakmak ( aptal bir biçimde, aptal aptal) ---
a vanta ( emek vermeden sağlanan kazanç) --- ,
a vantacı ( çıkarcı, beleşçi, bedavacı) --- ,
a vurtlu ( yüksekten atan) --- , ,
a yartmak ( kandırmak) ---
a yazda kalmak ( boş yere beklemek) ---
a yna ( her şey yolunda) ---
a ynalı ( parlak yüzlü, yakışıklı, güzel) --- ,
a ynasız ( hoşa gitmeyen, kötü, çirkin) --- , ,
a yran ağızlı ( aptal, budala, sersem) --- , , ,
a yvayı yemek ( kötü, zor duruma düşmek) ---
B
babaçko ( güçlü ve gösterişli, iri yarı kadın) ---
b abalanmak ( kabadayıca davranmak) --- ,
b al kabağı ( aptal, beyinsiz) --- ,
b alta olma ( direnerek birşey istemek, asılmak)--- -
b amya tarlası ( mezarlık) ---
b as git ( çekil, yürü git, defol) --- ,
b ayılmak ( vermek, ödemek) --- , ()
b ayramlık ağzını açmak ( kaba konuşmak, küfretmek) --- ,
b eleş ( karşılıksız, emeksiz, parasız elde edilen) --- ,
b ıçkın ( kabadayı) --- , ,
b ilezik ( kelepçe) ---
b itirim ( yaman, zeki, çok beğenilen) --- , ,
b itirmiş ( bilgili, açıkgöz) --- , ,
b itmek --- 1. , ; 2.
b oğuntu ---
b ozuk çalmak --- , , ,
b ozum havası ( mahcupluk) --- , ,
b özük ( yüreklilik, cesaret) --- , ,
C
caddeyi tutmak ( korkulu bir durumda başını alıp gitmek) ---
c aka ( gösteriş, çalım, kabadayılık, fiyaka) --- , ,
caka satmak: gösteriş yapmak,çalım satmak --- ,
c amekan ( gözlük) --- ,
c anına ezan okumak --- , ;
c anını cehenneme göndermek ( öldürmek) --- ,
c art kaba kağıt ( yüksekten atana karşı söylenen söz) --- ! !
c arta ( yellenme) --- ,
c artayı çekmek ( ölmek) --- ,
c avalacoz ( değersiz, derme çatma) --- , ,
c avlamak ( ölmek) ---
c ebellezi --- , ,
c ızlam ( kaçma, savuşma) ---
c icoz ( hiç yok) ---
c icozlamak ( kaçamak, uzaklaşmak) ---
c ilalamak --- ,
c ins ( garip, tuhaf) ---
|
|
|
Ç
çaça ( sokak kadını) ---
ç akal ( düzenbaz, aşağılık kimse) --- , , ,
ç akmak ( içki içmek) --- ,
ç arık ( para cüzdanı) ---
ç arkına etmek ( birine büyük kötülük yapmak) --- ,
ç ekmek ( içki içmek) --- ,
ç eyrek ( alman markı) ---
ç ık bakalım paraları --- -,
ç ıngar ( kavga, gürültü) --- , , ,
çıngarlı moruk oskisi --- ( )
çıngırağı çekmek --- ,
çift kulaklı pulluk ---
çifte dikiş ( bir sınıfta iki yıl okuma) ---
ç uvallamak ( başaramamak) --- , ,
D
dalga --- 1. , , ; 2.
d algaya gelmek --- ,
d algaya getirmek --- -
d algıç --- ,
d am ( tutuk evi) --- ,
d amlamak ( biryere çağrılmadan birdenbire gitmek) ---
d ava ( sevgili) ---
d avul tozu ---
d ehlemek ( kovmak) --- ,
d elik ( cezaevi) --- ,
d emirhindi (pinti, hasis) --- ,
d eve olmak ( kaybolmak) --- ,
deveye binmek ---
d ikiz ( bakma, gözetleme) --- ,
d ikizlemek (birilerini gözetlemek) --- -
diskur çekmek ( nutuk verir gibi konuşmak) ---
diş kırmak ---
dolma ( yaln, hile, dalavere) --- , ,
d olma yutmak ( kanıp aldanmak) --- ,
d ubara ( oyun, düzen) --- , ,
dubaraya düşmek ---
d uman (1. kötü, yaman 2. esrar) --- 1. , ; 2.
d uman attırmak --- , ,
d uman etmek ( dağıtmak, bozmak, yoketmek) ---
d uman olmak ( işi, durumu berbat olmak) ---
d ut gibi olmak ( çok sarhoş olmak, utanmak, mahçup olmak) ---
d üdük ( akılsız, boş kafalı) --- ,
d üdük makarnası ( aptal, anlayışsız) ---
d üdüklemek ( aldatmak, kandırmak) ---
d ükkan ( kumarhane) ---
d ümen ( dalavere, hile) --- ,
d ümeni kırmak ( çekip gitmek, kaçmak) --- ,
d ümenci --- 1. , ; 2. , ,
E
ekişmek --- 1. ; 2. , ,
ekmek ( atlatmak) --- ,
e lden gel ( ver) ---
elekçi ---
e mmek ( uzun süre yararlanmak) --- ( -)
e nayi ( fazla bön,avanak) --- , ,
e nayi dümbeleği ( çok enayi) --- ,
e nse yapmak ( hiç çalışmadan rahatça yaşamak) ---
e nselemek ( yakalamak) --- ,
ertak --- !, !, !,
erteke ( dikiz) ---
e snaf (1. hileci 2. kötü yola sapmış kadın) --- 1. ; 2.
eşek --- , ,
eşek cenneti ( öbür dünya) --- ,
e şekten düşmüş dönmek --- 1. , ; 2.
e zmek ( harcamak) --- ,
F
faça ( 1. yüz, çehre, surat 2. giysi 3. iskambil destesinin en altındaki kağıt) --- 1. , , ; 2. ; 3.
f açasını almak ( birini mahçup etmek) --- , ;
falçete --- () , ,
fasarya / fasa fiso --- 1. , , ; 2.
f ayrap ( açma, çıkarma) --- ,
ferlemek --- , ,
ferma --- ,
fertik --- ,
fertik çekmek / fıymak ( kaçmak) --- , ,
f ır ( piç, fırlama) ---
fırça çekmek ---
fırlama ---
fıs geçmek --- ;
fıttırmak --- , ,
filinta ( yakışıklı, güzel) --- ,
filispit ---
film --- , , ,
film koparmak --- (),
filmleri yakmak --- ,
filo ( bit) ---
f ino ( esrar) ---
f işek atmak ( cinsel ilişkide bulunmak) ---
f it olmak ( ödeşmek, razı olmak) --- ,
iyaka ---
f iyaka satmak ( gösteriş yapmak) --- ,
f ora etmek ( çekip çıkarmak) --- ()
f os ( çürük, boş, kof) --- , ,
fos bir dalga ---
fos çıkmak ---
f oslatmak ( utandırmak) ---
f rigo ( sevimsiz soğuk kimse) --- ,
G
gaco ( kadın, sevgili, metres) --- , , ,
g aga ( ağız) ---
gaza basmak --- , ,
gazlamak ( kaçmak) ---
g azla ( defol, git) --- , ,
g azoz ağacı ( bir sözün çok saçma olduğunu bildirmek için söylenen söz) --- ,
g ebeş ( aptal, sersem) --- , ,
g eçmişi kınalı --- ,
g erzek ( gerizekalı) ---
g evşemek ( sevmek, hoşlanmak) --- ,
g eyik --- ,
geyik --- ( , )
g ıcık --- ,
g ıcık kapmak --- - ( , )
g ıcık etmek ( sinirlendirmek, öfkelendirmek) --- ,
g ıcır ( yeni) --- ,
g ır ( 1. söz, lakırdı 2. yalan, uydurma) --- 1. ; 2. ,
g ır atmak ( konuşmak, laf atmak) --- ,
g ır geçmek ( bol bol konuşmak, çene çalmak) ---
g ır gır geçmek ( alay etmek) --- ,
g ır kaynatmak ( işlerini bırakıp yarenlik etmek) --- , -
göbek atmak ---
gubar ---
gümlemek ( sınıfta kalmak) --- ( )
g üneşe karşı işemek ( saygı gösterilmesi gereken şeylere saygısızlık etmek) --- , )
H
Habe --- ,
habeden --- ,
