ДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ. Тақырыбы: Бөлмеге күн сәулесінің түсу режимін, табиғи және жасанды жарықты гигиенгалық

Бумен жылыту жүйесін қолдануда гигиеналық жағынан ұтымсыз саналады. Мұндай жылыту жүйесінде радиаторлар, шам отырып, олар күйеді, сөйтіп ауада жағымсыз иіс пайда болады, тәулік бойы жылыту құрылымдары тегіс жылымайды, ол температураның өзгеруіне әкеледі, кейбір жағдайларда күю болуы мүмкін, себебі будың температурасын реттеу оңай емес.коэффициенті = 2 %; жарық коэффициенті 1: 4 болса, юасқа бөлмелерде 1: 6 – 1: 7; табиғи жарық коэффициенті 1,5 – 0,6 % рұқсат етіледі.

Табиғи жарықтандыру.

Адамның тарихи дамуы бойынша ең күшті жарық, адамның өмір сүруіне қажет, күннің жарығы. Күннің жарығы ауаның бөлмеге кіретін жарықтың үштен бір бөлігін алады, ал жарықтың жеткіліктілігін анықтағанда негізгі белгі аспаннан шашыраңқы жарықтағы маңызы, жерден және қарама – қарсы тұрған ғимараттардан шағылысқан жарық.

Бөлмелердің жаратылыс жарығының өнімділігі біріншіден терезенің жарық бетіне байланысты. Бөлмелердегі терезелердің жарық беті неғұрлым көп болса, соғұрлым табиғи жарық жақсы болады.

Терезенің жарық бетінің өзара еденнің ауданына қатынасы жарық коэффициенті деп аталады (ЖК). Гигиеналық нормалар бойынша жарық коэффициентінің шамасы бөлмелерге байланысты әртүрлі болады, олар не үшін пайдаланылады. Мектеп, аурухана, шеберханаларда жарық коэффициенті 1/4 - 1/5, кісі тұратын бөлмелерде 1/8 – 1/10.

Жарық коэффициентінің шамасы бойынша жұмыс орнындағы жарықты бағалауға болмайды, өйткені ол жұмыс орнының терезеден қашықтығына, биіктігіне, пішініне байланысты. Бұл кемдікті бір жағынан жарық бұрыштарын өлшеу арқылы толтырады (геометриялық әдіс).

ТҮСУ БҰРЫШЫ – екі сызық арқылы құрылады, олар анықтау нүктесінен (жұмыс орнынан) басталып, терезенің үстіңгі ернеуіне дейін және еден мен терезеге паралелльді өтеді. Неғұрлым жұмыс орны терезеден алысырақ болса, соғұрлым бұрышы аз болады, сондықтан жарық шамалы болады, ал бұрышы 27 ⁰ – тан кем болмауы керек.

САҢЫЛАУ БҰРЫШЫ - сызықтар арқылы құрылады, олар үлестіру нүктесінен басталып, терезенің үстіңгі ернеуіне және көлеңке түсіп тұрған объектісінің бас жағына (үйдің төбесіне, ағашқа) өтеді. Бұл бұрыштың астынан аспанның ашық учаскесі көрінеді, ол бөлмелерге күн сәулесенің ену тереңдігіне байланысты, саңылау бұрышы 5 ⁰ – тан кем болмауы керек.

Бөлменің табиғи жарығына айтылған көрсеткіштерден басқа, басқаша факторлар көп ықпал көрсетеді:ендік, күннің ұзақтығы, ғимараттың бағдарлауы (ориентация), метеорологиялық жағдайлар, көшенің ені, үйдің қабаттылығынан, терезенің шынысының тазалығынан, бөлмедегі қабырғалардың бояуынан. Соның ішінде ашық түске боялған қабырғалар жарықты 20 – 25 % - ке көбейтеді.

Табиғи жарықтың тұрақсыздығы бірнеше минуттың арасында жылдам өзгере алады, табиғи жарықты жарық арқылы бағаламайды (жасанды жарықты бағалағандай), оны табиғи жарық (ТЖК) коэффициенті бойынша бағалайды (есеп айыратын әдіс).

Табиғи жарықтың коэффициенті дегеніміз - өзара байланыс, бөлме ішіндегі табиғи жарықтың сырттағы табиғи жарыққа, ол ашық аспанның жарығынан пайда болады, мынадай түрмен есептелінеді:

Мi

ТЖК = ^{______________} х 100 %

Ме